Κορυφαίοι οικονομολόγοι, αναλυτές και
διεθνή Μέσα Ενημέρωσης καταρρίπτουν τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης για επιτυχημένο Eurogroup και παγώνουν τους
πανηγυρισμούς
Σε εξαιρετικά δύσκολη θέση και σε πλήρες αδιέξοδο φαίνεται ότι βρίσκεται η κυβέρνηση, λίγα 24ωρα μετά τη φιέστα της γραβάτας. Η οικονομική πολιτική που επέλεξε, δηλαδή να μην προτιμήσει την πιστοληπτική γραμμή στήριξης αλλά να μιλά για «καθαρή» έξοδο παίρνοντας ωστόσο όλα τα κακά που έχει η πιστοληπτική γραμμή (αυστηρή τριμηνιαία εποπτεία, εφαρμογή των προνομοθετημένων μέτρων, περικοπή στις συντάξεις, αύξηση αφορολόγητου, διπλή αύξηση στις αντικειμενικές αξίες κ.λπ) οδηγεί σε νέα σοβαρά προβλήματα την οικονομία.
«Πήρε ουσιαστικά προληπτική γραμμή χωρίς να πάρει λεφτά», τονίζουν οικονομικοί αναλυτές επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση στο Eurogroup υπέγραψε ένα νέο μνημόνιο διαρκών δεσμεύσεων και μέτρων χωρίς να έχει λάβει και την ανάλογη οικονομική βοήθεια.
Η δυσκολία που αντιμετωπίζει το Μαξίμου στο να «επικοινωνήσει» την… τεράστια οικονομική επιτυχία, πέραν των αστειοτήτων με το Ζάππειο, φάνηκε και από το νέο πόλεμο που άνοιξε με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.
Κυβερνητικοί αξιωματούχοι «προκάλεσαν» τον Γιάννη Στουρνάρα να βγει και να πάρει θέση για την οικονομία και να μην σιωπά για να απαντήσει ο διοικητής πως ό,τι είναι να πει θα το πει στις 2 Ιουλίου στην έκθεση της ΤτΕ κι ότι η οικονομία δεν είναι παιχνίδι για άσχετους περί τα οικονομικά.
Αμεσα το Μαξίμου απάντησε λέγοντας ότι «δεν έχει καμιά σημασία τι λέει ο διοικητής αφού για το Eurogroup τοποθετήθηκαν ξένες κυβερνήσεις, αναλυτές και ο παγκόσμιος τύπος. Ας κάνει τουλάχιστον τη χάρη στον εαυτό του να μην εκτίθεται. Ούτως ή άλλως, ό,τι και αν πει δεν έχει απολύτως καμία σημασία.
Όπως δεν είχε καμία σημασία η πρόταση που έκανε για πιστοληπτική γραμμή, προκειμένου να δικαιώσει τον εαυτό του και την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου που υπηρέτησε».
«Ξέχασε» τις αναλύσεις
Ωστόσο, το Μαξίμου και ο γνωστός… συντάκτης των ανακοινώσεών του, δεν περιέλαβε στις αναλύσεις για την οικονομία και μια σειρά από τελευταίες τοποθετήσεις που έγιναν και αποδεικνύουν ότι η κρίση στην Ελλάδα δεν πέρασε κι ότι η συμφωνία του Λουξεμβούργου κάθε άλλο παρά για πανηγυρισμούς είναι.
«Η Ελλάδα αντάλλαξε την κόλαση της διάσωσης για το αιώνιο καθαρτήριο» αναφέρει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters στην ανάλυσή του σχετικά με την απόφαση που έλαβε το Eurogroup για το ελληνικό χρέος.
Όπως τονίζει, οκτώ χρόνια μετά από την πρώτη οικονομική βοήθεια που έλαβε, η Αθήνα μπορεί επιτέλους να υποστηρίξει τον εαυτό της, με τη βοήθεια επιπλέον κεφαλαίων από την Ευρωζώνη και της ελάφρυνσης χρέους. Αλλά θα πρέπει να έχει έναν σφιχτό προϋπολογισμό για δεκαετίες, ενώ θα παραμένουν οι αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του χρέους της.
