Οι Σύγχρονοι Δωσίλογοι

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Αντιπτεράρχου ε.α. Γρηγ. Δ. Νούσια  grigorios.nousias@gmail.com

    ΄΄Δεν είναι δική μου γνώμη, αλλά γνωμικό των σοφών, πως δεν υπάρχει τίποτα δυνατότερο από την ανάγκη΄΄.

    Αυτά από τον τραγικό ποιητή Ευριπίδη, ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, γεννήθηκε την ημέρα της ναυμαχίας της Σαλαμίνας, στην οποία ο πρεσβύτερος Αισχύλος έλαβε μέρος ως πρόμαχος, και ο δεκαπενταετής τότε Σοφοκλής συμμετείχε στα επινίκια.

    Κατά τον Αριστοτέλη, ανάγκη είναι ΄΄το μη ενδέχεσθαι άλλως΄΄, ήτοι το αναπόφευκτον, το αναπόδραστον. Και κατ’ άλλην διατύπωση, ΄΄ανάγκη λέγομεν την έξωθεν αρχήν, ή εμποδίζουσαν ή κινούσαν΄΄.  Κλείνουμε την παρένθεση με τη γνωστή αποστροφή  ΄΄ανάγκα δ’ ουδέ θεοί μάχονται΄΄.

    Η ΄΄ανάγκη΄΄, σε κάθε νοητική διεργασία για τη λήψη αποφάσεων, είναι παρούσα. Και όταν αυτές μετουσιώνονται σε πράξεις, τα αποτελέσματά τους μπορεί να έχουν είτε θετικό, είτε αρνητικό πρόσημο. Και οι αποφάσεις των πολιτικών και στρατιωτικών, σε κρίσιμες στιγμές, μπορεί να έχουν τραγικές συνέπειες για τη Χώρα, για το έθνος. Δεν λέμε κάτι σπουδαίο. ΄΄Ο αποφασίζων εν πολέμω είναι εις θέσιν όλως εξαιρετικήν και διάφορον άλλης περιστάσεως, η δε ηθική κατάστασις των μαχητών και οι διαθέσεις της κοινής γνώμης, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της απόφασης΄΄, λέγει ο στρατηγός Δούσμανης.

    Η Ιστορία γέμει παραδειγμάτων. Θα υπογραμμίσομε όμως, ότι σε  αποφάσεις και πράξεις, με ύψιστο εθνικό περιεχόμενο, κατά κανόνα, η αλήθεια των πραγματικών περιστατικών θυσιάζεται στο βωμό των σκοπιμοτήτων και της στείρας κομματικής αντιπαράθεσης. Οι σύγχρονοι δε ΄΄διαμορφωτές της κοινής γνώμης΄΄, τρομάρα τους, για να φέρουν εις πέρας την ΄΄ανατεθείσα αποστολή΄΄, ή για να διασκεδάσουν τις καιροσκοπικές τους ανησυχίες, ομοιώνουν τα τρέχοντα πολιτικά δρώμενα με τραγικές, για τη χώρα και το έθνος, περιστάσεις παρελθόντος χρόνου. Από τα τηλεοπτικά και  ραδιοφωνικά μετερίζια τους,  με την αλαζονεία και την οίηση που τους προσδίδει το μικρόφωνο, και ως κύμβαλα αλαλάζοντα, επιδαψιλεύουν τη σημερινή κυβέρνηση, με δωσιλογισμό. Λόγω μνημονίου.  Και , εν τη ρύμη του λόγου τους(!), προβάλλουν τους σημερινούς κυβερνώντες πάνω στις τραγικές φιγούρες των υπευθύνων της Μικρασιατικής καταστροφής, και τους κατοχικούς πρωθυπουργούς.  Μιλάνε, λοιπόν, για ΄΄σύγχρονους δωσίλογους΄΄!

