Εισαγωγή
Στις 25
Οκτωβρίου έχουμε μια επέτειο που δεν την θυμόμαστε σχεδόν ποτέ. Ο νεαρός
βασιλιάς Αλέξανδρος πέθανε στις 25 Οκτωβρίου 1920,
σε ηλικία μόλις 27 ετών. Ο θάνατός του είχε τραγικές συνέπειες στην εξέλιξη της
Ελλάδας, τις οποίες οι περισσότεροι αγνοούμε.
Δυο ζώα, ένας
σκύλος και ένας πίθηκος ήταν οι αίτιοι αυτού του θανάτου. Ας
ξετυλίξουμε την ιστορία μας με αρχή, μέση και τέλος για να την μάθουν και οι
νεότεροι.
Το κλίμα της εποχής
Θα πούμε μερικά πράγματα πολύ συνοπτικά για
να μπούμε στο κλίμα. Από το 1914-1917 η
Ελλάδα έζησε τον «Εθνικό Διχασμό».
Πρωταγωνιστές του Διχασμού ήταν ο λαοπρόβλητος πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος 1ος . Κύρια αιτία ήταν η έξοδος της Ελλάδας
στον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο με το
πλευρό των συμμάχων (το ήθελε ο Βενιζέλος) και η ΜΗ έξοδος στον
πόλεμο, για να μην δυσκολευτούν οι Γερμανοί του Κάιζερ (το ήθελε ο Κωνσταντίνος).
Επεισόδια του Διχασμού ήταν η παραίτηση του
Βενιζέλου, ο αφορισμός και
αναθεματισμός του από την Ιερά Σύνοδο,
η δημιουργία ξεχωριστού κράτους στη Βόρεια
Ελλάδα, με επικεφαλής την «Τριανδρία»
(Βενιζέλος -
Κουντουριώτης - Δαγκλής), η παρέμβαση της ΑΝΤΑΝΤ με τον αποκλεισμό της Αθήνας, και τελικά η εκδίωξη του
βασιλιά Κωνσταντίνου από το θρόνο της
Ελλάδας.
Αυτός εγκατέλειψε την Ελλάδα στις 15 Ιουνίου 1917 και άφησε στη θέση του τον
δευτερότοκο γιό του Αλέξανδρο, τον οποίο
εμπιστευόταν ο Βενιζέλος και η ΑΝΤΑΝΤ.
Ο Αλέξανδρος
Ο βασιλιάς Αλέξανδρος
ο Α΄ έζησε από 1/8/1893
- 25/10/1920, δηλ. μόνο 27 χρόνια. Γονείς του ήταν ο Κωνσταντίνος 1ος και η Σοφία. Σύζυγός του ήταν η Ασπασία Μάνου. Επειδή αυτή ήταν μια πανέμορφη
Αθηναία, αλλά δεν είχε βασιλικούς τίτλους ο γάμος ήταν «μοργανατικός». Δηλ. τα παιδιά τους δεν θα είχαν
τίτλους (πρίγκιπας,
πριγκίπισσα κλπ) ούτε θα είχαν δικαιώματα στη διαδοχή του θρόνου. Θα
ήταν απλοί πολίτες.
Απόκτησε μια κόρη, την Αλεξάνδρα. Ήταν βασιλιάς από 11/6/1917 ως
25/10/1920, δηλ. στα χρόνια που ο Ελευθέριος
Βενιζέλος «μεγάλωσε» την Ελλάδα και την έκανε των 2 Ηπείρων και των 5
θαλασσών.
Επί των ημερών του (Αύγουστος 1920) υπογράφτηκε η
Συνθήκη των Σεβρών, έγινε η
απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου στο σταθμό της Λυών, δολοφονήθηκε για αντίποινα ο Ίων Δραγούμης,
και προκηρύχτηκαν εκλογές για το Νοέμβρη
του 1920.
Τον Ιούλιο του 1920 ο Αλέξανδρος επισκέφτηκε το Δεδέ Αγάτς. Προς τιμήν του ο δήμαρχος άλλαξε
το όνομα της πόλης σε Αλεξανδρούπολη.
Ευτυχισμένος βασιλιάς
Ο ωραίος και αθλητικός γιος του Κωνσταντίνου και της Σοφίας ήταν ευτυχισμένος όσο ποτέ. Είχε γίνει βασιλιάς των
Ελλήνων, είχε τη χαρά να δει επί των ημερών του τις επιτυχίες της Ελλάδας στον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε άριστη
συνεργασία με τον Ελ. Βενιζέλο και
μόλις είχε παραστεί στο Παναθηναϊκό Στάδιο στα επινίκια για τις επιτυχίες των
Ελλήνων, πολεμικές και διπλωματικές.
