Το έστειλε ο Γιώργος Επιτήδειος
Η κατοχύρωση ως ΠΟΠ προϊόντος στην περιοχή της Μεσσηνίας, έχει
προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στις εξαγωγές
Eίναι εντυπωσιακό, σε διάστημα πέντε χρόνων οι εξαγωγές επιτραπέζιας ελιάς αυξήθηκαν κατά περίπου 100 εκατ. ευρώ και πλησιάζουν πλέον τα 400 εκατ. ευρώ. Θεωρείται το σημαντικότερο ελληνικό εξαγώγιμο προϊόν στην κατηγορία των τροφίμων.
Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο ειδυλλιακά όσο δείχνουν οι αριθμοί και ιδιαίτερα για την ποικιλία Καλαμών - την πιο δυναμική και αναπτυσσόμενη ελληνική ποικιλία βρώσιμης ελιάς. Ο κίνδυνος να χάσει τα ράφια του ευρωπαϊκού λιανεμπορίου είναι άμεσος και μεγάλος.
Ηδη σε έξι ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων η Γαλλία και η Ιταλία, τα ελληνικά προϊόντα με την επωνυμία «Kalamata olives» από το 2013 και εντεύθεν αποσύρθηκαν πλέον από τα ράφια των αντίστοιχων σουπερμάρκετ.
Πριν από λίγες ημέρες εμφανίστηκε αντίστοιχο πρόβλημα στις σκανδιναβικές χώρες. Οπως εξηγούν παράγοντες των μεταποιητών, το πρόβλημα είναι πλέον αρκετά σοβαρό και υπάρχει κίνδυνος οι ελληνικές επιχειρήσεις να χάσουν τα ευρωπαϊκά ράφια.
Θέμα νομοθεσίας
Πώς δημιουργήθηκε το πρόβλημα; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα έχει να κάνει με τον παράδοξο τρόπο με τον οποίο αρκετές φορές νομοθετούνται πράγματα στη χώρα μας.
Η κατοχύρωση ως ΠΟΠ προϊόντος της ποικιλίας Καλαμών στην περιοχή της Μεσσηνίας, απ' όπου όμως εξάγονται μόνο 200 τόνοι ετησίως, έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας, οι οποίες εξάγουν 50.000 τόνους αυτής της ποικιλίας.
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της εταιρείας Intercom στις σκανδιναβικές χώρες, όπου προ ημερών τής ζήτησαν οι αλυσίδες σουπερμάρκετ με τις οποίες συνεργάζεται αρκετά χρόνια να αντικαταστήσει το «Kalamata olives» με την επωνυμία «μαύρη ελιά», που όμως δεν παραπέμπει στην ελιά Καλαμών αλλά στη λεγόμενη κονσερβοελιά (Αμφίσσης, Μεγάρων, Πηλίου κ.λπ.). Ή όπως συνέβη στην περίπτωση της Ιταλίας το 2013, όπου τέσσερις ελληνικές εταιρείες, η Γαία ΑΕ, η Σιούρας ΑΕ, η Ιntercom AE και η Γεωργούδης ΑΕ, βγήκαν εκτός αγοράς. Επιπροσθέτως τον περασμένο Απρίλιο οι Σιούρας ΑΕ, Γαία ΑΕ και Κωνσταντόπουλος ΑΕ έχασαν την αγορά της Σλοβενίας.
Ο κίνδυνος του ντόμινο είναι προφανής και ο φόβος όλων είναι μήπως «χτυπηθούν» οι αγορές της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, που είναι στις πρώτες θέσεις διεθνώς μεταξύ των 15 καλύτερων αγορών.
Οπως εξηγεί σε ενημερωτικό σημείωμα που παρέδωσε προ ημερών στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Βαγγέλη Αποστόλου η Πανελλήνια Ενωση Μεταποιητών - Τυποποιητών - Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ) «για την καθιέρωση του brand name "Kalamata olives" και την προάσπιση των οικονομικών συμφερόντων των ελλήνων ελαιοπαραγωγών, η Πολιτεία με το 221/1979 Προεδρικό Διάταγμα "περί τυποποιήσεως, συσκευασίας και ποιοτικού ελέγχου των προς εξαγωγήν προοριζομένων επιτραπέζιων ελαιών", που ισχύει και σήμερα, υποχρεώνει όλους τους εξαγωγείς να εξάγουν το προϊόν με την παραπάνω ονομασία.
Σύγχυση
Ομως μετά την αναγνώριση της ΠΟΠ "Ελιά Καλαμάτας" / PDO "Elia Kalamatas" το ίδιο το ελληνικό κράτος έχει προκαλέσει σύγχυση σε εθνικό και ευρωπαϊκό κυρίως επίπεδο μεταξύ των δύο ονομασιών.
