Ήταν κατά της απελευθέρωσης και επιθυμούσε
να καταργηθεί ο ελληνικός στρατός. Κι όμως έγινε έρανος για να γίνει το άγαλμά
του
Στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστημίου Αθηνών υπάρχει ο μαρμάρινος
αδριάντας του Ουίλλιαμ Γλάδστωνος
, Άγγλου πολιτικού που θεωρήθηκε μέγας φιλέλληνας και έτυχε της ανάλογης
αναγνώρισης και ευγνωμοσύνης από το ελληνικό έθνος.
Δεν είναι μόνο ο αδριάντας αλλά και οι
δεκάδες δρόμοι στην πρωτεύουσα και στις άλλες πόλεις που έχουν πάρει το όνομά
του. Η πατρίς ευγνωμονούσα… όχι μόνο τα παιδιά της, αλλά και όσους ξένους την
αγάπησαν και τη βοήθησαν σε κρίσιμες ώρες -και ο Γλάδστων
ήταν ένας απ’αυτούς.
Ε, λοιπόν, αυτή η ιστορία του φιλελληνισμού
του Γλάδστωνα είναι μια από τις
μεγαλύτερες απάτες του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Ο τύπος αυτός όχι μόνο δεν
ήταν φιλέλληνας, όχι μόνο δεν βοήθησε διόλου, αλλά, αντιθέτως, είχε ξεπεράσει
άπειρες φορές την ουδέτερη στάση και άνετα θα μπορούσε να τοποθετηθεί στο
πάνθεον των μισελλήνων.
Ο Γλάδστων
είχε χρηματίσει υπουργός Οικονομικών, εξωτερικών αλλά και πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας αρκετές φορές, ανάμεσα στο 1860 και στο 1886. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό που ενδιέφερε το Γλάδστωνα, ενώ ήταν επικεφαλής της
υπερδύναμης, ήταν τα συμφέροντα της χώρας του και όχι βέβαια της μικρής
Ελλάδας, που ήταν προτεκτοράτο των Άγγλων.
Υποτίθεται ότι η μεγαλύτερη προσφορά του ήταν η
ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα. Ουδέν ψευδέστερον. Οι Άγγλοι
είχαν αποφασίσει επίσημα ότι η κατοχή των Ιονίων
νήσων δεν
τους συνέφερε και
ήθελαν να απαλλαγούν από αυτά.
Αφενός λοιπόν, έκαναν τη δουλειά τους,
αφετέρου το πούλησαν για δωρεά, βάζοντας ως όρο στην ελληνική κυβέρνηση και στο
βασιλιά να υπογράψουν ένα επαίσχυντο κείμενο, που έλεγε ότι οι Έλληνες
δεσμεύονται «να αποφύγουν κάθε επιθετική ενέργεια, κατά των γειτόνων τους των Τούρκων». Φυσικά, αυτοί υπέγραψαν και ορθώς έκαναν.
Γενικώς, ο φιλέλληνας Γλάδστων,
μόλις άκουγε ότι η Ελλάδα επιθυμεί την απελευθέρωση των υπόδουλων παιδιών της
στη Θεσσαλία, στη Μακεδονία, στην Ήπειρο
και στη Θράκη, έβγαζε σπυριά. Μανία του είχε γίνει ο
πλήρης αφοπλισμός της Ελλάδας. Ως πρωθυπουργός, έστειλε μια απόρρητη έκθεση
στον υφυπουργό Χάμμοντ, στον οποίο
υπενθύμιζε το «μοχλό του δανείου»
για να υποχρεωθεί η Ελλάδα να μειώσει τις στρατιωτικές δαπάνες.
«Το καλύτερο» γράφει ο Γλάδστων «θα ήταν να καταργηθεί ολότελα
ο ελληνικός στρατός, που δημιουργεί πονοκεφάλους. Εφόσον οι εγγυήσεις των τριών
προστάτιδων δυνάμεων διασφαλίζουν την Ελλάδα την Ελλάδα από τυχόν επίθεση,
οφείλει να μη διατηρεί στρατό και στόλο, αλλά απλώς μια αστυνομία». Μωρέ μπράβο φιλελληνισμός, και του δώσαμε
και δρόμους να πάρουν το όνομά του!
Τακτικά επίσης ο Γλάδστων χρησιμοποιούσε το παράδειγμα της αποτυχημένης
επανάστασης του ’66 στην Κρήτη, για να «συνετίσει» τους Έλληνες υπευθύνους. «Απομονωμένη, η Ελλάς είδε πως
ήταν υποχρεωμένη να εγκαταλείψει τις βλέψει της για την προσάρτηση του νησιού.
Ας βγάλει το δίδαγμά της. Οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να
διευρύνει τα σύνορα της και ας απαλλαγεί από αυτήν την προκατάληψη».
Μα, τότε, πως εξελήφθη αυτός ο άνθρωπος
ως φιλέλληνας και του αποδώσαμε τόσες τ ίμες;
Πρώτον, διότι η κοινή
γνώμη πίστεψε την απατεωνιά των Εγγλέζων, ότι δήθεν μας έκαναν δώρο
τα Επτάνησα.
Δεύτερον, διότι ο
Γλάδστων είχε κλασική παιδεία και είχε μεταφράσει Όμηρο.Οι
ταλαίπωροι οι Έλληνες δεν μπορούσαν να δεχτούν ότι ήταν δυνατόν να συμβαδίζει η
αρχαιολατρία με έναν απροκάλυπτο μισελληνισμό. Τρίτον, διότι
στη δύση της καριέρας του, κι όταν τα συμφέροντα της Αγγλίας πήγαν
στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή προς την ενίσχυση της Ελλάδας, ώστε α
κυριαρχήσει αυτή- που ήταν φίλη της Αγγλίας- και όχι η Ρωσία, που ήταν ανταγωνιστική
δύναμη, στα νότια Βαλκάνια ο Γλάδστων
άρχισε να διατυπώνει φιλελληνικές ή μάλλον αντι-τουρκικές, θέσεις.
Παράλληλα, τα ελληνικά
κόμματα ήταν τόσο διαβρωμένα και ξεπουλημένα στους ξένους προστάτες που έψαχναν
με το κιάλι κάποιον από τις προστάτιδες χωρίς να παραστήσει τον φιλέλληνα. Με
τούτα και με κείνα, ο Γλάδστων
ανακηρύχθηκε μέγας φιλέλληνας και ευεργέτης, ενώ ο αδριάντας που στήθηκε στο
πανεπιστήμιο Αθηνών έγινε με χρήματα που συγκεντρώθηκαν το 1882 με
πανελλήνιο έρανο. Πληρώσαμε δηλαδή κι από πάνω. Υπάρχει κι ένα καλό σ’αυτές τις
απίστευτες ιστορίες φιλελληνισμού. Συνειδητοποιούμε
πως, διαθέτοντας τέτοιους φιλέλληνες, δεν μπορεί να μας κάνει ζημιά ακόμα και ο
χειρότερος ανθέλληνας.... 