Ο αντεισαγγελέας του
Αρείου Πάγου και επικεφαλής των
οικονομικών εισαγγελέων Νικόλαος Παντελής, σε
γνωμοδότησή του αναφέρει ότι η κατ΄ οίκον έρευνα υπαλλήλων των ΔΟΥ και των
άλλων φορολογικών υπηρεσιών, σε κατοικίες, γραφεία, κλπ φορολογουμένων πολιτών,
είναι δυνατή ακόμη και εκτός του επίσημου ωραρίου, δηλαδή και κατά τις
νυκτερινές ώρες, αλλά, υπό
την προϋπόθεση της ύπαρξης εντολής εισαγγελέα και της υποχρεωτικής παρουσίας
εισαγγελικού λειτουργού.
Ο εισαγγελικός λειτουργός σε αντίθεση με τη
γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
υπογραμμίζει στη γνωμοδότηση του, ότι είναι αντισυνταγματικές οι πρόσφατες
ρυθμίσεις που προβλέπουν τη διενέργεια «κατ'
οίκον ερευνών από όργανα της φορολογικής διοίκησης, με απλή εντολή του
εισαγγελέα και χωρίς την παρουσία δικαστικού λειτουργού».
Υπενθυμίζεται ότι η Ολομέλεια του
Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, γνωμοδότησε κατά πλειοψηφία ότι είναι εντός των συνταγματικών πλαισίων οι
διατάξεις εκείνες του νόμου 4174/2013 που προβλέπουν την είσοδο «οργάνων της φορολογικής διοίκησης στην κατοικία
φορολογουμένων, με απλή εντολή του εισαγγελέα και χωρίς την παρουσία δικαστικού
λειτουργού, προκειμένου να διενεργούν φορολογικούς ελέγχους και να προβαίνουν
σε έρευνες που αποσκοπούν στην είσπραξη φόρων και λοιπών εσόδων».
Σε άλλο σημείο, η Ολομέλεια του
ΝΣΚ, αναφέρει ότι «η διενέργεια
φορολογικών ελέγχων και ερευνών στην κατοικία του φορολογούμενου, κατά τις
διατάξεις των άρθρων 25 και 40 του Κ.Φ.Δ, με μόνη την εντολή του εισαγγελέα και
χωρίς την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής εξουσίας, δεν έρχεται αντιμέτωπη
με το άρθρο 9 του Συντάγματος».
Το δεύτερο δεκαήμερο του περασμένου Αυγούστου, μετά τη γνωστοποίηση της
γνωμοδότησης του ΝΣΚ ο υπουργός Δικαιοσύνης Χαρ. Αθανασίου
είχε εκφράσει την αντίθεσή του
στις θέσεις του ΝΣΚ, λέγοντας σχετικά:
«Το επιτρεπτό
της κατ' οίκον έρευνας από όργανα των φορολογικών Αρχών, πρέπει να μελετηθεί
και να κριθεί στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 9 του Συντάγματός μας, με το
οποίο διακηρύσσεται ότι η κατοικία του καθενός είναι άσυλο και ότι η έρευνα σε
αυτή γίνεται πάντοτε με την παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας. Η ίδια
προστασία παρέχεται και με το άρθρο 8 παρ. 1 της ΕΣΔΑ».
Το υπουργείο Οικονομικών
μετά από όλα αυτά ζήτησε τις απόψεις της Εισαγγελίας του Αρείου
Πάγου για το επίμαχο θέμα.
Στην συνέχεια ο κ. Παντελής
εξέδωσε γνωμοδότηση στην οποία αναφέρει ότι το άρθρο 9 του Συντάγματος ορίζει τα εξής:
«Η κατοικία του καθενός είναι άσυλο. Η ιδιωτική και
οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη. Καμία έρευνα δεν γίνεται σε
κατοικία, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος και πάντοτε με την παρουσία
εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας».
Με το επίμαχο συνταγματικό άρθρο,
υπογραμμίζει ο κ. Παντελής, «θεσπίζεται το άσυλο της κατοικίας και το απαραβίαστο της
ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, με την απειλή ποινικών κυρώσεων κατά των
παραβατών (άρθρα 239 και 251 του Π.Κ) και την υποχρέωσή τους να αποζημιώσουν
τον παθόντα».
Σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές,
αναφέρει ο εισαγγελικός λειτουργός, ως
κατοικία «θεωρείται
κάθε χώρος που χρησιμοποιείται για διαβίωση, διαμονή, ακόμη και για εργασία,
που δεν είναι προσιτός σε όλους, στην έννοια δε αυτή εμπίπτει τόσο η αμιγής,
όσο και η μικτή κατοικία, αυτή δηλαδή που χρησιμοποιείται και ως έδρα της
επαγγελματικής δραστηριότητας του ατόμου».
Παράλληλα, διευκρινίζει ο κ. Παντελής, «έρευνα
κατ' οίκον είναι η πράξη που ενεργείται από όργανα της δημόσιας Αρχής και
αποσκοπεί στην αναζήτηση προσώπων ή αντικειμένων, σε μια κατοικία»
και τονίζει ότι μια τέτοια έρευνα επιτρέπεται
μόνο πάντοτε παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής Αρχής.
Και καταλήγει ο κ. Παντελής
ότι ο νόμος 4174/2013, που προβλέπει ότι «η διενέργεια κατ' οίκον ερευνών από όργανα της φορολογικής
διοίκησης, με απλή εντολή του εισαγγελέα και χωρίς την παρουσία δικαστικού
λειτουργού, για οποιονδήποτε λόγο και αν γίνονται αυτές και οποιονδήποτε σκοπό
και αν εξυπηρετούν, κείνται εκτός του πλαισίου της
συνταγματικής μας τάξης».
