Ν.
Ι. Μέρτζος
Οι δύο Βαλκανικοί
Πόλεμοι αποτελούν το μεγαλύτερο στρατηγικό επίτευγμα του Ελληνισμού μετά
το 1821. Σε διάστημα μικρότερο των δέκα μόνον μηνών, από την 5η Οκτωβρίου 1912
μέχρι την 28η Ιουλίου 1913, η Ελλάδα διπλασίασε την έκτασή της από
63.211 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε 120.308,
αύξησε τον πληθυσμό της από 2.631.952 σε 4.718.221 κατοίκους
,πολλαπλασίασε τις πλουτοπαραγωγικές πηγές
της και κατέλαβε κεντρική θέση στα Βαλκάνια. Αναγεννήθηκε από την τέφρα της.
Η Ιστορία εκπέμπει ένα ισχυρό μήνυμα στους
χαλεπούς καιρούς μας. Διδάσκει - και αποδεικνύει- ότι σήμερα οι
Έλληνες μπορούν να υπερβούν την
μεγάλη κρίση και να πετύχουν πάλι ένα θαύμα. Κανείς ξένος δεν το πιστεύει ούτε το πίστευε τότε. Αλλά έγινε επειδή επικράτησε θερμός
πατριωτισμός, εθνική ενότητα και ενιαία ηγεσία.
Ας ακολουθήσουμε το νήμα των
γεγονότων.
Η μικρή Ελλάδα επτώχευσε επίσημα το 1893.
Το 1897
υπέστη στρατιωτική πανωλεθρία
στη Θεσσαλία και εθνική ταπείνωση
στον τυχοδιωκτικό πόλεμο κατά της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τότε οι Μεγάλες Ευρωπαϊκές
Δυνάμεις την έσωσαν από την πλήρη υποδούλωση και της δάνεισαν
τεράστια ποσά για να πληρώσει τις πολεμικές επανορθώσεις. Σε
αντιστάθμισμα της επέβαλαν τον Διεθνή
Οικονομικό ΄Ελεγχο: όλοι οι κρατικοί φόροι από τα ζωτικά προϊόντα του Ελληνικού Μονοπωλίου πήγαιναν στους ξένους δανειστές της έως ότου
ανδρώθηκε η δική μας γενιά.
Ωστόσο, μετά έξη μόλις χρόνια, οι ΄Ελληνες
αναμετρήθηκαν σκληρά με τους Βουλγάρους στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία, από το 1904 μέχρι το 1908, και επεκράτησαν. Ο Μακεδονικός Αγώνας υπήρξε ένα λαμπρό έπος του
Ελληνισμού.
Εκατοντάδες πατριώτες από κάθε γωνιά του Γένους και νεαροί αξιωματικοί έτρεξαν εθελοντές
στη Μακεδονία. Πολέμησαν και
πολλοί έπεσαν. Στον αγώνα πήραν μέρος
Μητροπολίτες, Πρόξενοι, δάσκαλοι, παπάδες, προύχοντες και απλοί χωρικοί . Όλα, όμως, θα είχαν χαθεί αν δεν μετείχαν
μαζικά οι γηγενείς Μακεδόνες, ιδιαίτερα
οι σλαβόφωνοι, που υπήρξαν ταυτόχρονα το
έπαθλο, οι μάρτυρες, οι τροφοδότες και οι πολεμιστές εκείνου του σιωπηλού
έπους.
Η ένοπλη φάση Μακεδονικού Αγώνα έληξε τον Ιούλιο του 1908
όταν οι Νεότουρκοι επαναστάτησαν και
εγκαθίδρυσαν Σύνταγμα ισοπολιτείας
όλων.
Σύντομα, όμως, παρεσπόνδησαν και εξαπέλυσαν
εθνικούς διωγμούς.
