Του Σάββα Καλεντερίδη
Η επιχείρηση «Καταιγίδα
της Ερήμου», που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1991
ως απάντηση της διεθνούς κοινότητας στην εισβολή του Σαντάμ Χουσεΐν στο Κουβέιτ έξι μήνες νωρίτερα (2 Αυγούστου 1990), μπορεί να θεωρηθεί η θρυαλλίδα
που πυροδότησε σειρά εξελίξεων, οι οποίες θα οδηγούσαν στην αλλαγή του χάρτη
της περιοχής.
Τότε στην ουσία μπήκαν τα θεμέλια του κουρδικού κράτους στο Βόρειο Ιράκ,
με το ψήφισμα του ΟΗΕ για τη δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων βορείως του 36ου παραλλήλου, και του
σιιτικού κράτους στο νότιο τμήμα της χώρας, με τη δημιουργία ζώνης απαγόρευσης
πτήσεων νοτίως του 32ου παραλλήλου.
Η ανατροπή του Σαντάμ το 2003 και η ψήφιση νέου συντάγματος το 2005, από τη μια
πλευρά καθιέρωσε το ομόσπονδο κράτος του
Κουρδιστάν και από την άλλη έδωσε τη δυνατότητα στη σιιτική
πλειοψηφία να πάρει την εξουσία στα χέρια της, στη Βαγδάτη, οδηγώντας στο
περιθώριο τη σουνιτική μειοψηφία, η οποία έχει μια επιπλέον ατυχία, να μη
διαθέτει σχεδόν καθόλου πετρελαιοφόρα κοιτάσματα, στις περιοχές που είναι
πλειονότητα.
Όσο περνούσαν τα χρόνια, οι σιίτες της
Βαγδάτης, υπό τον Αλ Μαλίκι,
ισχυροποιούσαν τη θέση τους οικονομικά, λόγω των εσόδων από τα πετρέλαια,
ενώ πολιτικά προσπαθούσαν να ισορροπήσουν μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσιγκτον. Το
ίδιο διάστημα, οι Κούρδοι έχτιζαν το δικό τους κράτος, προσδοκώντας στη
σταδιακή απεξάρτηση από τη Βαγδάτη και στην πλήρη ανεξαρτησία, όταν ήταν
κατάλληλες οι συνθήκες, ενώ οι σουνίτες οδηγούνταν στο περιθώριο σε όλους
τους τομείς. Ένα επί πλέον πρόβλημα μεταξύ των Κούρδων
της Ερμπίλ, των σιιτών του Μαλίκι
και των σουνιτών της Αλ Αμπάρ, που
θεωρείται η επαρχία προπύργιό τους, ήταν ο έλεγχος της Περιφέρειας Κιρκούκ, που έχει και τα
μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου.
Με βάση το σύνταγμα του 2005, η τύχη του Κιρκούκ
θα κρινόταν με δημοψήφισμα, που μέχρι σήμερα δεν έγινε, μη επιτρεπούσης και της
Ουάσιγκτον, υπό το φόβο ότι κάτι τέτοιο θα προκαλούσε γενική ανάφλεξη στο Ιράκ.
Στο άρθρο μας της Παρασκευής αναφερθήκαμε στο ιστορικό
του τρίχρονου εσωτερικού πολέμου στη Συρία και στην εμφάνιση μιας επικίνδυνης οργάνωσης, που έχει τη
δυναμική να ανατρέψει τα δεδομένα, το «Ισλαμικό
Κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε» (ISIL/ISIS,
Islamic State of Iraq and the Levant/ Syria).
Η οργάνωση αυτή, σύμφωνα με δικές μας
πληροφορίες από παράγοντες της περιοχής, εκτός από την ενίσχυσή της στελεχιακά
από την Αλ Κάιντα, έχει
ενσωματώσει αξιωματούχους του καθεστώτος
Σαντάμ καθώς και ανώτερους και κατώτερους αξιωματικούς από τις επίλεκτες
μονάδες του σουνίτη δικτάτορα, ενώ έχει και πολιτική αλλά και κάθε είδους
υποστήριξη μεγάλων σουνιτικών φατριών (aşiret)
του Ιράκ. Αυτό την καθιστά πολύ πιο ισχυρή από την Αλ Νούσρα, η οποία στέκεται στα πόδια της λόγω της υποστήριξης
που έχει από την Τουρκία, με αποτέλεσμα η ISIL/ISIS
να απειλεί πλέον ανοικτά όχι μόνο την ενότητα της Συρίας αλλά και του ίδιου του
Ιράκ.