Σύμφωνα με το άρθρο, η συμφωνία «εξυπηρετεί» τόσο τους ευρωπαίους πιστωτές όσο και τον έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, καθώς καμία από τις δύο πλευρές δεν ήθελε έξοδο από τα προγράμματα στήριξης με προληπτική γραμμή. Οι χώρες της Ευρωζώνης αντιτάχθηκαν στην ιδέα χορήγησης μεγαλύτερης πίστωσης στην Ελλάδα, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας είχε ως στόχο να ισχυριστεί ότι η χώρα έχει απελευθερωθεί από τη λιτότητα.
Η συμφωνία θα επιτρέψει στην Ελλάδα να επιβιώσει χωρίς περαιτέρω οικονομική βοήθεια, τουλάχιστον για μια δεκαετία. Αλλά η junk πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας και η απουσία μιας στήριξης, σημαίνει ότι τα κρατικά ομόλογα δεν θα είναι επιλέξιμα ως collateral για τα δάνεια της ΕΚΤ, άρα οι τράπεζες θα πρέπει να βρουν άλλες, πιο ακριβές πηγές χρηματοδότησης.
Επιπλέον, η κυβέρνηση θα πρέπει να υλοποιήσει την υπόσχεσή της για διατήρηση ενός πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος άνω του 3,5% του ΑΕΠ –τρεις φορές το μέσο όρο της ευρωζώνης- μέχρι το 2022, και 2,2% έως το 2060. Επιπλέον, η ανεργία της Ελλάδας στο 20% είναι υπερδιπλάσια από ό,τι είναι στην υπόλοιπη Ευρωζώνη.
Τα μεγαλύτερα γερμανικά ΜΜΕ αναφέρουν:
Süddeutsche Zeitung: «Φυσικά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει κάτι τέτοιο, ούτε και αν η Ελλάδα θα ανταποκριθεί στους στόχους που καλείται να εκπληρώσει. Είναι ένα δύσβατο μονοπάτι, το οποίο οι άλλοι θα εποπτεύουν και θα αξιολογούν ανά τρίμηνο».
Ακόμη πιο απαισιόδοξη στις προβλέψεις της η εφημερίδα Stuttgarter Zeitung:
«Αν η Ελλάδα έχει όντως αλλάξει, παραμένει άγνωστο. Αν μη τι άλλο οι οικονομικοί δείκτες εμπνέουν αισιοδοξία. Αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσον η ανάκαμψη είναι διατηρήσιμη. Χωρίς κούρεμα χρέους η Ελλάδα μάλλον δεν πρόκειται να σταθεί και πάλι στα πόδια της. Είναι θέμα χρόνου να το συνειδητοποιήσουν αυτό επιτέλους τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης».
Σκωπτική διάθεση αποπνέει το σχόλιο στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Der Spiegel.
«Τελείωσε η κρίση; Για πες το αυτό στους Ελληνες…» είναι ο χαρακτηριστικός τίτλος. Οπως αναφέρεται στο σχόλιο «οι Ελληνες έχουν κάθε λόγο να είναι δύσπιστοι. Οχι μόνο γιατί έχουν ήδη ακούσει άπειρες φορές να προαναγγέλλεται το τέλος της κρίσης. Αλλά κυρίως γιατί τα θολά οφέλη της συμφωνίας στο Γιούρογκρουπ έρχονται σε αντίθεση με τη βεβαιότητα ότι θα υποστούν και πάλι οδυνηρές περικοπές στο τέλος του χρόνου. ‘Ποιά συνάντηση του Γιούρογκρουπ;’ με ρώτησε ένας αξιωματικός εν αποστρατεία, ηλικίας 76 ετών. ‘Η μοναδική μου έγνοια είναι σήμερα, όπως ήταν και χθες, να μαζέψω τα χρήματα που χρειάζομαι για την κηδεία μου’. Οι συντάξεις στην Ελλάδα έχουν ήδη περικοπεί κατά 60% και θα περικοπούν εκ νέου το 2019» σημειώνει ο αρθρογράφος.
