Της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου
Η εισβολή του Μπόρις Τζόνσον στην παγκόσμια πολιτική σκηνή με την ιδιότητα
του πρωταγωνιστή είχε μια παράδοξη συνέπεια, ελάχιστα γνωστή σε όσους δεν
ασχολούνται με τις κλασικές σπουδές.
Ο κ.Τζόνσον στις ομιλίες του στη Βουλή και στις συνεντεύξεις του έχει τη συνήθεια να καταφεύγει
στην αρχαία ελληνική γραμματεία. Δεν περιορίζεται σε «τσιτάτα»
αρχαίων, ενίοτε
επιχειρεί «να τα πει» και στ’ αρχαία προκαλώντας, κάθε φορά, το
σχετικό σάλο. Η συνήθεια αυτή του κ.Τζόνσον είχε ως αποτέλεσμα να
«ανεβάσουν θερμοκρασία» όλα τα διαδικτυακά φόρουμ και γκρουπ των ελληνιστών,
ειδικά των Βρετανών που είναι πολλοί, κάποιοι από αυτούς δε και κορυφαίοι. Μέσα
από τα μπλογκ τους και τους λογαριασμούς τους στο τουίτερ, φιλόλογοι της
ελληνικής και της λατινικής γραμματείας, καθηγητές φιλοσοφίας και αρχαιολόγοι,
έσπευδαν να «διορθώσουν» το πλήθος των λαθών που έκανε ο κ.Τζόνσον στις αρχαιοελληνικές του αναφορές. Πολύ συχνά, ΜΜΕ, όπως το
BBC, έβγαζαν τους γνωστούς ελληνιστές «στον αέρα» για να αποδομήσουν στο μεγάλο κοινό την ημιμάθεια του κ.Τζόνσον.
Ήταν
συγκινητική αλλά πάνω απ’όλα επιμορφωτική (για εμάς τους υπόλοιπους) η διαρκής προσπάθεια «των ειδικών» να υπερασπιστούν τον
αρχαίο κόσμο από το πλιατσικολόγημα ενός αδίστακτου, λαϊκιστή πολιτικού. Και
λάθος. Ή μάλλον και για να είμαστε ακριβέστεροι κάθε απόπειρα να αποδειχθεί
ένας πολιτικός ημιμαθής ή κακός χρήστης της γλώσσας, δεν επηρεάζει στο ελάχιστο
το ευρύ κοινό και σίγουρα αφήνει 1000% ασυγκίνητους τόσο τους ψηφοφόρους του
όσο και τους αναποφάσιστους.
Δεν είναι η
ημιμάθεια που θολώνει την εικόνα των λαϊκιστών, οι οποίοι άλλωστε δεν ζητούν
την ψήφο του λαού για τις γνώσεις τους και το γενικότερο μορφωτικό τους
επίπεδο. Οι λαϊκιστές αντιθέτως ζητούν την
ψήφο των πολιτών για το θράσος τους. Για το θράσος τους να
αποδειχθούν «ασεβείς» και να τα αλλάξουν όλα.
Πόσο μάλλον
στην περίπτωση του κ.Τζόνσον όταν αυτό που ειδικοί
εντόπιζαν ως «αμάθεια» αφορούσε μια ξένη
γλώσσα στην αρχαία της εκδοχή την οποία δεν τη γνωρίζουν ούτε αυτοί που την
ομιλούν.
Το «πλιατσικολόγημα» της αρχαιότητας, της
γραμματείας και της αρχαιολογίας που συνηθίζουν οι λαϊκιστές πολιτικοί γίνεται
στο πλαίσιο της διαρκούς προσπάθειάς τους να αλλάζουν τη συζήτηση, να
μετατοπίζουν τα τέρματα. Και η συζήτηση, πάντα, στη σύγχρονη πολιτική σκηνή
παγκοσμίως πρέπει να εντοπίζεται στους τρόπους που θα αρθούν οι κοινωνικές
ανισότητες και οι φτωχοί θα γίνουν πλουσιότεροι. Σ’ αυτά οι λαϊκιστές δεν έχουν
απαντήσεις γι' αυτό και επιχειρούν να αλλάξουν τη συζήτηση με ιστορίες του Αισώπου και στίχους από την Ιλιάδα.
Δεν υπάρχει
αμφιβολία ότι ο τρόπος που ο καθένας μας χειρίζεται τη γλώσσα είναι και
δηλωτικός της σκέψης του αλλά και της γενικότερης επάρκειάς του να κάνει
σύνθετους συλλογισμούς. Οι λέξεις που ο καθένας από εμάς ξέρει, ορίζουν και τα
όρια του επιστητού του, της αντίληψής του, όσα έχει δει και έχει καταλάβει.
Παρ’ όλα αυτά όμως, μπροστά στην οθόνη της τηλεόρασης ή του κινητού τηλεφώνου,
μπροστά στο μπαλκόνι της προεκλογικής συγκέντρωσης οι πολίτες δεν θέλουν να
ακούσουν μόνο πρόγραμμα αλλά όσα εκφράζουν τα δικά τους αισθήματα: τη
δυσαρέσκειά τους για τους αποκλεισμούς της παγκοσμιοποίησης, τους φόβους για το
αύριο και την ελπίδα για το μέλλον.
Αν ο Μπόρις το κάνει «δολοφονώντας» την αρχαία ελληνική γραμματεία για τους λαούς
είναι αδιάφορο. Άλλωστε, αν τα αρχαία
κείμενα ήταν τόσο «ευαίσθητα» σε κακή χρήση και παρερμηνείες θα είχαν ήδη χαθεί
και κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί.
Η μάχη για τη
χρήση της ιστορίας, της αρχαίας γραμματείας και της γλώσσας από τους πολιτικούς
είναι μια μάχη οπισθοφυλακής. Είναι άσκοπο να τη δίνουμε είτε στη Βρετανία,
είτε στις ΗΠΑ, είτε στη Γη του Πυρός και πάνω απ’όλα στην Ελλάδα.
