Η θρεπτική - διατροφική αξία που έχει το γάλα. Παγκόσμια Ημέρα του Γάλακτος.

Ποτέ κανείς δεν την αμφισβήτησε. Και ξεχάστε όλες τις βλακείες με τα…. μηδέν λιπαρά κτλ.

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

http://thessbomb.blogspot.gr/

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου
    Την θρεπτική αξία του γάλακτος έχει σκοπό να προωθήσει η Παγκόσμια Ημέρα του Γάλακτος η οποία σε όλο τον κόσμο εορτάζεται την 1η Ιουνίου.

    Να σημειωθεί ότι ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) δημιούργησε αυτή την ημέρα το 2001, για να αναδεικνύονται οι αξίες του γάλακτος, όπως : η φυσική προέλευση του, η θρεπτική του αξία, τα πολλά και νόστιμα γαλακτοκομικά προϊόντα που απολαμβάνουν τόσοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο και η οικονομική σημασία του γάλακτος για τις αγροτικές περιοχές και την τροφική αλυσίδα στο σύνολο της.

    Το γάλα είναι μια πολύ πλούσια, υψηλής διατροφικής αξίας τροφή, που έχουμε ανάγκη από πολύ μικροί για να κτίσουμε και να διατηρήσουμε έναν υγιή και γερό οργανισμό
 Το γάλα περιέχει μεγάλη ποικιλία συστατικών, (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, άλατα και βιταμίνες) σε υψηλή συγκέντρωση και άμεσα διαθέσιμων για αφομοίωση από τον οργανισμό.
 Η μεγάλη σημασία του γάλατος και των προϊόντων του στη ανάπτυξη και διατήρηση της υγείας, σε όλα τα στάδια της ζωής ( παιδική, εφηβική, ενήλικη ) υπογραμμίζεται και από τις συστάσεις Διεθνών Οργανισμών Υγείας που ξεχωρίζουν τα Γαλακτοκομικά ως ιδιαίτερη ομάδα τροφίμων συστήνοντας την κατανάλωση 2 ή 3 μερίδων  καθημερινά στο πλαίσιο  μιας ισορροπημένης διατροφής.

Πρωτεϊνες

  
Οι πρωτεϊνες αποτελούν το βασικό δομικό συστατικό του οργανισμού. Διασφαλίζουν τη σωστή λειτουργία του καθώς και την ανάπτυξη των μυών. Πρόσληψη  2 ποτηριών γάλακτος την ημέρα  καλύπτει το 25% των ημερήσιων αναγκών ενός μέσου ανθρώπου σε πρωτεϊνη  .

Καζεϊνη


    Το γάλα είναι το μοναδικό τρόφιμο στη φύση που περιέχει την υψηλής βιολογικής σημασίας πρωτεΐνη, γνωστή ως καζεΐνη.
Η διατροφική  αξία της καζεϊνης ξεπερνά την κλασσική έννοια της θρεπτικότητας και επεκτείνεται στην λειτουργικότητα και την επίδρασή της στη φυσιολογία και στην υγεία  του οργανισμού.    Σύμφωνα με τα δεδομένα νεώτερων επιστημονικών ερευνών, τα πεπτίδια που προέρχονται από την καζεΐνη έχουν μεταξύ άλλων τις ακόλουθες ιδιότητες :

•   Ενισχύουν τη φυσική άμυνα του οργανισμού

•   Ρυθμίζουν τη σωστή πίεση του αίματος

•   Βοηθούν στην αντιμετώπιση του στρες

    Εχει δειχθεί  επίσης ότι τα πεπτίδια που προέρχονται από την καζεϊνη έχουν και καταπραϋντικές ιδιότητες. Αυτό εξηγεί τη συνήθεια του μέσου καταναλωτή να δίνει ένα ποτήρι γάλα στο ανήσυχο παιδί.

Λακτόζη


    Το γάλα είναι το μοναδικό τρόφιμο στη φύση που περιέχει τον υδατάνθρακα λακτόζη. Η λακτόζη διασπάται με αργό ρυθμό στον οργανισμό σε γλυκόζη και γαλακτόζη και αποτελεί σημαντική πηγή ενέργειας για τον οργανισμό.

