Παρασκευή 25
Ιουνίου 2015. Ο έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης
Τσίπρας διακόπτει τις διαπραγματεύσεις με τους διεθνείς πιστωτές της
Ελλάδας στις Βρυξέλλες και επιστρέφει εσπευσμένα στην Αθήνα, όπου το βράδυ
προκυρήσσει δημοψήφισμα.
Η αγωνία και η ανησυχία της κοινής γνώμης γίνεται εμφανής ήδη από το Σάββατο, όταν σχηματίζονται οι πρώτες ουρές σε βενζινάδικα και ΑΤΜ, τα οποία σύντομα ξεμένουν από μετρητά. Την Κυριακή 27 Ιουνίου η κυβέρνηση αποφασίζει να λάβει αυστηρά μέτρα υπό το βάρος της επικείμενης κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος: Εκδίδει Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου με την οποία επιβάλει τραπεζική αργία και ελέγχους κεφαλαίων (capital controls).
Mε τα τελευταία ζούμε μέχρι και σήμερα, ένα χρόνο μετά. 60 ευρώ την ημέρα ή 420 ευρώ όριο ανάληψης την εβδομάδα, χώρια τους περιορισμούς αγορών από το εξωτερικό μέσω ελληνικών πιστωτικών καρτών. Απαγορεύεται ακόμη το άνοιγμα νέου λογαριασμού ή η προσθήκη συνδικαιούχων σε υφιστάμενο, όπως και το «σπάσιμο» των προθεσμιακών καταθέσεων. Όρια υπάρχουν ακόμη και για τις επιχειρήσεις που κάνουν πληρωμές στο εξωτερικό, π.χ. για την εισαγωγή προϊόντων.
Τα capital controls που φαίνεται ότι θα «στοιχειώνουν» την ελληνική οικονομία για πολύ καιρό ακόμη αποτέλεσαν την αρχή της κορύφωσης του περυσινού δράματος, το οποίο κατέληξε τελικά στην υπογραφή του τρίτου μνημονίου, τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ και τις νέες εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Αλλωστε η ίδια η Τράπεζα της Ελλάδας υπολογίζει σε περίπου 86 δισ. ευρώ το κόστος της «διαπραγμάτευσης» Βαρουφάκη, ενώ πρόσφατα ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, Κλάους Ρέγκλινγκ, ανέβασε το λογαριασμό στα 100 δισ.
Η ζημιά στις τράπεζες
Τον Δεκέμβριο του 2014 στις ελληνικές τράπεζες υπήρχαν 151 δισ. ευρώ, από τα οποία μέχρι τον Ιούνιο του 2015 είχαν απομείνει μόνο 122 δισ., λόγω του φόβου για επικείμενο αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις μεταξύ της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και των δανειστών.
Ακόμη και σήμερα, μετά από ένα χρόνο capital controls, οι καταθέσεις έχουν μειωθεί κατά περίπου 800 εκατ. ευρώ στα 121 δισ., ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι από αυτά τα 73 δισ. αφορούν χρήματα σε λογαριασμούς τρεχούμενους ή ταμιετηρίου και μόνο τα 48 δισ. αφορούν αποταμιεύσεις σε προθεσμιακές καταθέσεις.
Μετά την καταστροφή που υπέστησαν, οι ελληνικές τράπεζες χρειάστηκαν νέα ανακεφαλαιοποίηση, καθώς τα 25 δισ. ευρώ της προηγούμενης (που χρεώθηκε το Δημόσιο) χάθηκαν, όπως και η αξία των μετοχών για όσους είχαν επενδύσει εκεί τα χρήματά τους. Με την τρίτη ανακεφαλαοποίηση τα Δημόσιο συνεισέφερε άλλα 6 δισ. ευρώ, ενώ οι περισσότερες μετοχές ανήκουν πλέον σε ξένους επενδυτές και όχι στο κράτος.
Η καταστροφή στην οικονομία
Το αποτέλεσμα της «διαπραγμάτευσης» του α' εξαμήνου του 2015 είχε ως αποτέλεσμα, αντί για την υπολογιζόμενη ανάπτυξη 2,5%, να βυθιστεί εκ νέου στην ύφεση, να εξανεμιστεί το πρωτογενές πλεόνασμα που είχε επιτετυχθεί, αλλά και να συμπαρασύρει στο σπιράλ της ύφεσης και τη φετινή χρονιά (2016). Το ΑΕΠ του 2015 αντί για 196 δισ. θα «προσγειωθεί» στα 175 δισ. ευρώ.
