Μετά την εμφάνιση τόσων πολλών πηγών αστάθειας σε όλο τον πλανήτη, πιστεύω ότι τίθεται μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της διεύρυνσης του περιεχομένου της έννοιας της ασφάλειας και της διακρίσεως μεταξύ του παραδοσιακού και του ευρύτερου ορισμού της.
Ο παραδοσιακός ορισμός της έννοιας της ασφάλειας θεωρούσε ως το βασικότερο στοιχείο αυτής τον έλεγχο και τη χρήση της στρατιωτικής ισχύος από τα κράτη. Συνδεόταν δε, με την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και εθνικής ανεξαρτησίας των κρατών. Σήμερα, η τάση είναι η ανάδειξη της σπουδαιότητας των μη στρατιωτικών πτυχών της ασφάλειας (οργανωμένο έγκλημα, μετανάστευση, τρομοκρατία, κλιματικές αλλαγές, περιβαλλοντική μόλυνση κλπ).
Στο σύγχρονο διεθνές περιβάλλον ασφαλείας, οι εξωτερικές απειλές για την ασφάλεια ενός κράτους δεν είναι μόνο στρατιωτικής φύσεως και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με στρατιωτικά μέσα. Επίσης, στον πολυπολικό κόσμο όπως έχει πλέον διαμορφωθεί, οι συγκρούσεις που διεξάγονται είναι κατά κύριο λόγο εμφυλιακού χαρακτήρα με εθνοτικές και θρησκευτικές απολήξεις, παρά συνοριακές διαφορές μεταξύ κρατών. Λόγω της διεθνικής φύσης συνεπώς, πολλών προβλημάτων ασφαλείας, η διεθνής συνεργασία, καθίσταται αναγκαία. Σε αυτό το πλαίσιο, οι διεθνείς και οι περιφερειακοί Οργανισμοί συνιστούν τον προνομιακό χώρο της πολυμερούς συνεργασίας για θέματα άμυνας και ασφάλειας.
Στόχος της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι, η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Μια βελτίωση, όμως, που συνδέεται με την συνειδητοποίηση από πλευράς Τουρκίας ότι ο σεβασμός της διεθνούς νομιμότητας, του διεθνούς δικαίου και η αρχή της καλής γειτονίας είναι τα αδιαπραγμάτευτα μέτρα και κριτήρια αξιολόγησής της.
Ενώ για την χώρα μας αυτά τα τελευταία είναι ιδιαίτερα κρίσιμα, πάγια επιδίωξη της Τουρκίας από το 1974 και μετά είναι ο διαμοιρασμός του Αιγαίου. Ο τομέας της έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα και στον αέρα είναι ένα καυτό ζήτημα που θέτει η Άγκυρα για να αμφισβητήσει τον ελληνικό εναέριο χώρο, την αρμοδιότητα της Ελλάδας εντός του FΙR Αθηνών και τη δημιουργία τετελεσμένων όσον αφορά τον καθορισμό τόσο των χωρικών υδάτων όσο και της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου.
Για να επιτύχει τον στόχο αυτόν η Άγκυρα δεν διστάζει, να προκαλέσει ακόμη και ναυτικά ατυχήματα που ενίοτε καταλήγουν σε δυστυχήματα με απώλειες ανθρωπίνων ζωών, καλλιεργώντας με αυτό τον ειδεχθή τρόπο το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Δηλαδή στην προσπάθειά της να αποκτήσει ερείσματα στην έρευνα και διάσωση στο Αιγαίο η Τουρκία χρησιμοποιεί και τους πρόσφυγες. Πολλές βάρκες που μεταφέρουν πρόσφυγες από τα τουρκικά παράλια, στα μέσα της διαδρομής και πάντοτε σε διεθνή ύδατα, οι τούρκοι διακινητές τις βουλιάζουν. Αστραπιαία εμφανίζονται τα τουρκικά πλωτά και εναέρια μέσα δήθεν για να τους σώσουν. Έτσι παρουσιάζουν ως ναυαγούς τους πρόσφυγες που περισυνέλεξαν τα τουρκικά σκάφη. Δήθεν ατύχημα, δηλαδή, στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου και αστραπιαία τουρκική επιχείρηση διάσωσης.
Με αυτές τις δόλιες μεθόδους και ενώ η ΕΕ ζητά από την Τουρκία να ενισχύσει τους ελέγχους και τις περιπολίες στα τουρκικά χωρικά ύδατα, ο Ζαν Κλωντ Γιουνκέρ, παρανόμως και χωρίς να έχει καμία αρμοδιότητα, ζητά από εμάς, να παραχωρήσουμε το δικαίωμα στους τούρκους να εκτελούν περιπολίες και επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, στο Αιγαίο, όπου η αποκλειστική ευθύνη για όλες τις παραπάνω αρμοδιότητες, είναι εκχωρημένη, διεθνώς, στην Ελλάδα.
Η διατύπωση του Ζαν Κλωντ Γιουνκέρ είναι πονηρή και επικίνδυνη, διότι δεν προσδιορίζεται η θαλάσσια περιοχή μέσα στην οποία θα δρα η Τουρκία, οπότε η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να αντιδράσει στην επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής, στην οποία τα κράτη μέλη θα επισημοποιήσουν ή όχι αυτό το Σχέδιο Δράσης ΕΕ-Τουρκίας.
Διανύουμε μια περίοδο αλλαγών, μια μεταβατική περίοδο. Είμαστε κομμάτι μιας Ευρώπης που αλλάζει στο πλαίσιο ενός κόσμου που αλλάζει. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι περίπλοκες και πολλές φορές αλληλοεξαρτώμενες. ‘Έχουμε όμως λόγους να ελπίζουμε ότι θα πετύχουμε στην προσπάθειά μας για έναν καλύτερο και πιο ασφαλή κόσμο. Προς τούτο απαιτείται πολιτική δέσμευση και συστράτευση όλων των δυνάμεών μας για την εκμετάλλευση των συγκριτικών αρετών και πλεονεκτημάτων της χώρας, του λαού και των υποδομών μας, και βεβαίως, των γεωπολιτικών συγκυριών και των γεωστρατηγικών δεδομένων της ευρύτερης περιοχής μας.