Η εφημερίδα Die Welt τονίζει:
«Με την παρ΄ ολίγον χρεοκοπία της η Ελλάδα έφερε στο φως τις μεγάλες κατασκευαστικές ατέλειες της ευρωζώνης. Με τη συνεχή αντίσταση που προέβαλε και την κρίση διαρκείας που επακολούθησε δίχασε και πολιτικά την ευρωζώνη. Όπως και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, η οποία προβαλλόταν ως φανατικός υποστηρικτής της λιτότητας, αλλά ο κύριος λόγος για τον οποίον βασάνιζε τους Έλληνες ήταν ότι ήθελε να υποδείξει στους Ιταλούς τί θα τους περίμενε στη δική τους περίπτωση. Μετά από όλα αυτά τα επίπονα χρόνια το πιο αποφασιστικό ερώτημα για την Ελλάδα είναι: Αυτό ήταν, τελείωσε; Μπορεί η χώρα να σταθεί και πάλι στα πόδια της ή μήπως σε τρία, τέσσερα, δέκα χρόνια θα παρακαλάει και πάλι στις Βρυξέλλες για βοήθεια; Η απάντηση είναι ψυχοφθόρα: Δεν ξέρουμε…».
Αναβολή του κουρέματος
H FAZ τονίζει ότι το χρέος παραμένει δυσθεώρητο και το αναπόφευκτο «κούρεμα» αναβλήθηκε για άλλη μία φορά για το μέλλον και προσθέτει πως αυτός είναι ο βασικός λόγος, που το ΔΝΤ δεν επιθυμούσε να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα.
Η Ευρωομάδα, εξακολουθεί να παραβλέπει την ισχυρή πιθανότητα ένα μεγαλύτερο μέρος των δανείων προς την Ελλάδα να μην επιστραφεί ποτέ.
Κατά κάποιο τρόπο, το Eurogroup, έλαβε μία απόφαση τα ξημερώματα της Παρασκευής , ώστε να απομακρυνθεί από το τραπέζι η ελληνική υπόθεση, οι λεπτομέρειες για την ελάφρυνση του χρέους, φαινόταν να μην έχουν καμία σημασία για τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης, παρά τις επιμέρους αντιρρήσεις και τον δραματικό, όπως φαινόταν αρχικά, χαρακτήρα της συνεδρίασης.
Στην πραγματικότητα, αναφέρει η FAZ, μένουν πολλά ακόμη να γίνουν, για να ξεπεραστεί η ελληνική κρίση.
Το περιεχόμενο της συμφωνίας του Λουξεμβούργου είναι τόσο συγκεχυμένο που είναι δύσκολο να εξηγηθεί.
Η ποσοτικοποίησή της και ο υπολογισμός της ελάφρυνσης του χρέους είναι πρακτικά αδύνατη ενώ οι ριζικές αποφάσεις για το ελληνικό χρέος παραπέμπονται στο μέλλον, υπογραμμίζει η εφημερίδα της Φρανκφούρτης.
Πέσαμε στην παγίδα
Ο καθηγητής Π. Λιαργκόβας, πρώην επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής ανέφερε το πρωί:
«Η ελληνική κυβέρνηση έπεσε στην παγίδα να πετύχει υψηλότερα των στόχων πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό ήταν λάθος. Ο Σόιμπλε είχε ζητήσει 2 δισεκ. ευρώ πρωτογενές πλεόνασμα, και συγκεντρώσαμε περίπου 7 δισεκ. αυτό ήταν η παγίδα… Πέσαμε στην παγίδα» ανέφερε, στη σκιά της συμφωνίας της 21ης Ιουνίου.
