Το έστειλε ο Γιώργος Επιτήδειος
Απόδοση κειμένου-Επιμέλεια:
Χαραλαμποπούλου ΑγγελικήΗ Ρωσική στρατιωτική περιπέτεια στη Συρία φαίνεται να έχει εξοργίσει το μεγαλύτερο μέρος του Σουνιτικού κόσμου, και οι αναφορές για αδέσποτους ρωσικούς πυραύλους που πλήττουν το Ιράν θα μπορούσε κάλλιστα να επιπλήξει επίσης και το Σιιτικό.
Αλλά η ένοπλη υποστήριξη του Ρώσου Προέδρου Vladimir Putin προς τη Συρία μπορεί επίσης να προκαλέσει ένα άλλο ατύχημα με ακόμη μεγαλύτερες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις: μια απότομη ψυχρότητα στις ρωσο-τουρκικές σχέσεις.
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdogan, εξαπέλυσε τη Πέμπτη, για δεύτερη φορά αυτήν την εβδομάδα, επίθεση εναντίον του ρωσικού τυχοδιωκτισμού στην περιφέρεια του, προειδοποιώντας τη Μόσχα ότι μια τέτοια συμπεριφορά θα μπορούσε να σαμποτάρει ενεργειακές συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ των δυο χωρών, συμπεριλαμβανομένων του αναπτυσσόμενου εμπορίου φυσικού αερίου και ενός νέου πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
«Δεν μπορούμε να δεχτούμε την τρέχουσα κατάσταση», δήλωσε ο Erdogan σε Τούρκους δημοσιογράφους καθ 'οδόν προς την Ιαπωνία. Η Ρωσία χρησιμοποιεί στρατιωτική δύναμη για να στηρίξει το καθεστώς της Συρίας του ηγέτη Bashar al-Assad και στοχεύει αντάρτες που είναι εναντίον του Assad, τους οποίους η Τουρκία έχει στηρίξει. Και ρωσικά αεροσκάφη παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Τουρκίας, ενός μέλους του ΝΑΤΟ.»
«Αυτές οι γελοιότητες,» δήλωσε ο Erdogan, «θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Τουρκία να βρει άλλους προμηθευτές ενέργειας. Εάν είναι απαραίτητο, η Τουρκία μπορεί να πάρει φυσικό αέριο από πολλά διαφορετικά μέρη,» είπε.
Η αιφνίδια εμπλοκή της Ρωσίας στον σχεδόν πενταετή εμφύλιο πόλεμο της Συρίας έχει συγκλονίσει τους ηγέτες της Τουρκίας, οι οποίοι πριν από λιγότερο από ένα χρόνο έσφιγγαν τα χέρια και διακήρυτταν μια «στρατηγική συνεργασία» με τη Μόσχα. Το επίκεντρο αυτής της συνεργασίας ήταν ένας νέος τεράστιος αγωγός φυσικού αερίου, που θα διέσχιζε τη Μαύρη Θάλασσα, θα εισερχόταν στη Τουρκία και θα προμήθευε τόσο τη τοπική αγορά όσο και τη νότια Ευρώπη. Η εν λόγω συμφωνία συνοδευόταν από δισεκατομμύρια δολάρια από ρωσική χρηματοδότηση για ένα μακροπρόθεσμα σχεδιαζόμενο πυρηνικό εργοστάσιο στη Τουρκία.
Ωστόσο, η Άγκυρα έχει καλέσει το πρεσβευτή της Μόσχας ήδη τρείς φορές τη περασμένη εβδομάδα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις ρωσικές πράξεις στη Συρία, και παρόλο που ο Erdogan απολαμβάνει δημόσιας υποστήριξης από τους στενότερους του συνεργάτες – το ΝΑΤΟ και τις Η.Π.Α – έχει περάσει το χρόνο του στο γραφείο ενώπιον αντιστάσεων.
Το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι εάν η αποστολή της Μόσχας στη Συρία - και η ανησυχία της Άγκυρας με την αυξανόμενη εξάρτησή της από το ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό - θα καταλήξει να χωρίσει απόλυτα αυτό που έμοιαζε με μια όμορφη φιλία.
«Θα μπορούσε δυνητικά να υπάρχει μια ασημένια επένδυση. Αυτό πιέζει την Τουρκία περισσότερο προς τη Δύση, και προς τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, το οποίο θα μπορούσε να είναι ένα καλό πράγμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, όσον αφορά την γεωπολιτική κατάσταση,» δήλωσε ο Emre Tuncalp, ανώτερος σύμβουλος στο Sidar Global Advisors, μιας εταιρείας συμβούλων κινδύνου.