    Η μοναδικότητα της λακτόζης συνίσταται επίσης στο γεγονός ότι τα προϊόντα διάσπασής της (γαλακτόζη), χρησιμοποιούνται στη σύνθεση ουσιών που αποτελούν συστατικά του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου και των νεύρων των παιδιών.

    Το γάλα είναι μια θαυμάσια πηγή βιταμινών
Το σημαντικό γεγονός είναι ότι το γάλα περιέχει λιποδιαλυτές και υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Οι περισσότερες τροφές, όπως π.χ. τα λαχανικά και τα φρούτα περιέχουν κυρίως υδατοδιαλυτές βιταμίνες, ενώ το λάδι της ελιάς μόνο λιποδιαλυτές. Δύο ποτήρια γάλα καλύπτουν σημαντικό ποσοστό των ημερήσιων αναγκών σε βιταμίνες Α, Β12, Β1,Β3, Παντοθενικό οξύ.  Το γάλα, σε σύγκριση με  άλλα ζωϊκά προϊόντα, περιέχει επίσης και μικρή ποσότητα  βιταμίνης C, πολύτιμο αντιοξειδωτικό και απαραίτητη για τον σχηματισμό και τη ανάπτυξη των ιστών.

Βιταμίνη D
    Η βιταμίνη D έχει βασικό ρόλο στον ανθρώπινο οργανισμό για τη διατήρηση κανονικών επιπέδων ασβεστίου και φωσφόρου. Είναι απαραίτητη για την απορρόφηση από το έντερο του ασβεστίου. Συμβάλλει καθοριστικά στην κατασκευή και διατήρηση των οστών.
    Το ενισχυμένο σε βιταμίνη D γάλα, γαλακτοκομικά και άλλα προϊόντα (δημητριακά προγεύματος), είναι καλές πηγές της εν λόγω βιταμίνης.
Βιταμίνη Κ
    Η βιταμίνη Κ έχει σημαντικό ρόλο στην πήξη του αίματος και στην υγεία των οστών.
Βιταμίνη Α
    Το γάλα είναι πλούσιο σε βιταμίνη Α. Βοηθά τα μάτια, την όραση, συμβάλλει στην άμυνα του οργανισμού, στην ανάπτυξη και στην υγεία του δέρματος.
Βιταμίνη C
    Η βιταμίνη C είναι ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας πολύτιμος για τον οργανισμό. Παράλληλα βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο.
    Πιθανόν να συμβάλλει στην πρόληψη ορισμένων καρκίνων, βοηθά στην επούλωση των πληγών και βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου.
Βιταμίνη Β2 (Ριβοφλαβίνη)
    Η ριβοφλαβίνη έχει σημαντικό ρόλο για υγιές δέρμα και καλή όραση. Επίσης είναι αναγκαία για την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος και την παραγωγή ενέργειας.
Βιταμίνη Β1 (Θειαμίνη)
    Τα κύτταρα του νευρικού συστήματος απαιτούν βιταμίνη Β1 για να λειτουργούν κανονικά. Είναι αναγκαία για τον καταβολισμό των υδατανθράκων, των λιπών, των πρωτεϊνών και για την παραγωγή ενέργειας για τον οργανισμό (ATP). Έχει ιδιαίτερη σημασία για τη μνήμη και τις γνωσιακές ικανότητες.
Βιταμίνη Β3 (Νιακίνη)
    Η βιταμίνη Β3 εμπλέκεται στη ρύθμιση της χοληστερόλης, στην απελευθέρωση ενέργειας από τους υδατάνθρακες, στον καταβολισμό του αλκοόλ και στο μεταβολισμό των λιπών.
Βιταμίνη Η (Βιοτίνη)
    Η βιοτίνη παίζει σημαντικό ρόλο στις χημικές αντιδράσεις κατά τις οποίες γίνεται επεξεργασία λιπών, υδρογονανθράκων και για την παραγωγή ενέργειας.