    Πράγματι, ο ΄΄δωσίλογος΄΄ έγινε εθνικό και πολιτικό σύνθημα, με ολότελα εξειδικευμένη έννοια, σε δύο περιόδους, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922 και κατά την τριπλή κατοχή, του1941-44. Τον όρο τον πρωτο-μεταχειρίστηκε ο βουλευτής Δ. Λεονάρδος μιλώντας στις 29 Νοεμβρίου 1924 στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση, κατηγορώντας την κυβέρνηση, ότι  τάχα δεν προχωρούσε στην εκκαθάριση του στρατού από τους ΄΄δωσίλογους΄΄, εννοώντας τους αξιωματικούς που βαρύνονταν για την τραγωδία των Ελλήνων, στο λίκνο της ελληνικής φιλοσοφίας, την Ιωνία. Βεβαίως, η δίκη και η εκτέλεση των ΄΄Έξι΄΄ είχε προηγηθεί, καθώς και η αμνηστεία του 1923 για   τους  λοιπούς πολιτικούς υπεύθυνους.  Τελικά ουδείς άλλος καταδικάστηκε.

    Στη δεύτερη περίπτωση έχομε την υπ’ αρ. 1 συντακτική πράξη της 3ης Νοε. 1944, από τα πρώτα απελευθερωτικά νομοθετήματα, ΄΄περί επιβολής ποινικών κυρώσεων κατά των συνεργασθέντων μετά του εχθρού΄΄. Προϋποθέσεις για την καταδίκη ήταν η εκ προθέσεως προδοτική συνεργασία με τον εχθρό, από την οποία να προέκυψε ωφέλεια για τον ίδιον ή ζημιά στον εθνικό-συμμαχικό αγώνα. Εκτός δε από τις ποινές της ειρκτής και του θανάτου, το νομοθέτημα προέβλεπε και την ειδική ποινή της ΄΄Εθνικής Αναξιότητας΄΄. Ο όρος πάντως του ΄΄δωσίλογου΄΄ δεν αναφέρετο.

    Διερωτώμεθα, επρόδωσαν συνειδητά την πατρίδα οι κατηγορηθέντες και καταδικασθέντες, με συνοπτικές διαδικασίες, από τα στρατοδικεία της εποχής; Ποιά ΄΄ανάγκη΄΄ κατηύθηνε τις αποφάσεις τους και τις πράξεις τους, για τις οποίες επλήρωσαν με τη ζωή τους ή με πολυετή ειρκτή; Ποια ΄΄ανάγκη΄΄ υπαγόρευσε τις καταδίκες; Πάντως, και οι δύο περιπτώσεις έχουν ως πεμπτουσία ΄΄τη συνέχιση ή μη του αγώνα΄΄. Και στις δύο περιπτώσεις, το καταβαραθρωμένο ηθικό του στρατεύματος και η σμπαραλιασμένη ψυχολογία της κοινής γνώμης, είναι κοινός τόπος. Χάνονται ελληνόπουλα. Μανάδες θρηνούν και συνάμα στέλνουν στο μέτωπο  το δεύτερο και το τρίτο παιδί τους. Πόσο ν΄ αντέξουν; Στρατιώτες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για τρία και τέσσερα χρόνια. Πόσο ν’ αντέξουν; Έπεσαν υπέρ πατρίδος, αναγράφεται  στις μαρμάρινες στήλες, και του τελευταίου χωριού.  Πώς να μη δακρύσεις!

    Στο μέτωπο της Μικράς Ασίας, η μαχόμενη, για τρία σχεδόν χρόνια, Στρατιά επεχείρησε κάτι που προφανώς ήταν εκτός του φακέλλου των ορίων της. Πορεία προς την Άγκυρα. Ίσως, αυτό να ήταν και εκτός  κανόνων Διεθνούς Δικαίου. Το βέβαιο είναι, ότι το εγχείρημα αυτό ξέφευγε πολύ από τον αρχικό αντικειμενικό σκοπό, την αρχική αποστολή. Και η  αποστολή της Μονάδος συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο της απόφασης. Αυτόν τον αρχικό ΑΝΣΚ, καθ’ ότι δεν απεικονίζετο σε κανένα γραπτό συμμαχικό κείμενο, εγνώριζε μόνον ο Βενιζέλος. Αυτός έλαβε, στα πλαίσια της Διασκέψεως των Σεβρών, την εθνικά πολυπόθητη ΄΄εντολή΄΄ να σπεύσει να καταλάβει τη Σμύρνη και την ευρύτερη ενδοχώρα για να προστατεύσει τον ελληνισμό της Ιωνίας από το λεπίδι της εθνοκάθαρσης του Κεμάλ. Είχε προηγηθεί η σφαγή των Αρμενίων.