Είχε νυμφευθεί την Ασπασία Μάνου, με την οποία έκανε ολιγοήμερες διακοπές στις Σπέτσες, και η οποία ήταν έγκυος τεσσάρων
μηνών.
Τίποτε από όλα αυτά δεν μπορούσε να
προβλέψει τον παράλογο και τραγικό του
θάνατο σε λίγες ημέρες.
Όλα άρχισαν ένα
γελαστό πρωινό στις 30 Σεπτέμβρη 1920, στο
κτήμα του Τατοΐου.
Τα περιστατικά
Το πρωί είχε προηγηθεί ένας καυγάς με το
προσωπικό του σκυλί, τον «Φριτς». Ο Φριτς ήταν ένα τεράστιο Αλσατικό λυκόσκυλο,
στο οποίο ο Αλέξανδρος είχε αδυναμία,
και το οποίο δεν αποχωριζόταν σχεδόν ποτέ. Ο Φριτς
παίζοντας τρελά μέσα στον βασιλικό κοιτώνα είχε παρασύρει και είχε κάνει
κομματάκια ένα τεράστιο καθρέφτη που υπήρχε στο υπνοδωμάτιο του βασιλιά.
Αυτό προκάλεσε μεγάλο θυμό του βασιλιά και
άγριο μάλωμα του σκυλιού.
Αργότερα όμως ο άνθρωπος και το ζώο
συμφιλιώθηκαν και ο βασιλιάς αποφάσισε να κάνει μια βόλτα μέσα στο κτήμα με την
ανοιχτή λιμουζίνα «Πακάρ» που διέθετε. Στο
τιμόνι ο βασιλιάς και στο πίσω κάθισμα ο Φριτς
ξεκίνησαν για τη βόλτα. Κάποια στιγμή έφτασαν στο απόμερο, ξύλινο σπίτι του
γερμανού Στουρμ ο οποίος ήταν ο επόπτης
του βασιλικού τμήματος.
Ο βασιλιάς σταματάει την Πακάρ, κατεβαίνει και πάει να μπει στο σπίτι
ακολουθούμενος από τον Φριτς, ο οποίος
δεν είχε κολάρο και λουρί, άρα ήταν απολύτως ελεύθερος.
Μόλις μπαίνουν βλέπουν στο εσωτερικό του
σπιτιού ένα ζευγάρι πιθήκους που
περιφέρονταν ελεύθερα στο κτήμα του Τατοΐου.
Ο Φριτς
ορμάει και αρπάζει με τα δόντια του το θηλυκό πίθηκο, ράτσας μαγώτος (Magotos). Ο Αλέξανδρος κινείται για να αποσπάσει την πιθηκίνα από τα δόντια
του Φριτς.
Ο αρσενικός μαγώτος που δεν είχε καταλάβει τι ακριβώς γίνεται,
αποφασίζει να υπερασπιστεί την «αγαπημένη» του. Ορμάει εναντίον του βασιλιά και
αρχίζει να τον δαγκώνει
στο ένα χέρι και πίσω στο αριστερό πόδι (γαστροκνήμιος μυς λέγεται στην ιατρική
ορολογία). Ο βασιλιάς σφαδάζει από τους πόνους. Μέχρι να έρθει ο Στουρμ και να αποσπάσει το βασιλιά από τα δόντια του πιθήκου, η
ζημιά έχει γίνει.
Ο βασιλιάς κάτωχρος ξαπλώνει στο κρεβάτι
του Στουρμ, όπου του προσφέρονται οι
πρώτες βοήθειες και αμέσως μεταφέρεται στην κρεβατοκάμαρά του, στα Ανάκτορα Τατοΐου.
Οι γιατροί
Από την ιατρική εξέταση προκύπτουν τα εξής.
Το τραύμα στο χέρι ήταν επιπόλαιο.
Το δάγκωμα στο πόδι ήταν βαθύ και
επικίνδυνο. Ο εξαγριωμένος πίθηκος είχε μασήσει τη σάρκα του
βασιλιά. Τα δρεπανοειδή και μολυσμένα δόντια του είχαν αφήσει αμέτρητα μικρόβια
στο τραύμα το οποίο αιμορραγεί ακατάσχετα.