«Δώσαμε ένα χαρτί στους Γερμανούς, στον Σόιμπλε, ο οποίος από τότε άλλαξε στάση και προσανατολίστηκε στα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, λέγοντας ότι ‘’αφού τα καταφέρνετε συνεχίστε με αυτό το ρυθμό’’ άρα με τη λιτότητα» εξήγησε ο κ. Λιαργκόβας. Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση πανηγύριζε για τα σαφώς υψηλότερα των στόχων πρωτογενή πλεονάσματα.
Το Eurogroup δεν έφερε ριζική λύση για την ελάφρυνση του χρέους. Θα υπάρξει λιτότητα με συνεχή επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας έως το 2060 σχολίασε ακόμα ο οικονομολόγος.
«Δεν υπήρξε οριστική ριζική λύση του χρέους, το χρέος δεν απομειώθηκε, ρυθμίστηκε. Κλωτσήσαμε το τενεκεδάκι να πάει λίγο πιο κάτω και βλέπουμε… Πρόκειται για νίκη των Γερμανών» σχολίασε ο κ. Λιαργκόβας.
Ο εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ένωσης για θέματα δημοσίων οικονομικών, Έκχαρντ Ρέμπεργκ δήλωσε: «Για τη Γερμανία έχει αποφασιστική σημασία το εξής: διαγραφή χρέους ή κούρεμα χρέους για την Ελλάδα δεν πρόκειται να υπάρξει». Ο ίδιος θεωρεί επίσης σωστό, μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, να εξακολουθήσουν να ισχύουν όροι για την Ελλάδα. Έτσι θα διασφαλιστεί, υποστηρίζει, ότι η Ελλάδα θα παραμείνει σε μεταρρυθμιστική πορεία.
Τρεις οικονομολόγοι στα «Νέα»
Ακόμη πιο δηκτικοί για το Eurogroup είναι τρεις οικονομολόγοι που μίλησαν στα Νέα Σαββατοκύριακο:
Ανεπαρκείς για τη βιωσιμότητα του χρέους χαρακτηρίζει ο οικονομολόγος του έγκυρου think tank Bruegel Ζολτ Νταρβάς τις αποφάσεις που έλαβε το Eurogroup για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους και προβλέπουν 10ετή επέκταση των ωριμάσεων των δανείων ύψους περίπου 130 δισ. του EFSF και 10ετή αναβολή της καταβολής των τόκων. Μάλιστα, θεωρεί ότι οι αγορές μπορεί να αντιδράσουν νευρικά, στην περίπτωση που η ανάπτυξη στην Ελλάδα επιβραδυνθεί, σε τέτοιο βαθμό που να αναγκαστεί η χώρα να επιστρέψει σε νέο Μνημόνιο.
Παράλληλα, δύο έτεροι οικονομολόγοι, ο διευθυντής του ευρωπαϊκού ινστιτούτου CEPS Ντάνιελ Γκρος και ο Φρίντριχ Χέινεμαν, επικεφαλής του τμήματος δημόσιων οικονομικών στο φημισμένο γερμανικό κέντρο έρευνας ZEW, επιδεικνύουν έλλειψη εμπιστοσύνης προς την ελληνική κυβέρνηση και προειδοποιούν για το ενδεχόμενο προεκλογικών παροχών και μη τήρησης των δεσμεύσεων. Επιπλέον, ο Χέινεμαν θεωρεί ότι η μη πλήρης συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα «αντιπροσωπεύει ένα πολύ ασθενέστερο αξιόπιστο πλαίσιο δεσμεύσεων» στην μεταπρογραμματική περίοδο.
