Newsroom
iefimerida.gr
Ο πρωθυπουργός της πΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ
δεσμεύθηκε την Κυριακή ότι θα επιμείνει να επιδιώκει την εφαρμογή της συμφωνίας των Πρεσπών,
ζητώντας ψηφοφορία στο κοινοβούλιο, προκειμένου να διευθετηθεί η διένεξη με την
Ελλάδα για το ζήτημα της ονομασίας, παρότι η συμμετοχή στο μη δεσμευτικό
δημοψήφισμα της Κυριακής δεν ξεπέρασε το
50% του εκλογικού σώματος που απαιτείτο ώστε να θεωρηθεί έγκυρο.
Κατά τα σχεδόν οριστικά αποτελέσματα, το 91,39% των ψηφοφόρων που συμμετείχαν στο
δημοψήφισμα τάχθηκε υπέρ του ναι και το 5,71% υπέρ του
όχι, αλλά ήταν τα σχεδόν δύο τρίτα του εκλογικού σώματος που δεν ψήφισαν εκείνα
που κατάφεραν βαρύ πλήγμα στον Ζάεφ. Η συμμετοχή δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί
επίσημα, πάντως υπολογιζόταν νωρίτερα ότι ανήλθε στο 36,6%.
Οι πολίτες έστειλαν με τη μεγάλη αποχή ένα
πολλαπλό μήνυμα:
Ότι δεν τους έπεισαν τα κελεύσματα του
πρωθυπουργού περί διασφάλισης της γλώσσας και της ταυτότητάς τους να αποδεχθούν
αλλαγή ενός ονόματος, με το οποίο μεγάλωσαν διαφωνώντας με μια συμφωνία που
θεωρούν ότι έχει αρκετά κενά σημεία.
Αντίθετα, φαίνεται ότι πείστηκαν
περισσότερο από τις εκκλήσεις του προέδρου της χώρας Γκιόργκι Ιβανόφ και της
αντιπολίτευσης που έκαναν λόγο για «ξεπούλημα»
της χώρας στους νότιους γείτονες, αλλά ενδεχομένως και από την καταγγελλόμενη
από τη Δύση ρωσική εμπλοκή μέσω λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που
παρότρυναν σε μποϊκοτάζ.
Ενδεχομένως δε να ενοχλήθηκαν και από την
κινητοποίηση της Δύσης και τις παροτρύνσεις από δυτικούς αξιωματούχους (Μέρκελ,
Κουρτς, Στόλτενμπεργκ, Μάτις κα) που επισκέφθηκαν παραμονές του κρίσιμου δημοψηφίσματος τη χώρα.
Ενώ αρνητικό αντίκτυπο εκτιμάται ότι
έπαιξαν και τα παράθυρα που φρόντισαν να αφήσουν ανοικτά στην πορεία προς τις
κάλπες ο Ζάεφ και άλλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι επισημαίνοντας ότι το το
δημοψήφισμα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα και ότι θα είναι έγκυρο ανεξάρτητα απ’
το αν η συμμετοχή δεν ξεπεράσει το όριο του 50% δίνοντας έτσι την εντύπωση στο
εκλογικό σώμα ότι δεν χρειάζεται να σηκωθεί απ’ τους καναπέδες για να κυρωθεί η
συμφωνία με την Ελλάδα.
Ο Όλιβερ Ντέρκοσκι, ο πρόεδρος της
εκλογικής επιτροπής της πΓΔΜ, είπε απευθυνόμενος σε δημοσιογράφους ότι στο
δημοψήφισμα της Κυριακής «είναι καθαρό ότι δεν πάρθηκε απόφαση».
Οι πολίτες της πΓΔΜ που πήγαν να ψηφίσουν
τάχθηκαν στη συντριπτική πλειοψηφία τους υπέρ της εφαρμογής της συμφωνίας των Πρεσπών,
που θα σημάνει την αλλαγή του ονόματος της χώρας σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας». Το αποτέλεσμα ήταν
αναμενόμενο αφού οι πολέμιοι της συμφωνίας προτίμησαν να καλέσουν σε αποχή,
ώστε να μη θεωρηθεί έγκυρη η διαδικασία, αντί του να προτρέψουν τους
υποστηρικτές τους να ψηφίσουν όχι.