Το Χρηματιστήριο έχει απωλέσει το 45% της αξίας του, περίπου 30 δισ. ευρώ, ενώ σε 3 δισ. ευρώ υπολογίζονται και οι απώλειες για την ελληνική ναυτιλία.
Οι συνέπειες στην αγορά και τα 26.000 «λουκέτα»
Η Εθνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) ενόψει «επετείου» εξέδωσε ένα απολογιστικό του τελευταίου χρόνου, θέλοντας να καταδείξει τη ζημιά που προκάλεσαν οι κεφαλαιακοί περιορισμοί στην αγορά.
Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ:
- Σημειώθηκε πτώση εξαγωγών κατά 11,7%, ύφεση 1,3%, αποεπένδυση κατά 2,7%, πτώση της κατανάλωση κατά 4,3% και μείωση του δείκτη οικονομικού κλίματος.
- Τα λουκέτα από την επιβολή των capital controls έως και σήμερα ανήλθαν σε 25.990.
-Κατεγράφη μείωση της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων κατά περίπου 3.000, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Από τις 15.379 νέες επιχειρήσεις πέρυσι, φέτος ενεγράφησαν στο ΓΕ.ΜΗ 12.486 νέες επιχειρήσεις, έναντι των 18.030 το 2014 και των 20.024 το 2013.
-Η Ελλάδα απώλεσε έξι θέσεις στη 56η θέση στην ανταγωνιστικότητα μεταξύ 61 χωρών, ως αποτέλεσμα των capital controls.
Η ΕΣΕΕ υποστηρίζει πως ανάπτυξη με capital controls δεν θα έρθει στην αγορά, ούτε και νέο χρήμα στις ελληνικές τράπεζες, όπου οι καταθέσεις έχουν μειωθεί στα 121,5 δισ. ευρώ.
Πως είμαστε ένα χρόνο μετά
Τα capital controls ήρθαν για να μείνουν. Μπορεί να έχουν χαλαρώσει κάποιοι από τους περιορισμούς αλλά τα capital controls είναι ακόμα εδώ. Οι Έλληνες έχουν προσαρμοστεί πλέον στη νέα κατάσταση αλλά το όριο αναλήψεων παραμένει στα 420 ευρώ.
Η αγωνία και η ανησυχία της κοινής γνώμης γίνεται εμφανής ήδη από το Σάββατο, όταν σχηματίζονται οι πρώτες ουρές σε βενζινάδικα και ΑΤΜ, τα οποία σύντομα ξεμένουν από μετρητά. Την Κυριακή 27 Ιουνίου η κυβέρνηση αποφασίζει να λάβει αυστηρά μέτρα υπό το βάρος της επικείμενης κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος: Εκδίδει Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου με την οποία επιβάλει τραπεζική αργία και ελέγχους κεφαλαίων (capital controls).
Mε τα τελευταία ζούμε μέχρι και σήμερα, ένα χρόνο μετά. 60 ευρώ την ημέρα ή 420 ευρώ όριο ανάληψης την εβδομάδα, χώρια τους περιορισμούς αγορών από το εξωτερικό μέσω ελληνικών πιστωτικών καρτών. Απαγορεύεται ακόμη το άνοιγμα νέου λογαριασμού ή η προσθήκη συνδικαιούχων σε υφιστάμενο, όπως και το «σπάσιμο» των προθεσμιακών καταθέσεων. Όρια υπάρχουν ακόμη και για τις επιχειρήσεις που κάνουν πληρωμές στο εξωτερικό, π.χ. για την εισαγωγή προϊόντων.
Τα capital controls που φαίνεται ότι θα «στοιχειώνουν» την ελληνική οικονομία για πολύ καιρό ακόμη αποτέλεσαν την αρχή της κορύφωσης του περυσινού δράματος, το οποίο κατέληξε τελικά στην υπογραφή του τρίτου μνημονίου, τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ και τις νέες εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Αλλωστε η ίδια η Τράπεζα της Ελλάδας υπολογίζει σε περίπου 86 δισ. ευρώ το κόστος της «διαπραγμάτευσης» Βαρουφάκη, ενώ πρόσφατα ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, Κλάους Ρέγκλινγκ, ανέβασε το λογαριασμό στα 100 δισ.