Στην παράγραφο 2 του άρθρου 6 του Καν.(ΕΕ)1151/12 αναφέρεται ότι "μια ονομασία δεν καταχωρίζεται ως ονομασία προέλευσης ή ως γεωγραφική ένδειξη όταν υπάρχει σύγκρουση με την ονομασία φυτικής ποικιλίας... και ενδέχεται να παραπλανήσει τον καταναλωτή ως προς την πραγματική προέλευση του προϊόντος". Η σύγχυση αφορά την ονομασία του προϊόντος Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης - ΠΟΠ "Ελιά Καλαμάτας" / PDO "Elia Kalamatas" και του προϊόντος που εξάγεται σε κάθε γωνιά της Γης με την ονομασία της ποικιλίας "Κalamata olives", στην οποία ονομασία, όπως προαναφέρθηκε, επί περισσότερα από 80 χρόνια επένδυσε η Ελληνική Πολιτεία. Επειδή στο εξωτερικό η ονομασία PDO είναι "Elia Kalamatas" και φυσικά η ελληνική λαλιά με λατινικούς χαρακτήρες της PDO "Elia Kalamatas" δεν αναγνωρίζεται από τους ξένους καταναλωτές που γνωρίζουν την ονομασία "Kalamata olives", οι έλληνες εξαγωγείς της ΠΟΠ - με μια ποσότητα που δεν ξεπερνά τους 200 τόνους - σφετερίζονται την καθιερωμένη ονομασία της ποικιλίας "Kalamata olives" δημιουργώντας σύγχυση. Οι ΠΟΠ/ΠΓΕ δεν μεταφράζονται παρά γράφονται στην πρωτότυπη γραφή με λατινικούς χαρακτήρες (Elia Kalamatas), όπως δημοσιεύονται και στην ευρωπαϊκή βάση όλων των κοινοτικών προστατευόμενων ονομασιών».
Και προσθέτει:
Eίναι εντυπωσιακό, σε διάστημα πέντε χρόνων οι εξαγωγές επιτραπέζιας ελιάς αυξήθηκαν κατά περίπου 100 εκατ. ευρώ και πλησιάζουν πλέον τα 400 εκατ. ευρώ. Θεωρείται το σημαντικότερο ελληνικό εξαγώγιμο προϊόν στην κατηγορία των τροφίμων.
Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο ειδυλλιακά όσο δείχνουν οι αριθμοί και ιδιαίτερα για την ποικιλία Καλαμών - την πιο δυναμική και αναπτυσσόμενη ελληνική ποικιλία βρώσιμης ελιάς. Ο κίνδυνος να χάσει τα ράφια του ευρωπαϊκού λιανεμπορίου είναι άμεσος και μεγάλος.
Ηδη σε έξι ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων η Γαλλία και η Ιταλία, τα ελληνικά προϊόντα με την επωνυμία «Kalamata olives» από το 2013 και εντεύθεν αποσύρθηκαν πλέον από τα ράφια των αντίστοιχων σουπερμάρκετ.
Πριν από λίγες ημέρες εμφανίστηκε αντίστοιχο πρόβλημα στις σκανδιναβικές χώρες. Οπως εξηγούν παράγοντες των μεταποιητών, το πρόβλημα είναι πλέον αρκετά σοβαρό και υπάρχει κίνδυνος οι ελληνικές επιχειρήσεις να χάσουν τα ευρωπαϊκά ράφια.
Θέμα νομοθεσίας
Πώς δημιουργήθηκε το πρόβλημα; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα έχει να κάνει με τον παράδοξο τρόπο με τον οποίο αρκετές φορές νομοθετούνται πράγματα στη χώρα μας.
Η κατοχύρωση ως ΠΟΠ προϊόντος της ποικιλίας Καλαμών στην περιοχή της Μεσσηνίας, απ' όπου όμως εξάγονται μόνο 200 τόνοι ετησίως, έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας, οι οποίες εξάγουν 50.000 τόνους αυτής της ποικιλίας.
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της εταιρείας Intercom στις σκανδιναβικές χώρες, όπου προ ημερών τής ζήτησαν οι αλυσίδες σουπερμάρκετ με τις οποίες συνεργάζεται αρκετά χρόνια να αντικαταστήσει το «Kalamata olives» με την επωνυμία «μαύρη ελιά», που όμως δεν παραπέμπει στην ελιά Καλαμών αλλά στη λεγόμενη κονσερβοελιά (Αμφίσσης, Μεγάρων, Πηλίου κ.λπ.). Ή όπως συνέβη στην περίπτωση της Ιταλίας το 2013, όπου τέσσερις ελληνικές εταιρείες, η Γαία ΑΕ, η Σιούρας ΑΕ, η Ιntercom AE και η Γεωργούδης ΑΕ, βγήκαν εκτός αγοράς. Επιπροσθέτως τον περασμένο Απρίλιο οι Σιούρας ΑΕ, Γαία ΑΕ και Κωνσταντόπουλος ΑΕ έχασαν την αγορά της Σλοβενίας.