Ο Νταρβάς προειδοποιεί ότι «οι αποφάσεις δεν θα είναι αρκετές για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους», παρότι τις χαρακτηρίζει «χρήσιμες», όπως άλλωστε και τις μεταπρογραμματικές δεσμεύσεις. Οπως επεξηγεί ο οικονομολόγος του Bruegel, που εδρεύει στις Βρυξέλλες, «η απόφαση αναβάλλει την αποπληρωμή των δανείων του EFSF, αλλά η Ελλάδα θα πρέπει να δανειστεί πολύ τα επόμενα χρόνια για να εξοφλήσει το πρώτο δάνειο στήριξης, το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και ιδιωτικό χρέος που λήγει». Επίσης, επισημαίνει ότι «οι μεταπρογραμματικές δεσμεύσεις δεν είναι τόσο ισχυρές καθώς αυτές συνδέονται μόνο με την επιστροφή των κερδών της ΕΚΤ και την κατάργηση του αυξητικού περιθωρίου επιτοκίου». Θεωρεί, μάλιστα, ότι η ελληνική κυβέρνηση, καθότι τα ποσά που αντιστοιχούν στα μέτρα αυτά είναι μόλις μερικά δισεκατομμύρια ευρώ, «θα μπορούσε να τα θυσιάσει για να ανακτήσει πολιτική αυτονομία».
Ο Φρίντριχ Χέινεμαν του ZEW εκτιμά ότι «η αναβολή των αποπληρωμών μέχρι το 2033 μαζί με τα χαμηλά επιτόκια του ESM συνεπάγεται χαμηλά βάρη για την εξυπηρέτηση του χρέους για τουλάχιστον 15 έτη». Ομως, σημειώνει, «η αποχώρηση του ΔΝΤ από την τελική δόση του προγράμματος αντιπροσωπεύει ένα πολύ ασθενέστερο αξιόπιστο πλαίσιο δεσμεύσεων», εξέλιξη, που αποτελεί, κατά τον γερμανό οικονομολόγο «ευκαιρία, αλλά και κίνδυνο» για την Ελλάδα. Για περίπου μια δεκαετία υπάρχουν αρκετά περιθώρια για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων για την προώθηση του αναπτυξιακού δυναμικού της χώρας, υποστηρίζει ο Χέινεμαν, όμως, «υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει κατάχρηση του νέου περιθωρίου ελιγμών και επιστροφή στις παλαιότερες συνήθειες των δαπανηρών προεκλογικών εκστρατειών και υποσχέσεων».
Κατά τον επικεφαλής του CEPS Ντάνιελ Γκρος οι αποφάσεις του Eurogroup αποτελούν «ένα σημαντικό βήμα», αλλά εμμέσως πλην σαφώς υποστηρίζει ότι η απόφαση είναι ανεπαρκής, καθώς θεωρεί ότι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «σημαντική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους» στην περίπτωση που οι ιδιωτικοί πιστωτές είχαν συμφωνήσει με τους όρους αυτούς. «Το ταμπού της αποφυγής ονομαστικής μείωσης του χρέους δεν έσπασε» επισημαίνει ο γερμανός οικονομολόγος.
Σε εξαιρετικά δύσκολη θέση και σε πλήρες αδιέξοδο φαίνεται ότι βρίσκεται η κυβέρνηση, λίγα 24ωρα μετά τη φιέστα της γραβάτας. Η οικονομική πολιτική που επέλεξε, δηλαδή να μην προτιμήσει την πιστοληπτική γραμμή στήριξης αλλά να μιλά για «καθαρή» έξοδο παίρνοντας ωστόσο όλα τα κακά που έχει η πιστοληπτική γραμμή (αυστηρή τριμηνιαία εποπτεία, εφαρμογή των προνομοθετημένων μέτρων, περικοπή στις συντάξεις, αύξηση αφορολόγητου, διπλή αύξηση στις αντικειμενικές αξίες κ.λπ) οδηγεί σε νέα σοβαρά προβλήματα την οικονομία.
«Πήρε ουσιαστικά προληπτική γραμμή χωρίς να πάρει λεφτά», τονίζουν οικονομικοί αναλυτές επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση στο Eurogroup υπέγραψε ένα νέο μνημόνιο διαρκών δεσμεύσεων και μέτρων χωρίς να έχει λάβει και την ανάλογη οικονομική βοήθεια.
Η δυσκολία που αντιμετωπίζει το Μαξίμου στο να «επικοινωνήσει» την… τεράστια οικονομική επιτυχία, πέραν των αστειοτήτων με το Ζάππειο, φάνηκε και από το νέο πόλεμο που άνοιξε με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.
