23 Νοεμβρίου 1828: Απελευθέρωση του Καρπενησίου από τους Τούρκους.

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

http://klepanafpaktias.blogspot.gr

    Τον Οκτώβριο του 1828 ο Δημ. Υψηλάντης ξεκίνησε με 3 χιλιαρχίες για τη Στερεά Ελλάδα. Απελευθερώνει πόλεις και χωριά της Βοιωτίας, της Παρνασσίδας και της Λοκρίδας.
    Ο Κίτσος Τζαβέλας απελευθερώνει τα Κράβαρα (Ναυπακτία), ενώ μια χιλιαρχία με το Στράτο και το Βαγγέλη Κοντογιάννη προχώρησαν για την Υπάτη.
    Κατόπιν ο Κίτσος Τζαβέλας με μια χιλιαρχία, με την πεντηκονταρχία του Νίκου Τζαβέλα και με τα στρατιωτικά σώματα του Μαστραπά, του Μάκρη και του Γάλλου στρατηγού Δέντζελου, (που όλα μαζί έφταναν τους 4.000 στρατιώτες), τραβούν για το Καρπενήσι κι άρχισαν να το περισφίγγουν από παντού.
    Ο Γιαν. Ράγκος εισχωρεί στ' Άγραφα. Στο μεταξύ μάχες δίνονται στη Λάσπη Καρπενησίου, στην Αγ. Τριάδα και στο Μεγάλο Χωριό.
    Αρχές Νοεμβρίου 1828 ο Κιουταχής αποφάσισε ν' αντικαταστήσει τον αρχηγό της φρουράς του Καρπενησίου Ασλάν-μπέη Μοχορδάρη και να βάλει στη θέση του τον Καρανφίλ-μπέη (ή Καρνοφίλμπεη).
    Ο Μοχορδάρης δυσαρεστημένος ζητάει τη βοήθεια των Γιολδασαίων και των άλλων Ελλήνων οπλαρχηγών για ν' αντιμετωπίσει τον αντίπαλο του. Και για να δείξει την καλή του θέληση έδωσε άδεια στις ελληνικές οικογένειες που ήταν έγκλειστες στο Καρπενήσι να φύγουν, αφού όμως εγκαταλείψουν στα σπίτια τους όλα τα υπάρχοντα τους. Ο Καρανφίλ-μπεης με 1.700 Τούρκους στρατιώτες μπαίνει στ' Άγραφα και προχωρεί για το Καρπενήσι. Ο Ράγκος δεν μπόρεσε να τους συγκρατήσει κι υποχώρησε. Έτσι οι Τούρκοι μπήκαν στο Καρπενήσι κι ενίσχυσαν τη φρουρά.
    Στις 10 Νοεμβρίου ο Τζαβέλας κι οι άλλοι καπετανέοι συγκρούσθηκαν με τους Τούρκους και έπιασαν μια εφοδιοπομπή από 200 ζώα φορτωμένα με τροφές, που προορίζονταν για τους πολιορκημένους του Καρπενησίου. Τα τούρκικα αποσπάσματα με αρχηγούς τους Σμαήλ-μπέη Κιαφιζέζη και τον Μουσταφά Γκέγγα, με 2.000 στρατιώτες κατέλαβαν επίκαιρες θέσεις και φρουρούσαν σ' όλη τη γραμμή από το Βελούχι μέχρι τη Ρεντίνα.
    Όλο αυτό τον καιρό το Καρπενήσι ζει τις τελευταίες μέρες της σκλαβιάς του. Οι Τούρκοι είναι πεινασμένοι, τρομαγμένοι, εξαγριωμένοι. Ευτυχώς οι ελληνικές οικογένειες είχαν φύγει και γλύτωσαν από τη μανία του κατακτητή, που ξεσπά ενάντια στα άψυχα.

Γράφει η "Γενική Εφημερίς της Ελλάδος":

    "Οι εν Καρπενησίω εχθροί αυθημερόν εις μίαν ώραν πριν φέξει, έως 500 υπήγαν εις την Αγίαν Τριάδα, την οποίαν και έκαυσαν. Αι εμπροσθοφυλακαί των στρατοπεδευμένων εις το χωρίον Μεζίλον, εννοήσασαι τους εχθρούς επυροβόλησαν αυτούς και αντεπυροβολήθησαν οι δ' εν Μεζίλω ακούοντες τον πόλεμον έτρεξαν και συνεπλάκησαν εις μάχην. Ο Α΄ εκατόνταρχος με τους περί αυτόν έτρεξαν εις βοήθειαν και μετά τριών ωρών μάχην ετράπησαν οι εχθροί εις φυγήν και οι Έλληνες τους εδίωξαν αρκετόν διάστημα και εφόνευσαν οκτώ, συνέλαβαν δε και δύο ζώντας".