Ο κίνδυνος του ντόμινο είναι προφανής και ο φόβος όλων είναι μήπως «χτυπηθούν» οι αγορές της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, που είναι στις πρώτες θέσεις διεθνώς μεταξύ των 15 καλύτερων αγορών.
Οπως εξηγεί σε ενημερωτικό σημείωμα που παρέδωσε προ ημερών στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Βαγγέλη Αποστόλου η Πανελλήνια Ενωση Μεταποιητών - Τυποποιητών - Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ) «για την καθιέρωση του brand name "Kalamata olives" και την προάσπιση των οικονομικών συμφερόντων των ελλήνων ελαιοπαραγωγών, η Πολιτεία με το 221/1979 Προεδρικό Διάταγμα "περί τυποποιήσεως, συσκευασίας και ποιοτικού ελέγχου των προς εξαγωγήν προοριζομένων επιτραπέζιων ελαιών", που ισχύει και σήμερα, υποχρεώνει όλους τους εξαγωγείς να εξάγουν το προϊόν με την παραπάνω ονομασία.
Σύγχυση
Ομως μετά την αναγνώριση της ΠΟΠ "Ελιά Καλαμάτας" / PDO "Elia Kalamatas" το ίδιο το ελληνικό κράτος έχει προκαλέσει σύγχυση σε εθνικό και ευρωπαϊκό κυρίως επίπεδο μεταξύ των δύο ονομασιών.
Στην παράγραφο 2 του άρθρου 6 του Καν.(ΕΕ)1151/12 αναφέρεται ότι "μια ονομασία δεν καταχωρίζεται ως ονομασία προέλευσης ή ως γεωγραφική ένδειξη όταν υπάρχει σύγκρουση με την ονομασία φυτικής ποικιλίας... και ενδέχεται να παραπλανήσει τον καταναλωτή ως προς την πραγματική προέλευση του προϊόντος". Η σύγχυση αφορά την ονομασία του προϊόντος Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης - ΠΟΠ "Ελιά Καλαμάτας" / PDO "Elia Kalamatas" και του προϊόντος που εξάγεται σε κάθε γωνιά της Γης με την ονομασία της ποικιλίας "Κalamata olives", στην οποία ονομασία, όπως προαναφέρθηκε, επί περισσότερα από 80 χρόνια επένδυσε η Ελληνική Πολιτεία. Επειδή στο εξωτερικό η ονομασία PDO είναι "Elia Kalamatas" και φυσικά η ελληνική λαλιά με λατινικούς χαρακτήρες της PDO "Elia Kalamatas" δεν αναγνωρίζεται από τους ξένους καταναλωτές που γνωρίζουν την ονομασία "Kalamata olives", οι έλληνες εξαγωγείς της ΠΟΠ - με μια ποσότητα που δεν ξεπερνά τους 200 τόνους - σφετερίζονται την καθιερωμένη ονομασία της ποικιλίας "Kalamata olives" δημιουργώντας σύγχυση. Οι ΠΟΠ/ΠΓΕ δεν μεταφράζονται παρά γράφονται στην πρωτότυπη γραφή με λατινικούς χαρακτήρες (Elia Kalamatas), όπως δημοσιεύονται και στην ευρωπαϊκή βάση όλων των κοινοτικών προστατευόμενων ονομασιών».
Και προσθέτει:
«Δυστυχώς αυτή η σύγχυση έχει δημιουργήσει
τεράστιο πρόβλημα στις εξαγωγές του προϊόντος καθώς:
- Το 2013 η ιταλική αγορά έκλεισε (λόγω αυτού του προβλήματος) για την ελληνική ελιά Καλαμάτα σε συσκευασίες καταναλωτή.
- Από 1.1.2015 αποσύρθηκαν προϊόντα και από τη Σλοβενία λόγω του προβλήματος με την ονομασία.
- Από τον Απρίλιο του 2016 αποσύρθηκαν προϊόντα και από τη γαλλική αγορά λόγω του προβλήματος με την ονομασία.
- Από τον Μάιο του 2016 αποσύρθηκαν προϊόντα και από τις σκανδιναβικές χώρες (Δανία, Σουηδία, Νορβηγία) λόγω του προβλήματος με την ονομασία.
Επισημαίνουμε ότι στις παραπάνω παραδοσιακές αγορές της χώρας μας ελληνική επιχείρηση δεν μπορεί να εξάγει το προϊόν της σε συσκευασία καταναλωτή με την αναγραφή της ποικιλίας Kalamata olives, ενώ αντίθετα επιχειρήσεις των χωρών αυτών (εισαγωγικές) προμηθεύονται το προϊόν σε μεγάλες συσκευασίες, το ανασυσκευάζουν στις χώρες τους και το εμφανίζουν στα ράφια ως Kalamata olives».
