Με την ονομασία αυτή έμεινε στην ιστορία η
δικαστική περιπέτεια στελεχών της Πολεμικής Αεροπορίας και πολιτών, τα
πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια. Κατηγορήθηκαν για δολιοφθορά
και κομμουνιστική συνωμοσία, αλλά αμνηστεύτηκαν από την κυβέρνηση Καραμανλή
το 1955. Κατοπινές έρευνες έδειξαν ότι η δίωξή τους οφείλεται σε
σκευωρία.
Στις 13 Σεπτεμβρίου 1951 στη Σχολή Ικάρων συνέβη ένα ατύχημα σε
εκπαιδευτικό αεροπλάνο τύπου Χάρβαρντ. Λίγες μέρες αργότερα, σε αίθουσα της σχολής βρέθηκε
γραμμένο στον τοίχο σύνθημα υπέρ του ΚΚΕ. Τα γεγονότα αυτά συσχετίζονται και στις 30 Δεκεμβρίου ο αρχηγός του ΓΕΑ
αντιπτέραρχος Εμμανουήλ Κελαϊδής διατάσσει ένορκο
προανάκριση για «ενδείξεις δολιοφθοράς σε
πολεμικό αεροσκάφος της Σχολής Αεροπορίας».
Την εποχή
εκείνη η Ελλάδα απείχε δύο χρόνια από το τέλος του συμμοριτοπολέμου. Τη χώρα
κυβερνούσαν αδύναμες και βραχύβιες κυβερνήσεις του Κέντρου, με επικεφαλής,
εναλλάξ, τον Σοφοκλή Βενιζέλο και τον Νικόλαο Πλαστήρα, υπό την υψηλή εποπτεία της Αμερικανικής Αποστολής. Ο στρατός ήταν πανίσχυρος και αποτελούσε
πόλο εξουσίας. Στους κόλπους του δρούσε η μυστική οργάνωση ΙΔΕΑ («Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών») .Πρώτο θέμα στην
επικαιρότητα ήταν η δίκη και η καταδίκη σε θάνατο του Νίκου
Μπελογιάννη και των συντρόφων του για κατασκοπεία υπέρ του
παράνομου ΚΚΕ. Το σκηνικό ήταν κατάλληλο για κάποιους
ακραίους αντικομμουνιστικούς κύκλους να ξεκαθαρίσουν τις σχέσεις τους με τα
φιλελεύθερα στοιχεία της Αεροπορίας.
Στις αρχές του 1952 άρχισαν οι ανακρίσεις και σύντομα στα
μπουντρούμια του Αερονομείου Παλαιού Φαλήρου βρέθηκαν οι
πρώτοι κατηγορούμενοι, οκτώ αξιωματικοί (αντισμήναρχος ε.α. Θεοφάνης Μεταξάς, σμηναγοί Ηλίας
Παναγουλάκης και Ελευθέριος Ζαφειρόπουλος,
υποσμηναγοί Γεώργιος Θεοδωρίδης και Γεώργιος Μαδεμλής, επισμηναγός Νικόλαος
Δόντζογλου και ανθυποσμηναγός Παναγιώτης
Λεμπέσης), επτά υπαξιωματικοί
και πέντε ιδιώτες. Οι κατηγορούμενοι υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια και
ομολόγησαν την ενοχή τους στη δολιοφθορά του αεροπλάνου. Ένας εκ των
κατηγορουμένων, ο καθηγητής μαθηματικών Χρήστος Δαδαλής, δεν
άντεξε και πέθανε από τα βασανιστήρια.
Οι εμπνευστές
της σκευωρίας έπρεπε να αποδείξουν και τη σχέση των κατηγορουμένων με το ΚΚΕ. Στρατολόγησαν τον Ίκαρο Νίκο
Ακριβογιάννη και τον έστειλαν στις 7 Απριλίου
1952 στην
Αλβανία για δήθεν εθνική αποστολή με την ιδιότητα του φυγάδα κομμουνιστή. Στη
συνέχεια τον κατέδωσαν στις αλβανικές αρχές, ως διπλό πράκτορα.