Οι άνθρωποι του βασιλιά φροντίζουν να μην
διαρρεύσει στην κοινωνία το συμβάν, γιατί πολλοί θα χλεύαζαν και θα
ειρωνεύονταν έναν βασιλιά τον οποίο δάγκωσε ένας πίθηκος! Αυτό γινόταν
πρώτη φορά στην ιστορία.
Φτάνει στο Τατόι ο Μέρμηγκας, διακεκριμένος καθηγητής της χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (με λαμπρές σπουδές στη Γερμανία),
και εξετάζει προσεκτικά τα τραύματα παρουσία και της Ασπασίας, η οποία έχει ειδοποιηθεί και έχει ανεβεί κι αυτή,
πολύ ανήσυχη.
Ο Μέρμηγκας
πλένει τα τραύματα με οινόπνευμα και βενζίνη που εθεωρείτο ως άριστο
αντισηπτικό και συμμαζεύει τις πολτοποιημένες μυϊκές μάζες με γάζες
εμποτισμένες στο ιώδιο. Ήταν ότι καλύτερο μπορούσε να κάνει σε μιαν εποχή που
δεν υπήρχαν αντιβιοτικά.
Το τραύμα του ποδιού παρουσιάζει φοβερή όψη
με τις πολτοποιημένες σάρκες και τους «μασημένους»
τένοντες. Ο νεαρός βασιλιάς έχει μπει σε μια επικίνδυνη περιπέτεια, η οποία,
παρά τις σχεδόν υπεράνθρωπες προσπάθειες της επιστήμης, θα τον οδηγήσει στον
θάνατο.
Η «ιστορία»
αυτή αρχίζει να κρατάει σε διέγερση το βασιλικό περιβάλλον, τους αυλικούς, τον
ιατρικό κόσμο της Ελλάδας και της Δύσης, την πολιτική ηγεσία και φυσικά τον
ελληνικό λαό.
Στην αρχή από ψιθύρους και στη συνέχεια από
επίσημα ανακοινωθέντα, ο Λαός παρακολουθεί συγκλονισμένος την περιπέτεια της
υγείας του λαοφιλούς βασιλιά Αλέξανδρου.
Ιατρικά
Πρώτη
νύχτα μετά το δάγκωμα: Ο Αλέξανδρος
υποφέρει, αλλά το πρωί είναι απύρετος. Αιτία ανησυχίας του γιατρού Μέρμηγκα είναι κάποια ερυθρότητα που
διαπιστώνει, όταν αλλάζει τους επιδέσμους του τραύματος.
Τρεις
επόμενες νύχτες: Ο ασθενής παρουσιάζει ανερχόμενο πυρετό, μέχρι τους 39ο.
Πέμπτη
ημέρα: Αναβλύζει πύον από το
τραύμα. Αυτό θεωρείται κακό σημάδι. Ενημερώνεται η κυβέρνηση και ιδιαίτερα ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που έχει αδυναμία στον
νεαρό βασιλιά, και καλείται συνέδριο με του κορυφαίους γιατρούς της χώρας (πέντε γιατροί
στην αρχή, κατόπιν οκτώ).
Αρχίζει το ιατρικό συμβούλιο να εκδίδει
ημερήσιο δελτίο υγείας. Η περιγραφή της νόσου είναι ακριβής, αλλά υπάρχει μια
νότα αισιοδοξίας. Κατά τους γιατρούς ο πυρετός και τα άλλα συμπτώματα
οφείλονται σε περιορισμένη τοπική μόλυνση.
Ο μικροβιολόγος καθηγητής Κων. Σάββας εντοπίζει μέσα στο πύον και
απομονώνει το μικρόβιο του στρεπτόκοκκου. Στο
μεταξύ η φλεγμονή έχει αρχίσει να απλώνεται προς τους βουβωνικούς λεμφαδένες,
τις λεγόμενες «ελιές» και οι χειρουργοί αναγκάζονται να διευρύνουν τα τραύμα
της γάμπας, κάθε φορά και πιο πολύ.
Οι οδυνηρές αυτές επεμβάσεις θα καταντήσουν
εφιάλτης για τον ασθενή.
Δυο
μέρες μετά: Ο πυρετός φθάνει
τους 40ο, ενώ η φλεγμονή δεν υποχωρεί, όπως αναμενόταν.
Η σηψαιμία
Και τότε ο γιατρός Φωκάς εκφράζει τη γνώμη που δεν ήθελαν να ακούσουν οι γιατροί
του ιατρικού συμβουλίου: «Κύριοι,
βρισκόμαστε ενώπιον αρχομένης σηψαιμίας!».