    Ξημερώματα 23 Νοεμβρίου του 1828, οι Τούρκοι αποφασίζουν την εγκατάλειψη του Καρπενησίου. Η πείνα, το κρύο και οι αρρώστιες δεν τους επέτρεπαν άλλο την παραμονή τους σ’ αυτό. Στις 5 το πρωί, για αντιπερισπασμό, καίνε τον πολύπαθο Ναό της Αγίας Τριάδας. Εκεί, ενεπλάκησαν ανταλλάσσοντας τουφεκιές με τμήματα Ελλήνων. Ενώ η μάχη άρχισε να φουντώνει, οι 4.500 Τούρκοι, μέσα από τα Καγκέλια του Βελουχιού, εγκατέλειπαν το Καρπενήσι.

Η ίδια εφημερίδα μας πληροφορεί:         

    "Εξ Αιγίνης, 12 Δεκεμβρίου. Από αξιωματικά γράμματα εκ του εν Καρπενησίω στρατοπέδου της 24 του Νοεμβρίου βεβαιούμεθα την οποία προαναγγείλαμεν είδησιν ότι οι εν Καρπενησίω εχθροί περί τους 4.500 την 23, δύο ώρας πριν εξημερώσει έφυγαν και διηυθύνθησαν εις Άγραφα από το μέρος των Καγκελίων. Αι προσθοφυλακαί των ημετέρων τους εδίωξαν, αλλ' αγνοείται ακόμη η έκβασις του κινήματος. Την επαύριον το στρατόπεδον διηυθύνθη εις Νεόπατραν".

    Από το Καρπενήσι μέχρι και το Ζαχαράκη, τους κατεδίωκαν Ελληνικά τμήματα, προκαλώντας τους απώλειες, με μεγαλύτερη αυτή στον Προφήτη Ηλία Νεοχωρίου. Οργανωμένα πλέον Ελληνικά τμήματα έστηναν ενέδρες ή καταδίωκαν από κοντά τους Τούρκους και τους Αρβανίτες του Καρανφίλμπεη και του Ασλάμπεη και τους προξενούσαν σημαντικές ζημιές. Μεγάλη επίθεση έκαμαν οι Έλληνες στη Ράχη του Προφήτη Ηλία - Νεοχωριού όπου βοηθούσε τις κινήσεις τους ο πυκνός γύρω ελατιάς.

Άλλη αναφορά "εκ του εν Σαλώνοις στρατοπέδου, 6 Δεκεμβρίου" πληροφορεί:

    "Την αυτήν ημέραν της εκ του Καρπενησίου φυγής των Τούρκων, δηλ. την 23 του Νοεμβρίου, εισήλθαν τα ελληνικά στρατεύματα εις την πόλιν. Αύτη εφάνη θέαμα ελεεινών δια τα ερείπια και την ερήμωσίν της. Ευρέθησαν πολλότατα μνημεία Τούρκων, εκ του οποίου δεικνύεται ότι υπέφεραν ούτοι πολύν θάνατον από το ψύχος και από την των αναγκαίων έλλειψιν. Ο στρατηγός Δέντζελος κρατεί ήδη την γραμμήν την από Τατάρνας έως Βλοχόν και Απόκουρον. Ο χιλίαρχος Στράτος ευρίσκεται εις τα ορεινά της Νεόπατρας ο δε χιλίαρχος Τζαβέλας μετέβη αυτοπροσώπως εις τα Ζάλωνα δια να λαβή νέας οδηγίας".
    Τα Ελληνικά τμήματα, μπαίνοντας στη πόλη, αντίκρισαν μια εικόνα απογοήτευσης. Τα πάντα ήταν ρημαγμένα από την εκδικητικότητα των Τούρκων, όμως, το Καρπενήσι, έπειτα από 435 χρόνια τούρκικης κατοχής, απελευθερώθηκε οριστικά.