Το έστειλε ο Σπύρος Μούλιας
himara
Ολόκληρη την περιοχή από τον Αμβρακικό κόλπο, πέρα από την Ακροκεραύνια και την Αχρίδα, κατά τους αρχαίους χρόνους την κατοικούσαν ελληνικοί πληθυσμοί,
μιλούσαν την ελληνική
γλώσσα και είχαν
αναπτύξει ελληνικό πολιτισμό.
Από το Μαντείο
της Δωδώνης, που βρισκόταν στο πιο κεντρικό σημείο της περιοχής,
εκπέμπονταν δεήσεις προς τους θεούς. Στα Ακροκεραύνια
οι αρχαίοι ελληνικοί πληθυσμοί υπερασπίζονταν τα ιερά των πατέρων τους από τους
ξένους λαούς.
Την ελληνικότητα της Βορείου Ηπείρου ενισχύουν πολλά εθνολογικά
στοιχεία, όπως είναι τα τοπωνύμια, η γλώσσα, η θρησκεία,
η ενδυμασία, οι παραδόσεις, η λαϊκή τέχνη
και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Τα
χωριά της Βορείου Ηπείρου έχουν όλα
ονόματα που φανερώνουν ελληνική γλώσσα σε όλες τις εκδηλώσεις των κατοίκων.
Παρ’ όλες τις πιέσεις και τους αναγκαστικούς εξισλαμισμούς και το επιφανειακό
φαινόμενο της προτίμησης πολλών στα «αρβανίτικα»,
στο βάθος επικρατεί η ελληνική γλώσσα, η οποία έχει βαθιές ρίζες στον τόπο. Η
γλώσσα της επιστήμης και του εμπορίου είναι ελληνική. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η ελληνική ήταν η επίσημη
γλώσσα και σ’ αυτή εκδίδονταν οι αποφάσεις. Στις ιδιωτικές σχέσεις και στα
συμβόλαια η μόνη γλώσσα που χρησιμοποιούνταν ήταν η ελληνική, ως τα μέσα του
15ου αιώνα. Στις περιοχές της Βορείου Ηπείρου
ο ελληνισμός υπήρξε τόσο έντονος, ώστε να αφομοιώσει γλωσσικά τους
μουσουλμάνους.
Ένα άλλο βασικό στοιχείο είναι η πίστη στην ορθοδοξία,
στη θρησκεία των προγόνων. Οι Έλληνες της Βορείου
Ηπείρου, παρ’ όλες τις πιέσεις των Τούρκων κατακτητών να
αλλαξοπιστήσουν, παρέμειναν πιστοί στη θρησκεία τους. Και εκείνοι που από την
ανάγκη της επιβίωσης αναγκάστηκαν να αλλαξοπιστήσουν, στο βάθος παρέμειναν
γνήσιοι χριστιανοί. Επίσης, η ενδυμασία των Βορειοηπειρωτών
σχετίζεται με την ενδυμασία των υπόλοιπων κατοίκων της Ηπείρου.
Μετά η λαϊκή τέχνη στην Βόρειο Ήπειρο διατηρεί την παλιά της
εμφάνιση. Ο απλός χτίστης, ο απλός λαϊκός δημιουργός άφησε να εκδηλωθεί στις
εκκλησίες και στα χωριατόσπιτα το καλλιτεχνικό του ταλέντο.
Εκτός αυτών, άλλα στοιχεία απόδειξης της
ελληνικής συνείδησης των κατοίκων είναι οι κοινωνικές
εκδηλώσεις, τα ήθη και τα έθιμα, που είναι συνέχεια των αρχαίων ελληνικών και βυζαντινών συνηθειών.
Οι τελετές του γάμου και τα γαμήλια τραγούδια των προγόνων διατηρούνται
ανόθευτα ως σήμερα. Τα μοιρολόγια στους νεκρούς συναγωνίζονται τα μανιάτικα
μοιρολόγια. Η Ηπειρωτική μουσική και οι λεβέντικοι ηπειρωτικοί χοροί εκφράζουν
την περήφανη ελληνική ψυχή.
Η διαχρονική παρουσία της Ηπείρου στον Ελλαδικό χώρο είναι δεδομένη και
αποκαλυπτική από πολλές επιστημονικές πλευρές. Ο Στράβων,
που έζησε στα χρόνια του Χριστού, τοποθετεί τα όρια της Ηπείρου βορειότερα της Εγνατίας οδού (Via Egnatia) και ο Πτολεμαίος υπογραμμίζει: «Αρχαί Ελλάδος και Ωρικίας και Αρχέγονος Ελλάς Ήπειρος».
Η γραμμή ασφαλείας είναι εκείνη του Γενούσιου
(Σκύψιτη) ποταμού, που διαγράφεται,
όχι μόνο από την μορφολογία του εδάφους, αλλά και από τα εθνολογικά, λαογραφικά
και ανθρωπολογικά στοιχεία.
Τα κυριότερα έθνη που επικράτησαν στην
Ήπειρο κατά την αρχαιότητα ήταν: Παλιότερα των Θεσπρωτών
(8ος -7ος αι.), αργότερα των Χαόνων (6ος-5ος
αι.). Και τελευταίοι (4ος-3ος αι.)
οι Μολοσσοί. Από την επικράτηση
των Μολοσσών (375 π.χ.) συμπτύχθηκαν στη «Συμμαχία των Ηπειρωτών» και τέθηκε στα
νομίσματα η λέξη «ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ».
Έτσι ολοκληρώθηκε η εθνική συνείδηση και ο εθνολογικός χαρακτήρας των
Ηπειρωτών.
Η Βόρειος
Ήπειρος, στην εσχατιά της ελληνικής γης, στέκεται φρουρός της Ρωμιοσύνης
στα βόρεια σύνορα, συνέχεια του Ηπειρωτικού χώρου και με παρόμοιες
γεωμορφολογικές και ανθρωπογεωγραφικές συνθήκες. Το Ηπειρωτικό αυτό τμήμα δεν
μπορεί να θεωρηθεί ανεξάρτητο και αποκομμένο από τον Ηπειρωτικό κορμό. Ο
ηπειρωτικός χώρος είναι ενιαίος και αδιάσπαστος, με ενιαία εθνολογική σύνθεση.
Άγνωστη, ξεχασμένη
πατρίδα, με την πανάρχαια ιστορία της. Όσο και αν επιθυμούν κάποιοι να την
λησμονήσουμε, αυτή αντιστέκεται και θα αντιστέκεται, στέλνοντας μηνύματα από
την ψυχή της μνημοσύνης.
