Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Real
News
Στις 22 Ιουνίου 1949, πέθανε
ξεχασμένος στη Νίκαια της Γαλλίας, ο
άνθρωπος που μισήθηκε από ηπειρώτες και μικρασιάτες για τον αυταρχικό χαρακτήρα
του, που χειροδίκησε με μητροπολίτες και ιερείς, ο ύπατος αρμοστής Αριστείδης Στεργιάδης. Γεννήθηκε στο Ηράκλειο
Κρήτης το 1861 και διορίστηκε από τον Ελευθέριο
Βενιζέλο αρμοστής, στην ΄Ηπειρο το 1917 και στη Σμύρνη το 1919.
Στην Πρέβεζα, ο
μητροπολίτης Ιωακείμ, «τόλμησε!» να τον επισκεφθεί στο γραφείο του,
όπου βρισκόταν και ο υπουργός Περιθάλψεως
Σίμος. Μόλις τον είδε ο Στεργιάδης, έγινε έξαλλος και μπροστά στον υπουργό, του λέει: «Τι θέλεις εδώ δέσποτα; Ποιος σε κάλεσε;».
Και σύμφωνα με την εφημερίδα «Ακρόπολις», «όρμησε,
τον ήρπασε από το εγκόλπιο το οποίον έσφιγγε δυνατά το λαιμό του και τον έσυρε
βιαίως προς την έξοδο. Η αλυσίδα του εγκολπίου παρά ολίγον να τον πνίξη!» Μία ώρα μετά,
επιτέθηκε στο βουλευτή Πρεβέζης Γερογιάννη με ύβρεις και τον
απέπεμψε, ενώ χαστούκισε για ασήμαντο λόγο,
τον τελωνιακό υπάλληλο Κρεβατά!
Στις 4-5-1919, ο Βενιζέλος, τον
στέλνει αρμοστή στη Σμύρνη με εντολές, να προλάβει παρεκτροπές Στρατού και Λαού, που θα
υπονόμευαν τα ελληνικά συμφέροντα. Αυτό ίσως εξηγεί τις δικτατορικές του ενέργειες, που ξέφευγαν,
με υπερβάσεις και μεροληψίες πάντα υπέρ των
Τούρκων και σε βάρος των Ελλήνων.
Τον επισκέφθηκε μια μέρα η Δημογεροντία (Τσαρακτσόγλου, Κλημάνογλου, Σολωμονίδης
κ.α.) για σοβαρά κοινοτικά ζητήματα.΄Εγιναν δεκτοί με ύβρεις και φωνές! « Τι γυρεύετε εδώ; Γιατί ήρθατε; Ποιος σας έφερε;
Εμπρός, να φύγετε αμέσως, δεν είναι δική σας δουλειά» και τους
έσπρωξε βιαίως στην έξοδο!
Το Σεπτέμβρη του 1919, ο εφοπλιστής Δημοσθένης Πανταλέων, επιστρέφοντας οικογενειακώς από τον Πειραιά
στη Σμύρνη, η σύζυγός του Δέσποινα, βρίσκει, στην έπαυλη τους στο Βουτζά εγκατεστημένο από τον Στεργιάδη,
τον Άγγλο πρόξενο, που τη
ρωτά αυστηρά «Τι ζητείτε εδώ;» Εκείνη ταραγμένη
απαντά, «ήρθα στο σπίτι μου». Εκείνος την
έδιωξε λέγοντας « Τώρα είναι δικό μου!» Ο Στεργιάδης, οργισμένος επειδή έθιξε τον πρόξενο, διέταξε τον αστυνόμο
Νικηφοράκη, να
τη συλλάβει και να τη φυλακίσει!
O αυταρχισμός του
εκδηλωνόταν κυρίως στον Κλήρο. Ταπείνωσε τον μητροπολίτη Κυδωνιών Γρηγόριο κι εξευτέλισε τον Σμύρνης Χρυσόστομο,
όταν αδίστακτα διέκοψε το κήρυγμα του,
στη δοξολογία για τον εορτασμό της συμμαχικής νίκης, λέγοντας οργισμένος, «ξεφεύγετε από τα θρησκευτικά όρια και επιδίδεσθε
εις εθνικοπατριωτικάς πολιτικολογίας».
Στις 18-11-1919,
ο Χρυσόστομος διαμαρτύρεται εγγράφως στον Στεργιάδη. «Εξοχώτατε,
ήλθον εξάκις εις το μέγαρόν σας, αλλά εστάθη αδύνατον να σας ιδώ!» Ο
Στεργιάδης αντιδρά. Κόβει την κυβερνητική επιχορήγηση για κοινωνικούς σκοπούς, επισκέπτεται τον…
«καταχραστή» Χρυσόστομο και του λέει « Είσαι ή δεν είσαι κλέφτης; Τι παπάς είσαι; Δώσε μου
γρήγορα λογαριασμό!» Ο
Χρυσόστομος δείχνει τις αποδείξεις και ο Στεργιάδης
λέει ειρωνικά « Μπά; Κρατάς και αποδείξεις; Άκουσε
καλά, εγώ είμαι αρμοστής, σε μένα λογοδοτείς κι εσύ είσαι ενας απλός παπάς!»
Όταν κατάλαβε ότι παραφέρθηκε, έστειλε για να τον εξευμενίσει ένα αυτοκίνητο,
το οποίο δεν δέχτηκε ο ιεράρχης!
Απάνθρωπα φέρθηκε στο γραφείο του και στον
ιερέα Δωρόθεο που αδικηθείς, ζήτησε δικαίωση. «Βρε τραγόπαπα, τολμάς να κάνεις του κεφαλιού σου;»
του είπε ο Στεργιάδης και όταν τόλμησε να δικαιολογηθεί, αφηνίασε: « Σκασμός παλιάνθρωπε» και άρπαξε ένα μαστίγιο, τον δέρνει ανηλεώς και να τον
κλωτσά αλύπητα! Ακόμα και τον διοικητή του στρατού κατοχής Σμύρνης
στρατηγό Κων. Νίδερ εξευτέλισε σε εκδήλωση παρουσία
επισήμων!
Το τέλος Χρυσόστομου και Στεργιάδη
Οι
υπουργοί, Ρέπουλης και Διομήδης,
τον κατήγγειλαν στον Βενιζέλο. Εκείνος τον υπερασπίστηκε αποδίδοντας υπερβολές στις καταγγελίες από ζηλοφθονία.
Αγνόησε την καταγγελία Χρυσοστόμου: «… απεστείλατε ως ύπατον αρμοστήν έναν
παράφρονα, εγωϊστήν, φλύαρον» που βρίζει, δέρνει εξορίζει και
φυλακίζει, «τα υγιή και
σώφρονα στοιχεία του τόπου, διότι εν τω φρενοκομείω του δεν είχον τόπον…» Στις 26-8-22,
ο Στεργιάδης κρυφά μπήκε σε
βάρκα που τον οδήγησε στο Αγγλικό πλοίο « Iron Duke» και με
ρουμανικό, μέσω Κωστάντζας έφυγε στη Γαλλική Νίκαια. Ο Χρυσόστομος παρέμεινε κοντά στο ποίμνιο του,
συνελήφθη την επομένη και κατακρεουργήθηκε άγρια από τον τουρκικό όχλο…