«Είναι σαφές ότι η συμφωνία με την Ελλάδα δεν πήρε
πράσινο φως από τους πολίτες»,
αποφάνθηκε ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι, ο επικεφαλής του εθνικιστικού, δεξιού
αντιπολιτευόμενου κόμματος VMRO-DPMNE, μιλώντας σε δημοσιογράφους. Έκρινε πως
μετά την έκβαση της ψηφοφορίας η κυβέρνηση έχει «απολέσει τη νομιμοποίησή της».
Ερωτηθείς
εάν θα αποχωρήσει, ο Ζάεφ αντέτεινε «δεν σκοπεύω να παραιτηθώ (...) το καθήκον μου είναι
να παραμείνω».
Για τον Ζάεφ, οι πολίτες που συμμετείχαν
στο δημοψήφισμα έκαναν «μια σοβαρή
συνεισφορά», έβαλαν
«έναν λίθο στα θεμέλια του μέλλοντος» της χώρας. «Πάνω από 650.000 πολίτες ψήφισαν στο δημοψήφισμα (...). Πάνω από το
90% εξ αυτών υποστήριξε (την αλλαγή της ονομασίας)», πιστεύει ότι η χώρα «πρέπει να αποδεχθεί τη συμφωνία με την Ελλάδα
και να γίνει μέλος του NATO και της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Παρότι
το δημοψήφισμα δεν ήταν νομικά δεσμευτικό, τα μέλη του κοινοβουλίου της πΓΔΜ
δεσμεύονταν ότι θα έθεταν σε εφαρμογή το αποτέλεσμά του. Το γεγονός ότι η
συμμετοχή δεν άρκεσε ώστε η ψηφοφορία να θεωρηθεί έγκυρη προσφέρει κατά
συνέπεια στους αντιπάλους της συμφωνίας την ευκαιρία να ταχθούν εναντίον της
όταν η κυβέρνηση τη φέρει στην εθνική αντιπροσωπεία της πΓΔΜ.
Η εθνικιστική αντιπολίτευση έχει 49 έδρες στο κοινοβούλιο (επί
συνόλου 120), αρκετές ώστε να αποτρέψει την έγκριση της συμφωνίας
με την πλειοψηφία δύο τρίτων (80 ψήφοι) που απαιτείται για την αναθεώρηση του
Συντάγματος.
Ο Ζάεφ δεν έκανε καμιά αναφορά στη
συμμετοχή στις δηλώσεις του, επέμεινε ωστόσο στο ότι η ψήφος αυτών που τάχθηκαν
υπέρ της αλλαγής της ονομασίας πρέπει να γίνει σεβαστή. Δεσμεύθηκε ότι θα
ζητήσει να διεξαχθεί ψηφοφορία στο κοινοβούλιο και θα προκηρύξει πρόωρες
εκλογές εάν δεν εγκριθεί.
«Είμαι αποφασισμένος» η πΓΔΜ
να «ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή
Ένωση και στο NATO»,
επέμεινε ο Ζάεφ. Επανήλθε αργότερα το
βράδυ δηλώνοντας ότι είναι «η ώρα να
υποστηρίξουμε» την
ευρωπαϊκή προοπτική της πΓΔΜ.
Οι αντίπαλοι της συμφωνίας διατείνονταν ότι
η συμφωνία για την αλλαγή του ονόματος
αποτελούσε εθνική ταπείνωση.
Ο επικεφαλής της σοσιαλδημοκρατικής
κυβέρνησης της πΓΔΜ και οι σύμμαχοί του, τα κόμματα της αλβανικής μειονότητας (20 ως
25% των 2,1 εκατ. κατοίκων της κατά πλειοψηφία σλαβικής χώρας) δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να προσπαθήσουν
να πείσουν περίπου δέκα βουλευτές του VMRO-DPMNE.
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνδιάλεξης
των δύο ηγετών, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας χαιρέτισε την «αποφασιστικότητα» του ομολόγου του της πΓΔΜ
Ζόραν Ζάεφ να «συνεχίσει να επιδιώκει την εφαρμογή» της συμφωνίας των Πρεσπών.
Ο Γενικός Γραμματέας του NATO Γενς
Στόλτενμπεργκ προέτρεψε «όλους τους
πολιτικούς ηγέτες και τα κόμματα να αδράξουν αυτή την ιστορική ευκαιρία», ενώ ο επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για τη
διεύρυνση Γιοχάνες Χαν κάλεσε τα πολιτικά κόμματα της πΓΔΜ να «σεβαστούν» το
αποτέλεσμα. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν η τοποθέτηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