ΔΥΟ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΑ
Ανενόχλητες διαθέτουν «Kalamata olives» οι ξένες επιχειρήσεις
Εξαγωγές γίνονται και θα γίνονται, με τη διαφορά όμως ότι δεν θα αφορούν προϊόντα και συσκευασίες που θα εκτίθενται στα ράφια των σουπερμάρκετ αλλά μεγάλες συσκευασίες που τη μεταποίηση του προϊόντος θα την κάνουν ξένες επιχειρήσεις.
Χάνοντας οι ελληνικές μεταποιητικές επιχειρήσεις τα ράφια, δηλαδή μη μπορώντας να εξάγουν τα προϊόντα που έχουν μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, ουσιαστικά εκχωρούν τη θέση που κατέχουν στη λιανική αγορά στους ξένους ανταγωνιστές τους, οι οποίοι αγοράζουν φυσικά από τους Ελληνες την πρώτη ύλη - εκμεταλλευόμενοι έτσι τη δυναμική του προϊόντος στους ευρωπαίους καταναλωτές.
Επί παραδείγματι, ο ιταλικός ΕΦΕΤ ενώ απομακρύνει από τα ράφια των σουπερμάρκετ τα ελληνικά προϊόντα με την ένδειξη «Kalamata olives» δεν αντιμετωπίζει με τον ίδιο ζήλο τις ιταλικές μεταποιητικές επιχειρήσεις που παράγουν ακριβώς τα ίδια προϊόντα με την ίδια ένδειξη. Με δυο λόγια, οι ελληνικές μεταποιητικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το brand name «Kalamata olives» με το οποίο έχει κατοχυρωθεί το προϊόν στις ευρωπαϊκές αγορές.
- Το 2013 η ιταλική αγορά έκλεισε (λόγω αυτού του προβλήματος) για την ελληνική ελιά Καλαμάτα σε συσκευασίες καταναλωτή.
- Από 1.1.2015 αποσύρθηκαν προϊόντα και από τη Σλοβενία λόγω του προβλήματος με την ονομασία.
- Από τον Απρίλιο του 2016 αποσύρθηκαν προϊόντα και από τη γαλλική αγορά λόγω του προβλήματος με την ονομασία.
- Από τον Μάιο του 2016 αποσύρθηκαν προϊόντα και από τις σκανδιναβικές χώρες (Δανία, Σουηδία, Νορβηγία) λόγω του προβλήματος με την ονομασία.
Επισημαίνουμε ότι στις παραπάνω παραδοσιακές αγορές της χώρας μας ελληνική επιχείρηση δεν μπορεί να εξάγει το προϊόν της σε συσκευασία καταναλωτή με την αναγραφή της ποικιλίας Kalamata olives, ενώ αντίθετα επιχειρήσεις των χωρών αυτών (εισαγωγικές) προμηθεύονται το προϊόν σε μεγάλες συσκευασίες, το ανασυσκευάζουν στις χώρες τους και το εμφανίζουν στα ράφια ως Kalamata olives».
ΔΥΟ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΑ
Ανενόχλητες διαθέτουν «Kalamata olives» οι ξένες επιχειρήσεις
Εξαγωγές γίνονται και θα γίνονται, με τη διαφορά όμως ότι δεν θα αφορούν προϊόντα και συσκευασίες που θα εκτίθενται στα ράφια των σουπερμάρκετ αλλά μεγάλες συσκευασίες που τη μεταποίηση του προϊόντος θα την κάνουν ξένες επιχειρήσεις.
Χάνοντας οι ελληνικές μεταποιητικές επιχειρήσεις τα ράφια, δηλαδή μη μπορώντας να εξάγουν τα προϊόντα που έχουν μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, ουσιαστικά εκχωρούν τη θέση που κατέχουν στη λιανική αγορά στους ξένους ανταγωνιστές τους, οι οποίοι αγοράζουν φυσικά από τους Ελληνες την πρώτη ύλη - εκμεταλλευόμενοι έτσι τη δυναμική του προϊόντος στους ευρωπαίους καταναλωτές.
Επί παραδείγματι, ο ιταλικός ΕΦΕΤ ενώ απομακρύνει από τα ράφια των σουπερμάρκετ τα ελληνικά προϊόντα με την ένδειξη «Kalamata olives» δεν αντιμετωπίζει με τον ίδιο ζήλο τις ιταλικές μεταποιητικές επιχειρήσεις που παράγουν ακριβώς τα ίδια προϊόντα με την ίδια ένδειξη. Με δυο λόγια, οι ελληνικές μεταποιητικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το brand name «Kalamata olives» με το οποίο έχει κατοχυρωθεί το προϊόν στις ευρωπαϊκές αγορές.
