https://www.history-point.gr
Πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Γιουγκοσλαβική Βασιλική Αεροπορία προμηθευτεί περί τα 50 βρετανικά
διπλάνα καταδιωκτικά Hawker Fury Ι και ΙΙ. Άλλα από αυτά διέθεταν κινητήρα Rolls Royce Kestrel XVI που τους προσέδιδε μέγιστη ταχύτητα 405 χλμ. ανά ώρα (χ.α.ω.) καθιστώντας τα ταχύτερα αεροσκάφη του τύπου
και άλλα είχαν κινητήρες Hispano-Souiza 12ΝΒ, που τους
προσέδιδε ταχύτητα περίπου 360
χ.α.ω.
Όταν στις 6 Απριλίου 1941 εκδηλώθηκε η γερμανική
εισβολή στην Γιουγκοσλαβία υπήρχε ένα αεροπορικό σύνταγμα, το 5ο, που ήταν εξοπλισμένο με καταδιωκτικά Hawker Fury Ι & ΙΙ, πολλά από αυτά
εξοπλισμένα με δύο επιπλέον πολυβόλα στις πτέρυγες, πέραν των δύο στο ρύγχος.
Το 5ο Αεροπορικό Σύνταγμα Διώξεως υπό τον αντισυνταγματάρχη Λεονίντ Μπαντζάκ διέθετε δύο «τάγματα» (μοίρες), το 35ο και το
36ο, έκαστο με 15 Fury II. Το 35ο υπό τον
ταγματάρχη Ζιβάνοβιτς, διέθετε τον 109ο και 110ο «λόχους» (έκαστος
με επτά αεροσκάφη και το αεροσκάφος του διοικητή του τάγματος). Διοικητές των λόχων
ήταν οι λοχαγοί Γκόντε και Σεπ,
αντίστοιχα. Το 35ο είχε ως αποστολή την
κάλυψη της περιοχής της Νις.
Το 36ο, υπό τον ταγματάρχη Μπρέζοφσεκ, είχε έδρα το
Κουμάνοβο και διέθετε τους 111ο και 112ο λόχους
υπό τους λοχαγούς Πόποβιτς και Ζερμακόφ,
αντίστοιχα. Αποστολή του ήταν η κάλυψη της περιοχής των Σκοπίων.
36ο Τάγμα
Το πρωί της 6ης Απριλίου δύο Fury II του 36ου
περιπολούσαν στην ζώνη ευθύνης τους. Τα υπόλοιπα αεροσκάφη βρισκόταν σε
ετοιμότητα και οι πιλότοι ανέμεναν δεμένοι μέσα στο πιλοτήριο το σύνθημα να
απογειωθούν. Ξαφνικά 30 γερμανικά Me-109E και Me-110 εμφανίστηκαν από το
πουθενά και επιτέθηκαν στο αεροδρόμιο, αφού πρώτα κατέρριψαν τα δύο
περιπολούντα αεροσκάφη.
Τα
γιουγκοσλαβικά διπλάνα αμέσως απογειώθηκαν. Μόνο ένα καταστράφηκε στο έδαφος.
Όμως με τους Γερμανούς να έχουν το πλεονέκτημα του ύψους και της ποιότητας
αεροσκαφών και πιλότων τα παρωχημένα γιουγκοσλαβικά διπλάνα λίγα μπορούσαν να
πράξουν, παρά τον ηρωισμό των χειριστών τους.
Τα αεροσκάφη
του 11ου λόχου θερίστηκαν
πρώτα. Οι συνάδελφοί τους του 112ου κατάφεραν να κερδίσουν ύψος
αλλά σύντομα και αυτά κατέστησαν φλεγόμενα συντρίμμια. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά 11 Fury είχαν καταπέσει. Επτά Γιουγκοσλάβοι πιλότοι είχαν σκοτωθεί,
μεταξύ των οποίων και οι δύο λοχαγοί. Σε αντιστάθμισμα τα Fury υποστήριξαν την κατάρριψη δύο Me-110 και τρία Me-109.
Οι τρεις από τις πέντε καταρρίψεις που πέτυχαν οι
Γιουγκοσλάβοι ήταν με εμβολισμό κι αυτό τα λέει όλα για την διαφορά
ποιότητας των αντιμαχόμενων αεροσκαφών, αλλά και για το θάρρος των
Γιουγκοσλάβων. Ο λοχαγός Ζερμάκοφ επέπεσε σε ένα Me-110, όπως και ο Πόποβιτς, ενώ ο ανθυπολοχαγός Τάνασιτς
εμβόλισε ένα Me-109. Και οι τρεις σκοτώθηκαν. Μετά από
αυτή την σφαγή μόλις δύο Fury του 36ου είχαν απομείνει τα οποία επίσης
καταστράφηκαν, ένα εκτελώντας αναγκαστική προσγείωση, το άλλο σε επίθεση στο
έδαφος.
Το 35ο δεν υπέστη την ίδια τύχη καθώς οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να
εντοπίσουν το αεροδρόμιό του, λόγω άριστης παραλλαγής. Στις 7 Απριλίου έξι Fury επιχείρησαν να
αναχαιτίσουν γερμανικά
Στις 9 Απριλίου το 35ο
υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη βάση του λόγω της προέλασης των γερμανικών
χερσαίων δυνάμεων, καταστρέφοντας αεροσκάφη που δεν μπορούσαν να απογειωθούν
λόγω ζημιών ή βλαβών. Κατά την πτήση προς Κράλιεβο τα Fury δέχτηκαν πυρά από φίλια αντιαεροπορικά και δύο αεροσκάφη καταρρίφθηκαν.
Την επομένη το 35ο μετακινήθηκε και πάλι και τα Fury επιτέθηκαν με τα πολυβόλα τους σε γερμανικές
φάλαγγες. Στην συνέχεια το 35ο μετακινήθηκε πάλι στο Σεράγεβο
και από εκεί, στις 13
Απριλίου, διατάχθηκε να μετακινηθεί στο Μαυροβούνιο.
Κατά την πτήση
τα Fury συναντήθηκαν με 12 ιταλικά αεροσκάφη. Δε υπάρχουν πληροφορίες
για την εν λόγω αερομαχία πέραν του ότι και οι δύο πλευρές υπέστησαν απώλειες.
Τελικά μόλις επτά Fury έφτασαν στον προορισμό τους. Στις 15 Απριλίου το τάγμα επισήμως διαλύθηκε και πέντε
αεροσκάφη πυρπολήθηκαν για να μην πέσουν στα χέρια των εχθρών. Δύο κυριεύτηκαν
από τους Ιταλούς που τα χρησιμοποίησαν ως εκπαιδευτικά.
Αυτή ήταν η
τύχη των απαρχαιωμένων διπλάνων
καταδιωκτικών Fury της γιουγκοσλαβικής αεροπορίας. Αντιμέτωπα με πολύ
περισσότερα και κυρίως σύγχρονα αεροσκάφη και έμπειρους πιλότους, δεν μπορούσαν
να κάνουν και πολλά. Χάρη στον ηρωισμό τω
πιλότων τους όμως διέσωσαν την τιμή…