Κυβερνητικοί αξιωματούχοι «προκάλεσαν» τον Γιάννη Στουρνάρα να βγει και να πάρει θέση για την οικονομία και να μην σιωπά για να απαντήσει ο διοικητής πως ό,τι είναι να πει θα το πει στις 2 Ιουλίου στην έκθεση της ΤτΕ κι ότι η οικονομία δεν είναι παιχνίδι για άσχετους περί τα οικονομικά.
Αμεσα το Μαξίμου απάντησε λέγοντας ότι «δεν έχει καμιά σημασία τι λέει ο διοικητής αφού για το Eurogroup τοποθετήθηκαν ξένες κυβερνήσεις, αναλυτές και ο παγκόσμιος τύπος. Ας κάνει τουλάχιστον τη χάρη στον εαυτό του να μην εκτίθεται. Ούτως ή άλλως, ό,τι και αν πει δεν έχει απολύτως καμία σημασία.
Όπως δεν είχε καμία σημασία η πρόταση που έκανε για πιστοληπτική γραμμή, προκειμένου να δικαιώσει τον εαυτό του και την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου που υπηρέτησε».
«Ξέχασε» τις αναλύσεις
Ωστόσο, το Μαξίμου και ο γνωστός… συντάκτης των ανακοινώσεών του, δεν περιέλαβε στις αναλύσεις για την οικονομία και μια σειρά από τελευταίες τοποθετήσεις που έγιναν και αποδεικνύουν ότι η κρίση στην Ελλάδα δεν πέρασε κι ότι η συμφωνία του Λουξεμβούργου κάθε άλλο παρά για πανηγυρισμούς είναι.
«Η Ελλάδα αντάλλαξε την κόλαση της διάσωσης για το αιώνιο καθαρτήριο» αναφέρει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters στην ανάλυσή του σχετικά με την απόφαση που έλαβε το Eurogroup για το ελληνικό χρέος.
Όπως τονίζει, οκτώ χρόνια μετά από την πρώτη οικονομική βοήθεια που έλαβε, η Αθήνα μπορεί επιτέλους να υποστηρίξει τον εαυτό της, με τη βοήθεια επιπλέον κεφαλαίων από την Ευρωζώνη και της ελάφρυνσης χρέους. Αλλά θα πρέπει να έχει έναν σφιχτό προϋπολογισμό για δεκαετίες, ενώ θα παραμένουν οι αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του χρέους της.
Σύμφωνα με το άρθρο, η συμφωνία «εξυπηρετεί» τόσο τους ευρωπαίους πιστωτές όσο και τον έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, καθώς καμία από τις δύο πλευρές δεν ήθελε έξοδο από τα προγράμματα στήριξης με προληπτική γραμμή. Οι χώρες της Ευρωζώνης αντιτάχθηκαν στην ιδέα χορήγησης μεγαλύτερης πίστωσης στην Ελλάδα, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας είχε ως στόχο να ισχυριστεί ότι η χώρα έχει απελευθερωθεί από τη λιτότητα.
Η συμφωνία θα επιτρέψει στην Ελλάδα να επιβιώσει χωρίς περαιτέρω οικονομική βοήθεια, τουλάχιστον για μια δεκαετία. Αλλά η junk πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας και η απουσία μιας στήριξης, σημαίνει ότι τα κρατικά ομόλογα δεν θα είναι επιλέξιμα ως collateral για τα δάνεια της ΕΚΤ, άρα οι τράπεζες θα πρέπει να βρουν άλλες, πιο ακριβές πηγές χρηματοδότησης.
Επιπλέον, η κυβέρνηση θα πρέπει να υλοποιήσει την υπόσχεσή της για διατήρηση ενός πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος άνω του 3,5% του ΑΕΠ –τρεις φορές το μέσο όρο της ευρωζώνης- μέχρι το 2022, και 2,2% έως το 2060. Επιπλέον, η ανεργία της Ελλάδας στο 20% είναι υπερδιπλάσια από ό,τι είναι στην υπόλοιπη Ευρωζώνη.