Βιταμίνη Β5 (Παντοθενικό οξύ)
    Πρόκειται για βιταμίνη απαραίτητη για το μεταβολισμό πρωτεϊνών, υδατανθράκων και λιπιδίων. Βοηθά στη σύνθεση αντισωμάτων, στο μεταβολισμό ανόργανων στοιχείων και ιχνοστοιχείων. Είναι απαραίτητο για τη διατήρηση κανονικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Βιταμίνη Β9 (Φολικό οξύ)
    Το φολικό οξύ είναι υδατοδιαλυτή βιταμίνη. Βοηθά στη δημιουργία των ερυθρών αιμοσφαιρίων, αποτρέπει ορισμένες αναιμίες και συμβάλλει στη σύνθεση του γενετικού υλικού σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού.
    Το φολικό οξύ είναι απαραίτητο στις φάσεις ανάπτυξης κατά την κύηση και στην παιδική ηλικία. Η έλλειψη φολικού οξέος στα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης είναι δυνατό να οδηγεί σε εκ γενετής ανωμαλίες του νευρικού συστήματος.
    Οι γυναίκες που είναι πιθανόν να μείνουν έγκυες, θα πρέπει καθημερινά να λαμβάνουν φολικό οξύ. Θα πρέπει να αρχίζουν την πρόληψη αυτή προτού ακόμη μείνουν έγκυες.
    Επίσης το φολικό οξύ βοηθά τις πνευματικές λειτουργίες, τη μνήμη και συμβάλλει κατά των καρδιοπαθειών. Θεωρείται ότι βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού, του παχέος εντέρου και βοηθά εναντίον των καρδιακών παθήσεων.
Βιταμίνη Β12
    Η βιταμίνη Β12 είναι αναγκαία για το αιμοποιητικό σύστημα και για το νευρικό σύστημα.

Ασβέστιο


    Η κατανάλωση των γαλακτοκομικών προϊόντων αποτελεί την κύρια πηγή εξασφάλισης στον οργανισμό της αναγκαίας ποσότητας Ασβεστίου (π.χ  2 ποτήρια γάλα καλύπτουν το 75% των ημερήσιων αναγκών σε Ασβέστιο).

    Η περιεκτικότητα του  γάλακτος σε ασβέστιο και η ευκολία με την οποία απορροφάται από τον οργανισμό, σε σχέση με τη πτωχή απορροφησιμότητα των φυτικών πηγών ασβεστίου., βοηθούν στο «χτίσιμο» και στην προστασία του σκελετού από την οστεοπόρωση  και στην εξασφάλιση της υγείας  των δοντιών.

    Το ασβέστιο χρησιμεύει επίσης

       •   στη διατήρηση της κανονικής πίεσης του αίματος

       •   στην μετάδοση των νευρικών ερεθισμάτων  και στη σύσπαση των μυών

Ασβέστιο, σύμμαχος στο αδυνάτισμα;

    Εκτός  από τις παραπάνω ιδιότητες του Ασβεστίου, πρόσφατες  έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση 1000 – 1200 mg   Ασβεστίου (3-4 μερίδες ημι- και αποβουτυρωμένων γαλακτοκομικών καθημερινά) φαίνεται να συνεισφέρει στη ρύθμιση του σωματικού βάρους και στην απώλεια λίπους.

Φωσφόρος
    Ο φωσφόρος είναι μεταλλικό ανόργανο στοιχείο το οποίο απαιτείται από κάθε κύτταρο στο σώμα για να λειτουργήσει σωστά. Ο φωσφόρος είναι απαραίτητος για την κατασκευή και διατήρηση των οστών και των δοντιών. Επιπρόσθετα είναι βασικό στοιχείο στους μηχανισμούς παραγωγής ενέργειας του οργανισμού.
Μαγνήσιο
    Το μαγνήσιο είναι απαραίτητο στο μεταβολισμό των οστών, των πρωτεϊνών και τη σύνθεση λιπαρών οξέων που είναι απαραίτητα για τη δημιουργία νέων κυττάρων. Η έκκριση ινσουλίνης και η λειτουργία της, απαιτούν μαγνήσιο.
    Η ενεργοποίηση των βιταμινών Β, η χαλάρωση των μυών, η πήξη του αίματος, η μείωση της αρτηριακής πίεσης και η παραγωγή ενέργειας στον οργανισμό (ATP), χρειάζονται μαγνήσιο.
Κάλιο
    Η διατροφή πλούσια σε κάλιο βοηθά στη διατήρηση της πίεσης σε κανονικά επίπεδα. Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ιδιαίτερα το γιαούρτι, παρέχουν ικανοποιητικές ποσότητες καλίου.
Ιώδιο
    Το ιώδιο είναι βασικό στοιχείο για τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.
Σελήνιο
    Το σελήνιο έχει δράσεις στην πρόληψη κατά του καρκίνου.
Λινολεϊκό οξύ
    Το συζευγμένο λινολεϊκό οξύ είναι ευεργετικό λιπαρό οξύ που σε πειραματόζωα καταστέλλει διάφορες μορφές καρκίνου. Επίσης σε έρευνες βρέθηκε ικανό να σκοτώνει κύτταρα καρκίνου των ανθρώπων όπως αυτά του καρκίνου του δέρματος, του παχέος εντέρου, του μαστού. Επίσης μπορεί να μειώνει τη χοληστερόλη και να προλαμβάνει την αθηρωμάτωση.
    Ενδεικτική μέση περιεκτικότητα του αγελαδινού γάλακτος σε σημαντικά κύρια και δευτερεύοντα συστατικά.