Αντιμετωπίζεται το ενδεχόμενο να κόψουν το
πόδι του πιο ωραίου εστεμμένου της Ελλάδας, αλλά αντιδρά η Ασπασία, που δεν έχει λείψει στιγμή από το
πλευρό του Αλέξανδρου, φορώντας λευκή
στολή νοσοκόμας. Κυριολεκτικά είναι ο λευκός, ο παρήγορός του άγγελος.
Ο πιστός φίλος του Αλέξανδρου Χρήστος Ζαλοκώστας,
αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. Σπεύδει στον Βενιζέλο
και του εξηγεί λεπτομερώς την κατάσταση.
Ο πρωθυπουργός διατάσσει να κληθεί
επειγόντως από το Παρίσι ο Γάλλος καθηγητής Φερδινάνδος
Βιντάλ, ειδικός στις λοιμώξεις. Δεκατρείς
ημέρες μετά το γεγονός, φτάνει στο Τατόι. Εξετάζει αμέσως τον Αλέξανδρο, ο οποίος παραδόξως την ημέρα
εκείνη παρουσιάζει μιαν έντονη βελτίωση.
Ο Παριζιάνος γιατρός δεν ξεγελιέται. Στη
συνάντηση με τους Έλληνες γιατρούς τους δηλώνει απερίφραστα ότι ο βασιλιάς δεν πρόκειται να ζήσει περισσότερο από τέσσερις
ημέρες. Ο Βιντάλ βέβαια δεν
μένει με σταυρωμένα χέρια. Εφαρμόζει τη μέθοδο του «αυτεμβολίου», εμβολίου δηλαδή από το πύον του ασθενούς προς
παραγωγή αντισωμάτων, που όμως αποτυγχάνει.
Μετακαλείται ένας ακόμη σπουδαίος γιατρός
της Εσπερίας, ο καθηγητής ― χειρουργός Πιερ
Ντελμπέ. Ο Ντελμπέ βρίσκει τον Αλέξανδρο σε απελπιστική κατάσταση. Η
σηψαιμία έχει προσβάλει τον ένα πνεύμονά του. Κάνει συνεχώς αιμοπτύσεις.
Ο Ντελμπέ
βεβαιώνεται και αυτός ότι ο άτυχος βασιλιάς έχει προσβληθεί από αναερόβιο στρεπτόκοκκο και, ως εκ τούτου, είναι
καταδικασμένος. Ο στρεπτόκοκκος και σήμερα
ακόμη, στην εποχή των αντιβιοτικών, δύσκολα θεραπεύεται.
Το τέλος
Νύχτα
24 προς 25 Οκτωβρίου: Ο Αλέξανδρος
πέφτει σε κώμα. Με όση δύναμη του απομένει τραβάει την Ασπασία, που ξαγρυπνάει στο πλευρό του, και κρύβεται στην
αγκαλιά της σαν τρομαγμένο παιδί. Είναι η τελευταία ημέρα της ζωής του άτυχου
βασιλιά. Με το ξημέρωμα βυθίζεται σε παραλήρημα. Βλέπει όνειρα, τα οποία
περιγράφει στους γιατρούς με μισοσβησμένη φωνή.
Στις
τέσσερις το απόγευμα αφήνει την τελευταία του πνοή.
Το ιατρικό ανακοινωθέν των ανακτόρων λέει:
«Μετά βραχείαν αγωνίαν, καθ ην η
Αυτού Μεγαλειότης κατελήφθη υπό σπασμωδικών κινήσεων του προσώπου, εξέπνευσε
περί την 16.12 σήμερον». Η ταφή του έγινε στο Τατόι.
Η κυβέρνηση
Την ίδια μέρα η κυβέρνηση εκδίδει και
δημοσιεύει διάγγελμα για το θάνατο του
βασιλιά.
«Προς τον λαόν.
Μετά
βαθυτάτης οδύνης το Υπουργικόν Συμβούλιον αγγέλλει εις τον λαόν τον θάνατον της
Αυτού Μεγαλειότητας του Βασιλέως
Αλεξάνδρου, επελθόντα σήμερον, ώραν 4ην και 10' μμ. Την οδύνην καθιστά
οξυτέραν όχι μόνον τον νεαρόν της ηλικίας του αγαθού Βασιλέως, αλλά και το ότι
δεν επέζησε να βασιλεύση Ελλάδος, ήτις
τοσούτον εμεγαλύνθη επί των ημερών αυτού...».