Ήδη από μηνών ελέγχει την επαρχία Αλ Αμπάρ, που κατοικείται σχεδόν εξ ολοκλήρου
από σουνίτες, ενώ την Τρίτη, 10 Ιουνίου κατέλαβε τη Μοσούλη και το σύνολο της Περιφέρειας
Νινευή, με τις δυνάμεις του ιρακινού
στρατού να μην προβάλουν καμία αντίσταση και τους αξιωματικούς να
διαφεύγουν στην Ερπίλ, του αυτόνομου Κουρδιστάν.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές
(Πέμπτη, 12 Ιουνίου) ο στρατός του «Ισλαμικού
Κράτους στο Ιράκ και το Λεβάντε» στρέφεται προς τις πόλεις και
κωμοπόλεις της Περιφέρειας Κιρκούκ, με
στόχο αφού τις καταλάβει να περικυκλώσει και να καταλάβει το Κιρκούκ, που αποτελεί το μήλον της έριδος όχι
μόνο μεταξύ των φυλών του Ιράκ, αλλά και μεταξύ Τεχεράνης,
Άγκυρας, Ριάντ,
Ουάσιγκτον και Μόσχας…
Το σημαντικό της υπόθεσης είναι ότι ο
πρωθυπουργός Αλ Μαλίκι, που γνωρίζει
καλύτερα από τον καθέναν ότι ο μόνος
αξιόμαχος στρατός στο Ιράκ είναι οι 250 χιλιάδες πεσμεργκά του στρατού των
Κούρδων, ζήτησε την βοήθεια του Προέδρου του αυτόνομου
Κουρδιστάν, Μεσούτ Μπαρζανί, για να
αντιμετωπίσει τους ένοπλους του ISIL/ISIS.
Έχοντες ιδίαν αντίληψη των πραγμάτων
πληροφορούμε τους αναγνώστες μας ότι οι πεσμεργκά
του στρατού του Κουρδιστάν, αφ’ ενός μεν για
λόγους τιμής δεν εγκαταλείπουν ποτέ τις θέσεις τους και δεν αυτομολούν,
και αφ’ ετέρου είναι εμπειροπόλεμοι αλλά
και αποφασισμένοι να υπερασπιστούν το Κιρκούκ και τις άλλες
κουρδικές πόλεις που βρίσκονται υπό την απειλή των ισλαμιστών του ISIL/ISIS.
Μάλιστα, παράγοντες από την περιοχή με τους
οποίους συνομιλήσαμε μας διαβεβαίωσαν ότι οι ταξιαρχίες των πεσμεργκά έχουν ήδη οχυρώσει το Κιρκούκ αλλά και τις άλλες κουρδικές πόλεις
της περιοχής, ενώ άφησαν να εννοηθεί ότι στο τέλος αυτού του κύκλου των
επεισοδίων ίσως θα είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για να ενσωματώσουν το Κιρκούκ και άλλες περιοχές που κατοικούνται
από Κούρδους στην κουρδική επικράτεια.
Ο χάρτης στην περιοχή αλλάζει και είναι πλέον
περισσότερο από βέβαιο ότι οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν τις ισορροπίες ΚΑΙ στην
Α. Μεσόγειο.
Η Ελλάδα, μετά την υπόθεση Οτζαλάν, έπαψε ακόμα και να
συζητά για το Κουρδικό και τις εξελίξεις που σχετίζονται μ' αυτό.
Όλα αυτά τα χρόνια μιλούσαμε μόνο εμείς.
Μήπως ήλθε η ώρα να αρχίσουν οι συζητήσεις
γύρω από το θέμα;