    Συμπερασματικά ο άνθρωπος είναι το μόνο θηλαστικό που συνεχίζει να καταναλώνει γάλα μετά το τέλος της περιόδου θηλασμού του, δείχνει την αναγκαιότητα πρόσληψης γάλακτος, κυρίως λόγω της πλούσιας περιεκτικότητας του σε ασβέστιο, βιταμίνη D και άλλα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Ο αντίλογος στην πρόσληψη γάλακτος στον ενήλικα στηρίζεται σε 3 κυρίως θέματα: στην υπερκατανάλωση (χρειάζεται πρόσληψη στον αναγκαίο βαθμό), στη δυσανεξία στη λακτόζη (εναλλακτικά: γαλακτοκομικά με "προ-μεταβολισμένη" λακτόζη, γάλα από σόγια, και χυμοί πλούσιοι σε ασβέστιο) και η κατανάλωση γάλακτος από υπερπαραγωγή με χρήση ορμονών και άλλων πιθανώς βλαπτικών μεταβολιτών. Ο καθένας πρέπει να ζυγίσει τα υπερ και τα κατά και να διαμορφώσει ένα κατάλληλο για αυτόν διαιτολόγιο.
    Το βασικό ένζυμο που διασπά τη λακτόζη είναι η λακτάση και αυτή απουσιάζει σε πολλούς ενήλικες. Ο οργανισμός μας σταματάει να παράγει λακτάση από δύο χρονών και έπειτα. Πολλοί επιστήμονες σήμερα υποστηρίζουν ότι η ιδιαιτερότητα δεν είναι να μην μπορείς να χωνέψεις το γάλα αλλά το να μπορείς και κατηγοριοποιούν αυτούς τους ανθρώπους ως lactase tolerant people. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτής της κατηγορίας απαντάται στους βορειοευρωπαίους όπου στην κορυφή βρίσκονται οι Σκανδιναβοί που δείχνουν να απολαμβάνουν ανενόχλητοι το γάλα τους. Αντίθετα όσο κατεβαίνουμε προς το νότο οι ενήλικες υποφέρουν συχνά πίνοντας το.  Οι δε Αφρικανοί και Ασιάτες δεν μπορούν να το χωνέψουν σε συντριπτική πλειοψηφία. Μια θεωρεία υποστηρίζει ότι στη Βόρεια Ευρώπη λόγω της έλλειψης ήλιου και της βιταμίνης D o οργανισμός προσαρμόστηκε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να απορροφά τα πολύτιμα στοιχεία του γάλακτος.
    Όταν κάποιος είναι δυσανεκτικός στη λακτόζη η κατανάλωση γαλακτομικών που την περιέχουν προκαλεί συμπτώματα όπως τυμπανισμό, κοιλιακό άλγος ή διαρροϊκές κενώσεις. Στην περίπτωση λοιπόν που ο ενήλικας δεν μπορεί να πέψει το γάλα και συχνά ούτε το γιαούρτι, μπορεί να προμηθευτεί το ασβέστιο και από άλλες τροφές όπως το κίτρινο τυρί, τα μικρά ψάρια με το κόκκαλο (ιδίως οι σαρδέλες), το σουσάμι και τα παράγωγα του, οι ξηροί καρποί και τα αποξηραμένα φρούτα