Στο ίδιο διάγγελμα γίνεται λόγος για την
ανάγκη αντικατάστασης του βασιλιά από αντιβασιλέα. Πράγματι, ο Βενιζέλος κάλεσε τη Βουλή, αν και είχε διαλυθεί
εν όψει των εκλογών της 14ης Νοεμβρίου 1920,
η οποία εξέλεξε ως αντιβασιλέα τον δαφνοστεφή ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη (στις 28 Οκτωβρίου 1920).
Η αντιπολίτευση
Ο θάνατός του Αλεξάνδρου
έγινε αντικείμενο άγριας εκμετάλλευσης από την πλευρά των ακραίων
αντιβενιζελικών. Οι φιλοβασιλικοί είδαν ότι ο Κωνσταντίνος
είχε εκδιωχθεί, ο γιός του Αλέξανδρος
είχε πεθάνει και αντιβασιλέας ήταν Παύλος
Κουντουριώτης, φίλος του Βενιζέλου.
Άρα πρωταγωνιστής στην πολιτική σκηνή ήταν
πλέον μόνο ο Βενιζέλος. Άρχισαν να
διαδίδουν ότι ο βασιλιάς πέθανε από δολοφονία! Δηλ. ήταν ψεύτικο το
σκηνικό της επίθεσης του Φριτς στην
πιθηκίνα, και της επίθεσης του πιθήκου στο βασιλιά. Και όλα αυτά «στήθηκαν» μέσα στα κλειστά
ανάκτορα!
Μια μάλιστα εφημερίδα, η «Νέα Ημέρα»,
έγραψε ότι ο Βενιζέλος είχε αναθέσει να
εμβολιάσουν τον πίθηκο με λύσσα, για να δαγκώσει τον Αλέξανδρο.
Όπως ξέρουμε και στις μέρες μας, όποια
απίθανη κοτσάνα και αν πεις, υπάρχουν κάποιοι αφελείς που θα την
πιστέψουν.
Στις εκλογές συνήθως κατεβαίνουν πάνω από
10 κόμματα. Με το θάνατο του Αλεξάνδρου
συνέβη το εξής πρωτοφανές. Όλοι οι αντιβενιζελικοί
- βασιλικοί -Κωνσταντινικοί σχημάτισαν ένα κόμμα και κατέβηκαν ως
αντίπαλοι του Βενιζέλου, με τον τίτλο «Ενωμένη Αντιπολίτευση» και αρχηγό το Δημ. Γούναρη.
Τα αποτελέσματα των εκλογών
Την «ανάποδη αναλογική» την έχετε
ακούσει ως εκλογικό σύστημα; Διαβάστε για να μάθετε. Οι κάλπες έβγαλαν τα εξής
αποτελέσματα:
Φιλελεύθεροι
- Βενιζέλος: Ψήφοι 375.803, ποσοστό 50,31%, έδρες 110.
Ενωμένη
Αντιπολίτευση: ψήφοι 368.678, ποσοστό 49,36%, έδρες 260.
Δηλ. το κόμμα που πήρε τις περισσότερες
ψήφους, έβγαλε λιγότερους βουλευτές! Ο ίδιος ο Βενιζέλος
δεν βγήκε ούτε βουλευτής και έφυγε για τη Γαλλία.
Πρωθυπουργός έγινε ο Δημ. Ράλλης, που έκανε δημοψήφισμα, επανέφερε
το βασιλιά Κωνσταντίνο, που ήταν
εξαιρετικά αντιπαθής σε όλες τις συμμαχικές δυνάμεις. Ο Κωνσταντίνος άρχισε να αλλάζει του
πρωθυπουργούς: Ν Καλογερόπουλος, Δημ. Γούναρης, Π.
Πρωτοπαπαδάκης, Ν.
Τριανταφυλλάκος και φυσικά σε 1,5 χρόνο ήρθε η Μικρασιατική Καταστροφή.
Συμπέρασμα
Αν τα δυο ζώα, ο σκύλος και ο πίθηκος ΔΕΝ υπήρχαν στα ανάκτορα,
η πολιτική ιστορία της Ελλάδας και των Ελλήνων θα ήταν εντελώς διαφορετική. Ο Αλέξανδρος και ο Βενιζέλος θα συνέχιζαν να συνεργάζονται αρμονικά, και ενδεχομένως
τα αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας να είχαν φέρει την Ελλάδα σε άλλη
θέση.
Αυτά να τα σκέφτεστε πριν αποφασίσετε να
βάλετε ένα οποιοδήποτε ζώο μέσα στο σπίτι σας!
Εξαιρούνται
αι σύζυγοι και αι οικογένειές των.