Το έστειλε ο Γιώργος Επιτήδειος
Γράφει ο ΜΑΡΙΟΣ ΕΥΡΥΒΙΑΔΗΣ
Διαβάζουμε πως η γνωστή μας πλέον εταιρεία Νοble, που δημιούργησε τη γεώτρηση στο οικόπεδο Αφροδίτη (Αρ.12) στην ΑΟΖ της Κύπρου ζητά- αλλού
γράφεται πως δεν ζητά απλά αλλά απαιτεί- την αλλαγή της υφιστάμενης συμφωνίας της με το κυπριακό κράτος
ώστε να μειωθούν τα ποσοστά κέρδους του και να αυξηθούν τα δικά της, προτού
προχωρήσει στην εμπορική εκμετάλλευση των ευρημάτων του οικοπέδου 12.
Και η προφανής δικαιολογία είναι πως οι εκτιμήσεις της εταιρείας ως προς τη μελλοντική τιμή του φυσικού αερίου στην παγκόσμια αγορά είναι πτωτικές. Ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης παραδέχεται πως υπάρχει θέμα με τη Noble – “έχουμε δυσκολίες στις τιμές” είπε,- αλλά ευλόγως αποφεύγει να σχολιάσει το θέμα περαιτέρω.
Όμως η κίνηση της Noble υποδηλώνει και ένα κρίσιμο όσο και πολύ σύνθετο ερώτημα που είναι το εξής: πως διαμορφώνεται η παγκόσμια αγορά στον τομέα της ενέργειας και πιο συγκεκριμένα η παγκόσμια ζήτηση στον ζήτημα του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG);
Η απάντηση, ίσως όχι ολοκληρωτική, βρίσκεται στην άλλη άκρη του Ατλαντικού- στην ενεργειακή πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών και ειδικά στο τομέα του LNG. Οι “επαναστατικές” μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στις ΗΠΑ για την εξόρυξη ενέργειας και ειδικά φυσικού αερίου από σχιστόλιθο έχουν αναδείξει την Αμερική:
α) ως την μεγαλύτερη παραγωγό υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο και
β) ως τη δεύτερη μεγαλύτερη εξαγωγέα στον κόσμο.
Την δεκαετία του 2020 η παραγωγή και εξαγωγή αμερικανικού LNG θα κυριαρχήσει παγκοσμίως. Σχεδόν πενήντα αμερικανικές εταιρίες βρίσκονται στο τελικό στάδιο εξασφάλισης ομοσπονδιακής άδειας εξόρυξης φυσικού αερίου που είναι μια δύσκολη διαδικασία λόγω των συναφών περιβαλλοντικών προβλημάτων. Αυξάνεται επίσης και η κατασκευή σταθμών υγροποίησης.
Προς το παρόν οι μεγαλύτερες εξαγωγές LNG των ΗΠΑ γίνονται στον Καναδά, στο Μεξικό και σε χώρες της Καραϊβικής. Από την Αλάσκα υπάρχουν και σημαντικές εξαγωγές στην Ιαπωνία.
Όμως κατά μελέτες και εκτιμήσεις, μέχρι το 2020 η παγκόσμια παραγωγή LNG θα αυξηθεί κατά 50% της υφιστάμενης παραγωγής. Και είναι πολλές και οι μη αμερικανικές εταιρίες που διεκδικούν μέρος της αγοράς. Οι αμερικανικές εταιρείες εξαγωγής LNG, δηλαδή, θα έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικό ανταγωνισμό.
Αυτό που ήδη επιδιώκει η Αμερική είναι να διασφαλίσει εξαγωγές για την πλεονασματική της παραγωγή σε φυσικό αέριο σε φιλικές προς αυτή περιοχές του κόσμου που έχουν ενεργειακές ανάγκες και που υλοποιούν πολιτικές “καθαρής” ενέργειας και απεξάρτησης από το πετρέλαιο (decarbonisation). Η μόνη γεωγραφική περιοχή που προσφέρεται ως τέτοια είναι η περιοχή της Ευρώπης.
Στην Ευρώπη όμως υπάρχει ένα σημαντικό “πρόβλημα” που ονομάζεται Ρωσία και η οποία τροφοδοτεί ήδη περίπου 40% των αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο. Και εντός του 2019 θα ολοκληρωθεί ο αγωγός Nord Stream 2 για την επιπρόσθετη προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς τη Ευρώπη. Ο 1,200 χιλιομέτρων και κόστους 11 δις εκ. δολαρίων αγωγός αποτελεί συνεργασία της γνωστής Ρωσικής κρατικής εταιρίας Gazprom και πέντε ιδιωτικών εταιριών από Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, και Ολλανδία. (Ο πρώτος Nord Stream συνδέει τη Ρωσία με τη Γερμανία και ενεργοποιήθηκε το 2012. Έχει δυο παράλληλους αγωγούς και καλύπτει μια απόσταση 1,222 χιλιομέτρων).