    Με ποιες προϋποθέσεις και με ποια εχέγγυα, από συμμαχικής απόψεως, διαπεραιωθήκαμε στην απέναντι ακτή, μόνον ο τότε πρωθυπουργός εγνώριζε. Και  αυτός στις κρίσιμες στιγμές δεν ήταν εκεί. Μη αντέχοντας τις αιτιάσεις της κοινής γνώμης προκήρυξε εκλογές. Η ΄΄ανάγκη΄΄ παρούσα ! Αυτές οι εκλογές του 1920, μπορούν να θεωρηθούν η βασική αιτία και η απαρχή της συντριβής. ΄΄Δεν αλλάζομε άλογα στη μέση του ποταμού΄΄, σύμφωνα με μια κινέζικη παροιμία. Μια συντριβή που χρεώθηκε ο Γούναρης, ο πολιτικός που τον διαδέχτηκε στην πρωθυπουργία. Η εκτέλεση, κι εδώ η ΄΄ανάγκη΄΄ παρούσα, του ιδίου, τεσσάρων υπουργών του και του αρχιστρατήγου, τρείς μόνον μήνες μετά την καταστροφή, έστρωσε ανατολίτικο χαλί στην πολιτική αστάθεια και τα διαδοχικά πραξικοπήματα. Πάντως, για να κλείσομε την ενότητα, πρέπει να υπενθυμίσομε, ότι ο Άρειος Πάγος μετά από ογδόντα οκτώ χρόνια αθώωσε τους καταδικασθέντες. Η αναψιλάφηση της δίκης στηρίχθηκε σε επιστολή του Βενιζέλου προς τον αρχηγό των Λαϊκών, Παναγή Τσαλδάρη, 3 Φεβ. 1929. ΄΄Δύναμαι να διαβεβαιώσω υμάς με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο, ότι ουδείς των πολιτικών αρχηγών της δημοκρατικής παρατάξεως θεωρεί, ότι οι ηγέται της πολιτικής ήτις ηκολουθήθη μετά το 1920, διέπραξαν προδοσίας κατά της πατρίδος, ή ότι εν γνώσει οδήγησαν τον τόπο στην Μικρασιατική Καταστροφή΄΄. Το κακό όμως είχε γίνει. Η επαναστατική κυβέρνηση του Ν. Πλαστήρα αποφάσισε και εκτέλεσε, έχοντας ως οίακα την έξωθεν κινούσα αρχήν, δηλαδή την ΄΄ανάγκη’’ της στιγμής.

    Οι δίκες των δωσιλόγων της κατοχής, έγιναν και αυτές χωρίς καθυστέρηση. Το πρώτο νομοθέτημα αντικαταστάθηκε με πολύ αυστηρότερο νόμο της κυβερνήσεως Ν. Πλαστήρα (τυχαίο;), 23 Ιαν. 1945, που καθόριζε, ότι ΄΄μόνη. . .  η ανάληψις της κυβερνήσεως αποτελεί τυπικόν αδίκημα χωρίς ουδεμία ν΄ απαιτείται απόδειξις δόλου΄΄. Εδώ, να πούμε παρενθετικά, ότι με τον εν λόγω νόμο  καταδικάσθηκε σε επταετή κάθειρξη και ο Σμήναρχος Δ. Μίχος, αρχηγός του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου.

