ΑΡΧΑΙΑ ΧΩΡΑΤΑ ΚΑΙ ΕΥΤΡΑΠΕΛΑ : Ένας Κύκλωπας με χιούμορ

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Κώστας Παπανικολάου

Γράφει ο Δημ. Γερμιώτης (Λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Δημ. Σαραντάκου † πατέρα του Νικ. Σαραντάκου)

    Μιλάω για τον Αντίγονο. Καταγόταν από παλιά βασιλική γενιά της Εορδαίας και ο πατέρας του λεγόταν επίσης Φίλιππος. Ο Αντίγονος ήταν μεγαλόσωμος, σχεδόν γίγαντας και επειδή σε μια μάχη έχασε το ένα του μάτι οι στρατιώτες του τον έλεγαν Κύκλωπα.

    Μολονότι στρατιωτικός εξ επαγγέλματος, όπως θα λέγαμε, δεν ήταν καθόλου «καραβανάς». Αντίθετα ήταν μορφωμένος, προσηνής, ανεκτικός, πάντα γελαστός και εύθυμος με ισχυρή αίσθηση του χιούμορ. Ήταν επίσης μεγαλόκαρδος και γεναιόδωρος και φυσικά ικανότατος στρατηγός. Στην εκστρατεία του Αλέξανδρου είχε αναλάβει να προστατεύσει τα νώτα της στρατιάς του, πράγμα που έκανε με απόλυτη επιτυχία.

 (Δική μου προσθήκη: ίσως η μεγαλοκαρδία και η γενναιοδωρία του να οφείλονται και στη μεγάλη ηλικία του.   Ο Πλούταρχος λέει ότι «γέρων γενόμενος» εξέπληξε τους πάντες με τον ήπιο και πράο τρόπο του, σε σημείο που να απορήσουν, και τους είπε: Παλιότερα ποθούσα την δύναμη τώρα την υπόληψη και την εύνοια – πρότερον μὲν γάρ δυνάμεως ἐδεόμην, νῦν δὲ δόξης καὶ εὐνοίας).

    Όταν ο Αλέξανδρος πέθανε και οι Διάδοχοι άρχισαν αμέσως να διαμοιράζονται τις κατακτημένες περιοχές, ο Αντίγονος ήταν ο μόνος που προσπάθησε να κρατήσει ενωμένο το απέραντο κράτος που δημιούργησε ο Αλέξανδρος. Στους αλλεπάλληλους πολέμους που ακολούθησαν, έβγαινε πάντα νικητής και κατόρθωσε να νικήσει ακόμα και τον ισχυρότερο διεκδικητή, τον Ευμένη τον Καρδιανό, τον οποίον μάλιστα όταν τον εξουδετέρωσε, σκόπευε να κρατήσει δίπλα του ως σύμβουλο, αλλά οι άλλοι Διάδοχοι και κυρίως ο Σέλευκος και ο Πτολεμαίος απαίτησαν τη θανάτωσή του.

    Τελικά, καθώς είχε γίνει επίφοβος σε όλους, συνασπίστηκαν εναντίον του οι πάντες: Ο αδίστακτος Κάσσανδρος, αυτός που δολοφόνησε τη γυναίκα του Αλέξανδρου Ρωξάνη και τον μικρό του γιο, ο Σέλευκος, ο Πτολεμαίος -και νίκησαν τον Αντίγονο που ήταν πια υπέργηρος. Έτσι ο «Κύκλωπας» έπεσε μαχόμενος σε ηλικία 84 χρονών.

    Όπως γράφω ο Αντίγονος είχε ανεπτυγμένο το αίσθημα του χιούμορ, αλλά ταυτοχρόνως ή μάλλον εξ αιτίας αυτού, ανεχόταν τις έξυπνες απαντήσεις. Αυτό το μαρτυρούν πολλοί συγγραφείς.

    Μια φορά περιδιαβάζοντας στο στρατόπεδο του, είδε τον ποιητή Ανταγόρα, που είχε συνεκστρατεύσει μαζί του, να μαγειρεύει ένα μουγκρί σε μια χύτρα, μόνος του αντί να αναθέσει αυτή τη δουλειά σε ένα δούλο.   Στάθηκε πίσω του και του λέει:

    «Δε μου λες Ανταγόρα, θαρρείς πως ο Όμηρος μαγείρευε ψάρια όταν έγραφε για τα κατορθώματα του Αγαμέμνονα;». (Πρωτότυπο: ἆρά γ΄ εἶπε τὸν Ὅμηρον οἴει τὰς τοῦ Ἀγαμέμνονος πράξεις ἀναγράφειν γόγγρους ἕψοντα;)

    Ο Ανταγόρας όμως δεν του τη χάρισε:

    «Κι εσύ θαρρείς, βασιλιά μου, ότι ο Αγαμέμνονας, όταν έκανε τα κατορθώματά του, καθόταν να ασχολείται ποιός μαγειρεύει ψάρια στο στρατόπεδο;» του απαντάει. (σὺ δ΄ οἴει … τὸν Ἀγαμέμνονα τὰς πράξεις ἐκείνας ἐργάσασθαι πολυπραγμονοῦντα, τίς ἐν τῷ στρατοπέδῳ γόγγρον ἕψει;)

    Ο Αντίγονος γέλασε με την απάντηση του και πήγε πιο κάτω.

    Μιαν άλλη φορά, χειμώνα καιρό, είχε αναγκαστεί να στρατοπεδεύσει σε μια περιοχή όπου έλειπαν οι προμήθειες και ο στρατός του υπέφερε πολύ. Κάποιοι στρατιώτες του, χωρίς να έχουν αντιληφθεί ότι βρίσκονται κοντά στη σκηνή του, κουβέντιαζαν μεταξύ τους και τον έβριζαν. Εκείνος άνοιξε με το μπαστούνι του τη σκηνή του και λέει, «Παιδιά, αν δεν πάτε παρακάτω να με βρίσετε θα το μετανιώσετε πικρά» (Και στο πρωτότυπο: οἰμώξετε  εἰ μὴ μακρότερον ἀποστάντες λοιδορήσετε ἡμᾶς).

    Ο κυνικός φιλόσοφος Θράσυλλος του ζήτησε κάποτε μια δραχμή

    «Δεν ταιριάζει σε βασιλιά να δώσω τόσα λίγα» του λέει ο Αντίγονος

    «Έ, τότε δώσε μου ένα τάλαντο.»

    «Δεν ταιριάζει σε κυνικό φιλόσοφο να πάρει τόσα πολλά.» τον αποστόμωσε αυτός. (Θρασύλλου δὲ τοῦ κυνικοῦ δραχμὴν αἰτήσαντος αὐτόν, ἀλλ΄ οὐ βασιλικόν ἔφη τὸ δόμα· τοῦ δὲ εἰπόντος οὐκοῦν τάλαντον δός μοι, ἀλλ΄ οὐ κυνικόν ἔφη τὸ λῆμμα).