Ο Ακριβογιάννης καταδικάσθηκε σε θάνατο και
εκτελέστηκε στις 15
Απριλίου 1953.
Στις 16 Απριλίου 1952 η υπόθεση των
αεροπόρων, που μέχρι εκείνη τη στιγμή καλύπτεται από πέπλο σιωπής, έρχεται στην
επιφάνεια από τον δεξιό Τύπο, που κατακλύζεται από πληθώρα δημοσιευμάτων «για την ανακαλυφθείσα κομμουνιστική δράση στην
Αεροπορία». Πιο ευφάνταστες γραφίδες κάνουν λόγο και για καταρρίψεις
αεροσκαφών από τους συνωμότες.
Στις 10 Ιουλίου 1952 εκδίδεται το
παραπεμπτικό βούλευμα, με το οποίο οδηγούνται στο εδώλιο του Αεροδικείου 19 άτομα. Κατά το βούλευμα, οι κατηγορούμενοι είχαν
συμπήξει οργάνωση, που δρούσε από το 1950 και εκτελούσε εντολές της ηγεσίας του
ΚΚΕ. Η «Δίκη των Αεροπόρων» άρχισε στις 22 Αυγούστου 1952 και ολοκληρώθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου. Μάταια οι κατηγορούμενοι
αξιωματικοί επέσειαν στους Αεροδίκες τα μετάλλια και τα
παράσημα, που είχαν λάβει στα πεδία των μαχών. Το δικαστήριο πείσθηκε
για την ενοχή τους και επέβαλε την ποινή
του θανάτου στον σμηναγό Παναγουλάκη και τον υποσμηναγό Θεοδωρίδη. Σε τέσσερις κατηγορουμένους επέβαλε ισόβια, σε δύο εικοσαετή κάθειρξη, σε δύο δεκαετή κάθειρξη, ενώ οι υπόλοιποι κηρύχθηκαν αθώοι.
Το Μάρτιο του 1953 η υπόθεση έφτασε στο Ανώτατο Αναθεωρητικό Δικαστήριο, που ύστερα από μερικές
συνεδριάσεις ανέβαλε τη δίκη «λόγω
σημαντικών αιτίων και για κρείσσονες αποδείξεις». Τη χώρα τώρα
κυβερνούσε ο νικητής του συμμοριτοπολέμου Αλέξανδρος
Παπάγος, έχοντας κερδίσει δια περιπάτου τις εκλογές.
Στις 30 Σεπτεμβρίου άρχισε η δίκη στο Αναθεωρητικό και ολοκληρώθηκε στις 28
Νοεμβρίου 1953, με δέκα κατηγορουμένους. Η ατμόσφαιρα αυτή τη φορά ήταν
φανερά διαφορετική. Όλα τα στοιχεία πείθουν ότι πρόκειται για σκευωρία. Παρόλα
αυτά, οι δικαστές δέχονται την ύπαρξη συνωμοσίας και επιβάλλουν ελαφρύτερες ποινές στους κατηγορουμένους. Δύο
καταδικάζονται σε ισόβια, έξι σε ποινές πρόσκαιρης κάθειρξης και δύο αθωώνονται.
Ο φάκελλος της
υπόθεσης των αεροπόρων έκλεισε οριστικά τον Νοέμβριο του 1955, όταν η κυβέρνηση Καραμανλή
χορήγησε αμνηστία στους
καταδικασθέντες, αλλά και στους σκευωρούς. Όταν χρόνια αργότερα ο Κωνσταντίνος
Καραμανλής συναντήθηκε μ' έναν από τους αμνηστευθέντες
αξιωματικούς, τον συμπατριώτη του από
τις Σέρρες Γεώργιο Μαδεμλή, του είπε ότι γνώριζε ότι «είναι
αθώοι».