    Η δίκη των πρωθυπουργών της κατοχής άρχισε στις 21 Φεβ. 1945. Το κατηγορητήριο . . .  εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας, διασπορά ηττοπάθειας στον ελληνικό λαό και συνεργασία με τον κατακτητή. Κατηγορίες που συνιστούσαν εθνική αναξιότητα.  Η απόφαση του Ειδικού Δικαστηρίου εκδόθηκε στις 31 Μαΐου. Ο πρώτος, Αντιστράτηγος Γ. Τσολάκογλου, καταδικάσθηκε σε θάνατο. Η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια.  Πέθανε στη φυλακή τον επόμενο χρόνο. Είχε μείνει στην πρωθυπουργία από 30 Απρ. 1941 έως 2 Δεκ. 1942, οπότε και υπέβαλε την παραίτησή του. Τον διαδέχθηκε, για τέσσερις μήνες, ο Κ. Λογοθετόπουλος.  Σπουδαγμένος στο Μόναχο, ήταν μορφή στο χώρο της ιατρικής. Είχε υπηρετήσει ως χειρουργός ιατρός στον ελληνικό στρατό  στους Βαλκανικούς πολέμους και στον Α’ΠΠ, επιστρατευθείς εκ νέου το 1922.    Καταδικάστηκε ερήμην  (είχε διαφύγει στη Γερμανία) σε ισόβια κάθειρξη. Ο τρίτος κατοχικός πρωθυπουργός ήταν ο Ι. Ράλλης, δικηγόρος και αυτός με σπουδές στη Γερμανία. Μακεδονομάχος, συνεργάτης του Παύλου Μελά. Οργάνωσε τα Τάγματα Ασφαλείας . . . ΄΄για την προστασία της ελληνικής υπαίθρου από τους ΕΑΜοκομμουνιστάς΄΄. Καταδικάστηκε σε ισόβια δεσμά.

    Από τους τρείς  Πρωθυπουργούς της ΄΄ναζιστικής ελληνικής πολιτείας΄΄, η περίπτωση του Τσολάκογλου είναι ξεχωριστή. Συμμετείχε στις κυριότερες μάχες των Βαλκανικών Πολέμων, του Α΄ΠΠ, στην εκστρατεία της Ουκρανίας και ήταν παρών στις επιχειρήσεις της Μ. Ασίας (δέος). Κατά την επίθεση της Ιταλίας και την εισβολή της Γερμανίας ήταν Διοικητής του Γ’ Σώματος Στρατού. Υπέγραψε, στο Βοτονόσι της Ηπείρου, στις 20 Απρ. 1941, πρωτόκολλο ανακωχής με τον κατακτητή. Ο Παπάγος βέβαια, από τα σαλόνια των Αθηνών, και κραδαίνοντας τη στραταρχική ράβδο, διέταξε την αντικατάστασή του και   ΄΄αγώνα μέχρι εσχάτου ορίου δυνατοτήτων΄΄.  Kαμμία δυνατότητα. Οι Γερμανοί είχαν φθάσει στη Θεσσαλονίκη. Και την επομένη, ΄΄υπό το κράτος βίας΄΄, υπέγραψε την άνευ όρων παράδοση. Αργότερα θα γράψει , ΄΄ευρέθην αντιμέτωπος ιστορικού διλήμματος, ή ν΄ αφήσω να συνεχιστεί ο αγών και να γίνει ολοκαύτωμα, ή υπείκων στις παρακλήσεις όλων των ηγητόρων του στρατού ν΄ αναναλάβω την πρωτοβουλία της συνθηκολογήσεως΄΄. Η  εμποδίζουσα ανάγκη, παρούσα! Παρούσα και η συναισθηματική φόρτιση της κοινής γνώμης. Ναι, στην εξίσωση και τα κομματικά πάθη. Θα επιτρέψουν μια δίκαιη δίκη; Αβέβαιο!

    Το βέβαιο είναι, ότι θέματα που σχετίζονται με εθνική κυριαρχία θα αποτελούν πάντα ευχάριστο άθυρμα στους επιπόλαιους και τυχοδιωκτικούς σχολιασμούς  των δημοσιογράφων, και πάντα θα δημιουργούν ΄΄σύγχρονους δωσίλογους΄΄.