Ο αγωγός Νord Stream 2 μας φέρνει στην καρδιά του προβλήματος. Η Ουάσινγκτον επιδιώκει όχι απλά την ακύρωσή του αλλά και την εκτόπιση της Ρωσίας ως προμηθευτή φυσικού αερίου για την Ευρώπη. Ο Πρόεδρος Τράμπ έχει ευθέως ζητήσει να γίνει η χώρα του ο κύριος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης. Οι πλείστες Ανατολικο-ευρωπαϊκές και χώρες της Βαλτικής πηγαινοέρχονται στην Ουάσινγκτον επιδιώκοντας την ακύρωση του αγωγού ενώ, πέραν του ΝΑΤΟ, ορισμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ επιχειρηματολογούν κατά του αγωγού με σκεπτικό τη μή εξάρτηση από τη Ρωσία σε ένα τέτοιο ζωτικό θέμα.
Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο. Πρώτο διότι το έργο είναι σχεδόν τελειωμένο και θα υπάρξει μεγάλο οικονομικό κόστος ακύρωσής του και, ίσως πιο σημαντικό, η Γερμανία (μαζί με την Αυστρία) είναι κάθετα εναντίον.
Και εδώ τα πράγματα περιπλέκονται. Η ατλαντική αντιρωσική ιδεολογική καμπάνια είναι γνωστή και δεν χρειάζεται εξήγηση. Και με αφορμή τη μυστηριώδη πρόσφατη απόπειρα δολοφονίας του πρώην Ρώσου διπλού πράκτορα Segri Skripal και της κόρης του στην Αγγλία όπου διέμεναν, η αντιρωσική καμπάνια αρχίζει να παίρνει διαστάσεις χιονοστιβάδας.
Η Μόσχα κατηγορείται ευθέως από το Λονδίνο πως διέταξε τη δολοφονία με συγκεκριμένο κρατικής ρωσικής παραγωγής νευροπαραλυτικό δηλητήριο, ενώ ήδη άρχισαν κυρώσεις από το Λονδίνο κατά της Μόσχας που θα προκαλέσουν αντίποινα και θα οδηγήσουν σε ένα φαύλο κύκλο αντιπαραθέσεων.
Το να δακτυλοδείχνεται η Μόσχα για τη δολοφονία είναι εύκολο. Η ευθύνη της Μόσχας δεν μπορεί να αποκλειστεί αν και το επιχείρημα πως μόνο αυτή κατασκευάζει το συγκεκριμένο δηλητήριο είναι ψέμα διότι κατασκευάζεται και στη Βρετανία από ιδιωτικές εταιρίες και η κατασκευή του, έτσι και αλλιώς, δεν είναι καθόλου δύσκολη.
Αλλά γιατί η Μόσχα να διατάξει μια τέτοια μορφή ειδεχθούς δολοφονίας λίγες μόνο μέρες πριν τις προεδρικές εκλογές στη χώρα; Ποιος τελικά ωφελείται από τον χρονισμό της δολοφονίας; Η Μόσχα ή οι αντίπαλοί της; Μήπως βρισκόμαστε μπροστά σε μια ακόμη καλοστημένη προβοκάτσια με στόχο κυρώσεις κατά της Μόσχας και τελικά την ακύρωση του Nord Stream 2; Τα οικονομικά και γεωπολιτικά κέρδη του ενεργειακού πολέμου είναι τέτοιων μεγεθών που δικαιολογούν τα πάντα. Και η ιστορία λέει πως τα πάντα γίνονται για το συμφέρο και τα πάθη, ιδεολογικά και μη.
Πως όμως σχετίζονται Νοble και Κύπρος με τα παραπάνω;
Σχετίζονται άμεσα αν οι τιμές του φυσικού αερίου κατρακυλήσουν την δεκαετία του 2020. Η λογική της κατασκευής του αγωγού East Med βασίζεται στο σκεπτικό της διαφοροποίησης των πηγών προέλευσης για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Και με το σκεπτικό αυτό δικαιολογείται και το μεγάλο κόστος κατασκευής του, που εκτιμάται σε 7.5 περίπου δις δολλάρια.