Η ζημιά στις τράπεζες
Τον Δεκέμβριο του 2014 στις ελληνικές τράπεζες υπήρχαν 151 δισ. ευρώ, από τα οποία μέχρι τον Ιούνιο του 2015 είχαν απομείνει μόνο 122 δισ., λόγω του φόβου για επικείμενο αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις μεταξύ της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και των δανειστών.
Ακόμη και σήμερα, μετά από ένα χρόνο capital controls, οι καταθέσεις έχουν μειωθεί κατά περίπου 800 εκατ. ευρώ στα 121 δισ., ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι από αυτά τα 73 δισ. αφορούν χρήματα σε λογαριασμούς τρεχούμενους ή ταμιετηρίου και μόνο τα 48 δισ. αφορούν αποταμιεύσεις σε προθεσμιακές καταθέσεις.
Μετά την καταστροφή που υπέστησαν, οι ελληνικές τράπεζες χρειάστηκαν νέα ανακεφαλαιοποίηση, καθώς τα 25 δισ. ευρώ της προηγούμενης (που χρεώθηκε το Δημόσιο) χάθηκαν, όπως και η αξία των μετοχών για όσους είχαν επενδύσει εκεί τα χρήματά τους. Με την τρίτη ανακεφαλαοποίηση τα Δημόσιο συνεισέφερε άλλα 6 δισ. ευρώ, ενώ οι περισσότερες μετοχές ανήκουν πλέον σε ξένους επενδυτές και όχι στο κράτος.
Η καταστροφή στην οικονομία
Το αποτέλεσμα της «διαπραγμάτευσης» του α' εξαμήνου του 2015 είχε ως αποτέλεσμα, αντί για την υπολογιζόμενη ανάπτυξη 2,5%, να βυθιστεί εκ νέου στην ύφεση, να εξανεμιστεί το πρωτογενές πλεόνασμα που είχε επιτετυχθεί, αλλά και να συμπαρασύρει στο σπιράλ της ύφεσης και τη φετινή χρονιά (2016). Το ΑΕΠ του 2015 αντί για 196 δισ. θα «προσγειωθεί» στα 175 δισ. ευρώ.
Το Χρηματιστήριο έχει απωλέσει το 45% της αξίας του, περίπου 30 δισ. ευρώ, ενώ σε 3 δισ. ευρώ υπολογίζονται και οι απώλειες για την ελληνική ναυτιλία.
Οι συνέπειες στην αγορά και τα 26.000 «λουκέτα»
Η Εθνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) ενόψει «επετείου» εξέδωσε ένα απολογιστικό του τελευταίου χρόνου, θέλοντας να καταδείξει τη ζημιά που προκάλεσαν οι κεφαλαιακοί περιορισμοί στην αγορά.
Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ:
- Σημειώθηκε πτώση εξαγωγών κατά 11,7%, ύφεση 1,3%, αποεπένδυση κατά 2,7%, πτώση της κατανάλωση κατά 4,3% και μείωση του δείκτη οικονομικού κλίματος.
- Τα λουκέτα από την επιβολή των capital controls έως και σήμερα ανήλθαν σε 25.990.
-Κατεγράφη μείωση της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων κατά περίπου 3.000, σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Από τις 15.379 νέες επιχειρήσεις πέρυσι, φέτος ενεγράφησαν στο ΓΕ.ΜΗ 12.486 νέες επιχειρήσεις, έναντι των 18.030 το 2014 και των 20.024 το 2013.
-Η Ελλάδα απώλεσε έξι θέσεις στη 56η θέση στην ανταγωνιστικότητα μεταξύ 61 χωρών, ως αποτέλεσμα των capital controls.
Η ΕΣΕΕ υποστηρίζει πως ανάπτυξη με capital controls δεν θα έρθει στην αγορά, ούτε και νέο χρήμα στις ελληνικές τράπεζες, όπου οι καταθέσεις έχουν μειωθεί στα 121,5 δισ. ευρώ.
Πως είμαστε ένα χρόνο μετά
Τα capital controls ήρθαν για να μείνουν. Μπορεί να έχουν χαλαρώσει κάποιοι από τους περιορισμούς αλλά τα capital controls είναι ακόμα εδώ. Οι Έλληνες έχουν προσαρμοστεί πλέον στη νέα κατάσταση αλλά το όριο αναλήψεων παραμένει στα 420 ευρώ.