Το 1909
στην Αθήνα επικράτησε αναίμακτα το στρατιωτικό κίνημα του Γουδή όπου
πρωταγωνίστησαν Μακεδονομάχοι αξιωματικοί και κάλεσαν Παράκλητο από την επαναστατημένη Κρήτη
τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Οξυδερκή ς
πολιτικός και διπλωμάτης ο Ελευθέριος Βενιζέλος θριάμβευσε
στις εκλογές, καθιέρωσε φιλελεύθερο Σύνταγμα,
ανασυνέταξε το ξεπερασμένο
πολιτικό σύστημα, αναδιοργάνωσε
εκ βάθρων και εξόπλισε τον Στρατό. Δημιούργησε ισχυρό στόλο και όρισε Αρχιστράτηγο
τον Διάδοχο, που
το όνομά του Κωνσταντίνος εξέπεμπε
ισχυρότατο εθνικό συμβολισμό. Οι δύο αυτοί ηγέτες ενέπνευσαν αυτοπεποίθηση,
ενότητα και αυτοθυσία στον Λαό. ΄Ηταν η ΄Ωρα η Καλή.
Αντιδρώντας στην εθνοφυλετική πολιτική των
Νεοτούρκων και διεκδικώντας τις βαλκανικές επαρχίες των Οθωμανών , την 5η Οκτωβρίου
1912 η Βουλγαρία, η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Ελλάδα
κήρυξαν τον πόλεμο
στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
.
Τον Νοέμβριο οι σύμμαχοι της Ελλάδος
συνήψαν ανακωχή με την Τουρκία.
Ωστόσο,
η Ελλάδα, ολομόναχη
πια, συνέχισε τον
Πόλεμο. Τον Νοέμβριο
απελευθέρωσε τη Φλώρινα, την Καστοριά και την λοιπή Δυτική Μακεδονία. Τον Φεβρουάριο
1913 εξεπόρθησε το οχυρό Μπιζάνι
και απελευθέρωσε τα Ιωάννινα. Ο τουρκικός στρατός παραδόθηκε άνευ όρων:
1.000 αξιωματικοί, 32.000 οπλίτες και 108 πυροβόλα. Απελευθερώθηκε όλη η Βόρειος ΄Ηπειρος.
Στο Αιγαίο
ο ελληνικός στόλος απέκλεισε κάθε μεταφορά τουρκικών δυνάμεων από την
Μικρά Ασία και
έκλεισε στα Στενά
τον ισχυρό οθωμανικό
στόλο.
Απελευθέρωσε την Καβάλα, την Αλεξανδρούπολη
και τα νησιά του Αρχιπελάγους.
Τον Μάϊο 1913
οι τέσσερις Βαλκάνιοι σύμμαχοι υπογράφουν Συνθήκη Ειρήνης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αλλά η ειρήνη θα
κρατήσει έναν μόνον μήνα στη Μακεδονία.
Την 17η Ιουνίου
1913 η Βουλγαρία
επιτίθεται αιφνιδιαστικά στην Ελλάδα και στη Σερβία. Μέσα σε λιγότερες
από 25 μέρες ο Ελληνικός Στρατός απελευθερώνει όλη την υπόλοιπη Ελληνική Μακεδονία από τις ανατολικές πύλες της Θεσσαλονίκης μέχρι
τον Νέστο ποταμό, διασπά τα φοβερά Στενά της Κρέσνας και προελαύνει προς τη
Σόφια. Την 28η
Ιουλίου 1913 η Συνθήκη του
Βουκουρεστίου επικυρώνει το θαύμα των Ελλήνων. Μετά δυό μόλις χρόνια,
όμως, ξεσπάει βίαια Εθνικός Διχασμός που
προκαλεί την Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 και τον Εμφύλιο
το 1943-1949. Ακόμη μας ακολουθεί. Μας
παρακολουθεί και η Ιστορία, όμως. ΄Ηλθε
ο πικρός
καιρός να διδαχθούμε , επί τέλους, ώστε να αναγεννηθούμε.