Αυτό δε σημαίνει ότι ένα ζευγάρι περιπλανώμενων ρωσικών αεροσκαφών έχουν από μόνα τους τορπιλίσει τον αγωγό Turkish Stream ή τα σχέδια για ένα μεγάλο πυρηνικό εργοστάσιο. Και τα δύο ενεργειακά έργα ήταν αβέβαια για αρκετό καιρό. Αμφιβολίες για την βιωσιμότητα του αγωγού εμφανίστηκαν μόλις ανακοινώθηκε, δεδομένου ότι η Ρωσία έχει λίγα χρήματα για να το χρηματοδοτήσει και δεν είναι μια καθόλου ελκυστική διαδρομή για τους Ευρωπαίους καταναλωτές φυσικού αερίου. Ακόμη και πριν από την επίπληξη του Erdogan αυτή την εβδομάδα, η ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom ανακοίνωσε ξαφνικά ότι θα μειώσει το σχεδιαζόμενο αγωγό στο μισό το μέγεθος του. Το πυρηνικό εργοστάσιο, εν τω μεταξύ, είχε ήδη αντιμετωπίσει χρόνια καθυστερήσεων.
Και το ξέσπασμα του Ερντογάν έχει τουλάχιστον να κάνει τόσο με την εσωτερική πολιτική όσο και με τις διεθνείς σχέσεις. Η Τουρκία θα διενεργήσει και άλλες βουλευτικές εκλογές στις αρχές του Νοεμβρίου, δεδομένου ότι οι γενικές εκλογές του Ιούλιου δεν παρήγαγαν μια ολοκληρωτική πλειοψηφία. Αντιμέτωπος με ένα στρατιωτικό τυχοδιωκτισμό που απειλεί να καταστρέψει τη συριακή του πολιτική, και κλυδωνιζόμενος από τον αυξανόμενο αριθμό προειδοποιήσεων στο εσωτερικό σχετικά με τους κινδύνους του να στηρίζεται πάρα πολύ στην Ρωσία ως οικονομικό, εμπορικό και ενεργειακό εταίρο, ο Erdogan δεν είχε άλλη επιλογή από το να στήσει μια σκληρή ρητορική με το Κρεμλίνο.
Αλλά ο Erdogan έχει ένα κενό αξιοπιστίας. Παρά την μανία του, η Τουρκία έχει λίγη δύναμη να αλλάξει τη σχέση ενέργειας προς το παρόν. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής της Τουρκίας, και υπάρχουν λίγες εναλλακτικές λύσεις που θα μπορούσαν να καλύψουν κάθε έλλειμμα, εάν η Άγκυρα αρχίσει να εμπορεύεται τριγύρω, η οποία αφήνει την τύχη των τουρκικών μονάδων παραγωγής ενέργειας και εργοστασίων ουσιαστικά σε ρωσικά χέρια. Πρόσθετες ποσότητες φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν και το Ιράν θα χρειαστούν χρόνια για να έρθουν σε απευθείας σύνδεση ενώ η εισαγωγή φυσικού αερίου από το Ιράκ είναι μία παρακινδυνευμένη πρόταση με το Ισλαμικό Κράτος ακόμα εδραιωμένο. Η ανατολική Μεσόγειος μπορεί να κατέχει άφθονο φυσικό αέριο, αλλά αυτό δεν αποτελεί επιλογή για την Τουρκία αυτή τη στιγμή. Και η χώρα έχει μόνο δύο τερματικούς σταθμούς για την εισαγωγή υγροποιημένου αερίου από περιοχές όπως η Αλγερία, το Κατάρ, ή τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Επιπλέον, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Erdogan (AKP) ήταν ακριβώς η κινητήρια δύναμη πίσω από τις ψυχρές σχέσεις της Τουρκίας με την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες - και πιο άνετο σε συνδέσεις με χώρες όπως η Ρωσία. Η αντιφατική ρητορική φαίνεται να έχει σχεδιαστεί για να επιτρέψει στον Erdogan να εξακολουθεί να ελίσσεται όντας χρήστης της τακτικής του ελιγμού.
«Εν τέλει, φαίνεται σαν μια κενή απειλή, κυρίως για την εγχώρια κατανάλωση,» δήλωσε ο Tuncalp.