Αν όμως κατρακυλήσουν οι τιμές και μαζί, ή ξεχωριστά, η Αμερική γίνει ο κυρίαρχος του ενεργειακού αγώνα στην Ευρώπη, που αφήνει αυτό την Κύπρο και τη Μεσόγειο ως προμηθευτές της Ευρώπης;
Ο Υπουργός Λακκοτρύπης και η κυβέρνησή του θα πρέπει να προβληματιστούν σοβαρά κατά πόσο θα πρέπει να προχωρήσουν με τους διακηρυγμένους ενεργειακούς στρατηγικούς τους σχεδιασμούς. Και καλή αφορμή ίσως να προσφέρεται με το αίτημα-απαίτηση της Noble.
Και η προφανής δικαιολογία είναι πως οι εκτιμήσεις της εταιρείας ως προς τη μελλοντική τιμή του φυσικού αερίου στην παγκόσμια αγορά είναι πτωτικές. Ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης παραδέχεται πως υπάρχει θέμα με τη Noble – “έχουμε δυσκολίες στις τιμές” είπε,- αλλά ευλόγως αποφεύγει να σχολιάσει το θέμα περαιτέρω.
Όμως η κίνηση της Noble υποδηλώνει και ένα κρίσιμο όσο και πολύ σύνθετο ερώτημα που είναι το εξής: πως διαμορφώνεται η παγκόσμια αγορά στον τομέα της ενέργειας και πιο συγκεκριμένα η παγκόσμια ζήτηση στον ζήτημα του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG);
Η απάντηση, ίσως όχι ολοκληρωτική, βρίσκεται στην άλλη άκρη του Ατλαντικού- στην ενεργειακή πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών και ειδικά στο τομέα του LNG. Οι “επαναστατικές” μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στις ΗΠΑ για την εξόρυξη ενέργειας και ειδικά φυσικού αερίου από σχιστόλιθο έχουν αναδείξει την Αμερική:
α) ως την μεγαλύτερη παραγωγό υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο και
β) ως τη δεύτερη μεγαλύτερη εξαγωγέα στον κόσμο.
Την δεκαετία του 2020 η παραγωγή και εξαγωγή αμερικανικού LNG θα κυριαρχήσει παγκοσμίως. Σχεδόν πενήντα αμερικανικές εταιρίες βρίσκονται στο τελικό στάδιο εξασφάλισης ομοσπονδιακής άδειας εξόρυξης φυσικού αερίου που είναι μια δύσκολη διαδικασία λόγω των συναφών περιβαλλοντικών προβλημάτων. Αυξάνεται επίσης και η κατασκευή σταθμών υγροποίησης.
Προς το παρόν οι μεγαλύτερες εξαγωγές LNG των ΗΠΑ γίνονται στον Καναδά, στο Μεξικό και σε χώρες της Καραϊβικής. Από την Αλάσκα υπάρχουν και σημαντικές εξαγωγές στην Ιαπωνία.
Όμως κατά μελέτες και εκτιμήσεις, μέχρι το 2020 η παγκόσμια παραγωγή LNG θα αυξηθεί κατά 50% της υφιστάμενης παραγωγής. Και είναι πολλές και οι μη αμερικανικές εταιρίες που διεκδικούν μέρος της αγοράς. Οι αμερικανικές εταιρείες εξαγωγής LNG, δηλαδή, θα έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικό ανταγωνισμό.
Αυτό που ήδη επιδιώκει η Αμερική είναι να διασφαλίσει εξαγωγές για την πλεονασματική της παραγωγή σε φυσικό αέριο σε φιλικές προς αυτή περιοχές του κόσμου που έχουν ενεργειακές ανάγκες και που υλοποιούν πολιτικές “καθαρής” ενέργειας και απεξάρτησης από το πετρέλαιο (decarbonisation). Η μόνη γεωγραφική περιοχή που προσφέρεται ως τέτοια είναι η περιοχή της Ευρώπης.
Στην Ευρώπη όμως υπάρχει ένα σημαντικό “πρόβλημα” που ονομάζεται Ρωσία και η οποία τροφοδοτεί ήδη περίπου 40% των αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο. Και εντός του 2019 θα ολοκληρωθεί ο αγωγός Nord Stream 2 για την επιπρόσθετη προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς τη Ευρώπη. Ο 1,200 χιλιομέτρων και κόστους 11 δις εκ. δολαρίων αγωγός αποτελεί συνεργασία της γνωστής Ρωσικής κρατικής εταιρίας Gazprom και πέντε ιδιωτικών εταιριών από Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, και Ολλανδία. (Ο πρώτος Nord Stream συνδέει τη Ρωσία με τη Γερμανία και ενεργοποιήθηκε το 2012. Έχει δυο παράλληλους αγωγούς και καλύπτει μια απόσταση 1,222 χιλιομέτρων).
