Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη
εγκυκλοπαίδεια
Η μάχη
του Τάνενμπεργκ διαδραματίστηκε στο ανατολικό μέτωπο του Α' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ,
κοντά στην πόλη Άλλενστάϊν
της τότε Πρωσίας
που σήμερα ανήκει στο έδαφος της Πολωνίας. Αντιμέτωποι
ήταν ο στρατός της Γερμανίας και της Ρωσίας. Νίκησε η Γερμανία διαλύοντας τον στρατό της Ρωσίας που είχε εισβάλει στα εδάφη της Ανατολικής Πρωσίας.
Αρχικά η μάχη ονομάζονταν Μάχη του Άλλενσταϊν, αφού αυτός ήταν ο
τόπος που είχε διαδραματιστεί. Ο Χίντενμπουργκ όμως τη μετονόμασε για προπαγανδιστικούς λόγους, επειδή στο κοντινό Τάνενμπεργκ (σήμερα Stębark της Πολωνίας) το 1410 είχε
γίνει μια άλλη ιστορική μάχη, στην οποία το Τάγμα των Τευτόνων
είχε νικηθεί από τους Πολωνο-Λιθουανούς.
Στρατηγικό πλαίσιο
Η γεωγραφική θέση της Ανατολικής Πρωσίας έκανε τα εδάφη της επαρχίας
αυτής ιδιαίτερα ευάλωτα, αφού ήταν σχεδόν μέσα στο έδαφος της Ρωσίας.
Ακολουθώντας το Σχέδιο Σλίφεν,
το ανώτατο στρατιωτικό επιτελείο της
Γερμανίας είχε στείλει σχεδόν όλο το στρατό στο Δυτικό
Μέτωπο ελπίζοντας έτσι ότι θα νικούσαν τους Γάλλους πολύ
σύντομα. Στα υπόλοιπα εδάφη είχε απομείνει μόνο η 8η
μεραρχία για να τα υπερασπίσει. Η Ρωσία εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία, και
για να ανακουφίσει τους δυτικούς συμμάχους της έστειλε δύο μεραρχίες που
εισέβαλαν στην Ανατολική Πρωσία. Η πρώτη
Μεραρχία (Μεραρχία Νιέμεν) με στρατηγό τον Πάουλ φον Ρέννενκαμπφ
επιτέθηκε στα ανατολικά, ενώ η δεύτερη
μεραρχία (Μεραρχία Νάρεβ) με στρατηγό τον Αλεξάντερ Σαμσόνοβ επιτέθηκε στα νότια
σύνορα της Ανατολικής Πρωσίας.
Τις πρώτες μέρες της εκστρατείας οι Ρώσοι
είχαν επιτυχία. Η πρώτη μεραρχία διείσδυσε και στις 19 Αυγούστου νίκησε στην Μάχη
του Gumbinnen. Σκοπός των Ρώσων ήταν να αναγκάσουν την 8η Μεραρχία των Γερμανών να οπισθοχωρήσει
μέχρι τον ποταμό Βιστούλα. Και πράγματι, ο Γερμανός στρατηγός φον Πρίττβιτζ
ζήτησε από το στρατιωτικό επιτελείο άδεια για να οπισθοχωρήσει. Η
απάντηση ήρθε στις 22
Αυγούστου με την καθαίρεση του Πρίττβιτζ και την αντικατάστασή
του από τον Χίντενμπουργκ,
ο οποίος ήταν ήδη σε σύνταξη, και τον Λούντεντορφ, ο οποίος είχε ήδη αναδείξει
τις ικανότητές του στο Δυτικό Μέτωπο με την κατάληψη της Λιέγης.
Οι Ρώσοι που δεν περίμεναν αυτήν την εξέλιξη άρχισαν να προχωρούν. Η 1η Μεραρχία με κατεύθυνση το Κένιγκσμπεργκ (Königsberg) της Πρωσίας, ενώ η 2η Μεραρχία παραμόνευε στα νότια για να υποδεχτεί τους οπισθοχωρούντες
Γερμανούς. Λόγω της μακρινής απόστασης οι δυο μεραρχίες ήταν διαχωρισμένες και
δεν μπορούσαν να αλληλοβοηθηθούν.
Η εξέλιξη της μάχης
Ο Λούντεντορφ
παρατήρησε ότι η μετά την Μάχη του Gumbinnen
η 1η Μεραρχία των Ρώσων μείωσε την
δραστηριότητά της και ορθώς υπέθεσε ότι οι
δύο μεραρχίες διαχωρίστηκαν. Γιαυτό έστειλε με τρένο ένα σώμα της 8ης Μεραρχίας υπό διαταγές του στρατηγού Φρανσουά
από το Γκουμπίνεν (Gumbinnen) προς το νότο δυτικά της γραμμής των Ρώσων.
Παράλληλα, ο Χίντενμπουργκ έθεσε τον
στρατό του σε κίνηση, αφήνοντας μόνο ένα τμήμα πεζικού και ένα τμήμα ιππικού
για επιτόπου υπεράσπιση. Δύο τμήματα υπό τις διαταγές των Άουγκουστ φον Μάκενζεν
(August von Mackensen) και Όττο φον Μπέλο (Otto von Below) πήγαν να αντιμετωπίσουν την 2η Μεραρχία των Ρώσων, ενώ ο υπόλοιπος
στρατός έπιασε αμυντική θέση στο Άλλενσταϊν περιμένοντας τους Ρώσους, οι οποίοι
είχαν την λανθασμένη εντύπωση ότι οι Γερμανοί υποχωρούσαν
. Στο μεταξύ η 2η Μεραρχία των Ρώσων οδοιπορούσε
επί δέκα μέρες.
Η μάχη του Τάννενμπεργκ στην λογοτεχνία
Ο Ρώσος συγγραφέας Αλεξάντρ Σολζενίτσιν που βραβεύτηκε
με το Νόμπελ Λογοτεχνίας χρησιμοποιεί τη μάχη του Τάννενμπρεργκ στο πρώτο μέρος
της τριλογίας του ΚΟΚΚΙΝΟΣ
ΤΡΟΧΟΣ, με
τίτλο Αύγουστος του 1914. Βασίζεται σε ιστορικές πηγές και των δύο χωρών και στις
αναμνήσεις του πατέρα του που είχε πολεμήσει στην Ανατολική Ρωσία.
