Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη
εγκυκλοπαίδεια
Η μάχη
του Λεβουνίου ήταν η πρώτη αποφασιστική βυζαντινή νίκη της
παλινόρθωσης των Κομνηνών. Στις 29
Απριλίου του 1091, η
δύναμη των Πετσενέγων που εισέβαλαν στα εδάφη της αυτοκρατορίας συνετρίβη
από τις συνδυασμένες δυνάμεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπό τον Αλέξιο Α' Κομνηνό
και τους Κουμάνους συμμάχους του.
Στις 26 Αυγούστου του 1071, ένας βυζαντινός στρατός υπό τον Ρωμανό Δ' Διογένη ηττήθηκε από τους Σελτζούκους στη μάχη του Μαντζικέρτ στην ανατολική Μικρά
Ασία. Ο Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας αρνήθηκε να τιμήσει τη
συμφωνία που είχε υπογράψει ο Ρωμανός Δ'.
Σε απάντηση οι Τούρκοι άρχισαν να κινούνται προς την Ανατολία το 1073, χωρίς να συναντήσουν αντίσταση. Ο Αλέξιος
Κομνηνός, επιτυχημένος νεαρός στρατηγός, ανέβηκε στον θρόνο την ημέρα
του Πάσχα, του 1081. Σύμφωνα με τον Νόργουιτς,
η ανάρρησή του στον θρόνο είχε μεγάλη σημασία, καθώς «...για πρώτη
φορά στη διάρκεια μισού αιώνα περίπου η αυτοκρατορία βρισκόταν σε ικανά χέρια». Ο Αλέξιος
ήταν αποφασισμένος να αλλάξει τις τύχες της αυτοκρατορίας με οποιοδήποτε
κόστος. Κατά το 1090 ή 1091, ο
εμίρης Τσακά της Σμύρνης συμμάχησε με τους Πετσενέγκους,
προκειμένου να καταστρέψει εντελώς τη βυζαντινή αυτοκρατορία.[
Εισβολή των Πετσενέγκων
Την άνοιξη του 1087 οι Πετσενέγκοι εισέβαλαν στα εδάφη της αυτοκρατορίας από τη
βορειοδυτική περιοχή της Μαύρης Θάλασσας με στράτευμα 80.000 περίπου ανδρών. Πλεονεκτώντας εξαιτίας της πολιτικής ανωμαλίας του Βυζαντίου στη
συγκεκριμένη περίσταση η ορδή των Πετσενέγκων κατευθύνθηκε προς τη Βυζαντινή
πρωτεύουσα, την Κωνσταντινούπολη, λεηλατώντας τα βόρεια Βαλκάνια στο διάβα της. Η επιδρομή διαμόρφωνε μια σοβαρή
απειλή για την αυτοκρατορία, καθώς εξαιτίας της εμφύλιας διαμάχης ο βυζαντινός
στρατός δεν διέθετε αρκετά στρατεύματα για να απωθήσει τους εισβολείς. Ο Αλέξιος Α΄ στην προσπάθειά του να ανακτήσει
αριθμητική υπεροχή απευθύνθηκε σε μία άλλη νομαδική φυλή, τους Κουμάνους, με τους οποίους συμμάχησε
εναντίον των Πετσενέγκων.
Η μάχη
Με το δέλεαρ της προσφοράς χρυσού εκ μέρους των Βυζαντινών ως αντάλλαγμα για
τη βοήθειά
Οι Πετσενέγκοι φαίνεται πως αιφνιδιάστηκαν
και η μάχη που έλαβε χώρα το επόμενο πρωινό στο Λεβούνιον
ήταν πρακτικά σφαγή. Οι Πετσενέγκοι είχαν φέρει μαζί τους τις γυναίκες και τα
παιδιά τους, και ήταν απροετοίμαστοι για την επίθεση που εξαπολύθηκε εναντίον
τους. Οι Κουμάνοι και οι Βυζαντινοί
επιτέθηκαν με σφοδρότητα και σφαγίασαν τους πάντες στο διάβα τους.
Οι Πετσενέγκοι κατέρρευσαν γρήγορα, και σχεδόν εξολοθρεύτηκαν. Στη συνέχεια οι
εναπομείναντες ζωντανοί εξανδραποδίστηκαν.
Σημασία
Η μάχη του
Λεβουνίου ήταν η αποφασιστικότερη νίκη του βυζαντινού στρατού για μια
περίοδο μισού αιώνα και σημειώνει ένα σημείο καμπής στη βυζαντινή ιστορία. Η
αυτοκρατορία βρισκόταν στο ναδίρ τα τελευταία είκοσι χρόνια και το Λεβούνιον έδειξε ότι βρισκόταν στον δρόμο της
ανάκαμψης. Οι Πετσενέγκοι είχαν πλήρως καταστραφεί και οι ευρωπαϊκές
κτήσεις της αυτοκρατορίας ήταν ασφαλείς. Ο Αλέξιος
ανέδειξε τον εαυτό του σε σωτήρα του
Βυζαντίου τη στιγμή της ανάγκης του και έδωσε ένα νέο πνεύμα
αναγέννησης στους αδύναμους, εξαιτίας των συχνών πολέμων, Βυζαντινούς.
Στα επόμενα της μάχης χρόνια, η
αυτοκρατορία γνώρισε μια πραγματική αναγέννηση υπό τον Αλέξιο και τους απογόνους του, την αποκαλούμενη δυναστεία των Κομνηνών. Ο βυζαντινός
στρατός επέστρεψε στη Μικρά Ασία, ανακτώντας τις χαμένες περιοχές, ανάμεσά τους τα
γόνιμα παράλια και πολλές σημαντικές πόλεις. Με την αποκατάσταση της
σταθερότητας στην κεντρική κυβέρνηση η αυτοκρατορία έγινε και πάλι πλούσια για
έναν αιώνα ακόμη, ενώ η Κωνσταντινούπολη έγινε για άλλη μια φορά
μητρόπολη του χριστιανικού κόσμου.