Ο αγωγός Νord Stream 2 μας φέρνει στην καρδιά του προβλήματος. Η Ουάσινγκτον επιδιώκει όχι απλά την ακύρωσή του αλλά και την εκτόπιση της Ρωσίας ως προμηθευτή φυσικού αερίου για την Ευρώπη. Ο Πρόεδρος Τράμπ έχει ευθέως ζητήσει να γίνει η χώρα του ο κύριος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης. Οι πλείστες Ανατολικο-ευρωπαϊκές και χώρες της Βαλτικής πηγαινοέρχονται στην Ουάσινγκτον επιδιώκοντας την ακύρωση του αγωγού ενώ, πέραν του ΝΑΤΟ, ορισμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ επιχειρηματολογούν κατά του αγωγού με σκεπτικό τη μή εξάρτηση από τη Ρωσία σε ένα τέτοιο ζωτικό θέμα.
Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο. Πρώτο διότι το έργο είναι σχεδόν τελειωμένο και θα υπάρξει μεγάλο οικονομικό κόστος ακύρωσής του και, ίσως πιο σημαντικό, η Γερμανία (μαζί με την Αυστρία) είναι κάθετα εναντίον.
Και εδώ τα πράγματα περιπλέκονται. Η ατλαντική αντιρωσική ιδεολογική καμπάνια είναι γνωστή και δεν χρειάζεται εξήγηση. Και με αφορμή τη μυστηριώδη πρόσφατη απόπειρα δολοφονίας του πρώην Ρώσου διπλού πράκτορα Segri Skripal και της κόρης του στην Αγγλία όπου διέμεναν, η αντιρωσική καμπάνια αρχίζει να παίρνει διαστάσεις χιονοστιβάδας.
Η Μόσχα κατηγορείται ευθέως από το Λονδίνο πως διέταξε τη δολοφονία με συγκεκριμένο κρατικής ρωσικής παραγωγής νευροπαραλυτικό δηλητήριο, ενώ ήδη άρχισαν κυρώσεις από το Λονδίνο κατά της Μόσχας που θα προκαλέσουν αντίποινα και θα οδηγήσουν σε ένα φαύλο κύκλο αντιπαραθέσεων.
Το να δακτυλοδείχνεται η Μόσχα για τη δολοφονία είναι εύκολο. Η ευθύνη της Μόσχας δεν μπορεί να αποκλειστεί αν και το επιχείρημα πως μόνο αυτή κατασκευάζει το συγκεκριμένο δηλητήριο είναι ψέμα διότι κατασκευάζεται και στη Βρετανία από ιδιωτικές εταιρίες και η κατασκευή του, έτσι και αλλιώς, δεν είναι καθόλου δύσκολη.
Αλλά γιατί η Μόσχα να διατάξει μια τέτοια μορφή ειδεχθούς δολοφονίας λίγες μόνο μέρες πριν τις προεδρικές εκλογές στη χώρα; Ποιος τελικά ωφελείται από τον χρονισμό της δολοφονίας; Η Μόσχα ή οι αντίπαλοί της; Μήπως βρισκόμαστε μπροστά σε μια ακόμη καλοστημένη προβοκάτσια με στόχο κυρώσεις κατά της Μόσχας και τελικά την ακύρωση του Nord Stream 2; Τα οικονομικά και γεωπολιτικά κέρδη του ενεργειακού πολέμου είναι τέτοιων μεγεθών που δικαιολογούν τα πάντα. Και η ιστορία λέει πως τα πάντα γίνονται για το συμφέρο και τα πάθη, ιδεολογικά και μη.
Πως όμως σχετίζονται Νοble και Κύπρος με τα παραπάνω;
Σχετίζονται άμεσα αν οι τιμές του φυσικού αερίου κατρακυλήσουν την δεκαετία του 2020. Η λογική της κατασκευής του αγωγού East Med βασίζεται στο σκεπτικό της διαφοροποίησης των πηγών προέλευσης για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Και με το σκεπτικό αυτό δικαιολογείται και το μεγάλο κόστος κατασκευής του, που εκτιμάται σε 7.5 περίπου δις δολλάρια.
Αν όμως κατρακυλήσουν οι τιμές και μαζί, ή ξεχωριστά, η Αμερική γίνει ο κυρίαρχος του ενεργειακού αγώνα στην Ευρώπη, που αφήνει αυτό την Κύπρο και τη Μεσόγειο ως προμηθευτές της Ευρώπης;
Ο Υπουργός Λακκοτρύπης και η κυβέρνησή του θα πρέπει να προβληματιστούν σοβαρά κατά πόσο θα πρέπει να προχωρήσουν με τους διακηρυγμένους ενεργειακούς στρατηγικούς τους σχεδιασμούς. Και καλή αφορμή ίσως να προσφέρεται με το αίτημα-απαίτηση της Noble.