Τα μεγαλύτερα γερμανικά ΜΜΕ αναφέρουν:
Süddeutsche Zeitung: «Φυσικά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει κάτι τέτοιο, ούτε και αν η Ελλάδα θα ανταποκριθεί στους στόχους που καλείται να εκπληρώσει. Είναι ένα δύσβατο μονοπάτι, το οποίο οι άλλοι θα εποπτεύουν και θα αξιολογούν ανά τρίμηνο».
Ακόμη πιο απαισιόδοξη στις προβλέψεις της η εφημερίδα Stuttgarter Zeitung:
«Αν η Ελλάδα έχει όντως αλλάξει, παραμένει άγνωστο. Αν μη τι άλλο οι οικονομικοί δείκτες εμπνέουν αισιοδοξία. Αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσον η ανάκαμψη είναι διατηρήσιμη. Χωρίς κούρεμα χρέους η Ελλάδα μάλλον δεν πρόκειται να σταθεί και πάλι στα πόδια της. Είναι θέμα χρόνου να το συνειδητοποιήσουν αυτό επιτέλους τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης».
Σκωπτική διάθεση αποπνέει το σχόλιο στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Der Spiegel.
«Τελείωσε η κρίση; Για πες το αυτό στους Ελληνες…» είναι ο χαρακτηριστικός τίτλος. Οπως αναφέρεται στο σχόλιο «οι Ελληνες έχουν κάθε λόγο να είναι δύσπιστοι. Οχι μόνο γιατί έχουν ήδη ακούσει άπειρες φορές να προαναγγέλλεται το τέλος της κρίσης. Αλλά κυρίως γιατί τα θολά οφέλη της συμφωνίας στο Γιούρογκρουπ έρχονται σε αντίθεση με τη βεβαιότητα ότι θα υποστούν και πάλι οδυνηρές περικοπές στο τέλος του χρόνου. ‘Ποιά συνάντηση του Γιούρογκρουπ;’ με ρώτησε ένας αξιωματικός εν αποστρατεία, ηλικίας 76 ετών. ‘Η μοναδική μου έγνοια είναι σήμερα, όπως ήταν και χθες, να μαζέψω τα χρήματα που χρειάζομαι για την κηδεία μου’. Οι συντάξεις στην Ελλάδα έχουν ήδη περικοπεί κατά 60% και θα περικοπούν εκ νέου το 2019» σημειώνει ο αρθρογράφος.
Η εφημερίδα Die Welt τονίζει:
«Με την παρ΄ ολίγον χρεοκοπία της η Ελλάδα έφερε στο φως τις μεγάλες κατασκευαστικές ατέλειες της ευρωζώνης. Με τη συνεχή αντίσταση που προέβαλε και την κρίση διαρκείας που επακολούθησε δίχασε και πολιτικά την ευρωζώνη. Όπως και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, η οποία προβαλλόταν ως φανατικός υποστηρικτής της λιτότητας, αλλά ο κύριος λόγος για τον οποίον βασάνιζε τους Έλληνες ήταν ότι ήθελε να υποδείξει στους Ιταλούς τί θα τους περίμενε στη δική τους περίπτωση. Μετά από όλα αυτά τα επίπονα χρόνια το πιο αποφασιστικό ερώτημα για την Ελλάδα είναι: Αυτό ήταν, τελείωσε; Μπορεί η χώρα να σταθεί και πάλι στα πόδια της ή μήπως σε τρία, τέσσερα, δέκα χρόνια θα παρακαλάει και πάλι στις Βρυξέλλες για βοήθεια; Η απάντηση είναι ψυχοφθόρα: Δεν ξέρουμε…».
Αναβολή του κουρέματος
H FAZ τονίζει ότι το χρέος παραμένει δυσθεώρητο και το αναπόφευκτο «κούρεμα» αναβλήθηκε για άλλη μία φορά για το μέλλον και προσθέτει πως αυτός είναι ο βασικός λόγος, που το ΔΝΤ δεν επιθυμούσε να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα.
Η Ευρωομάδα, εξακολουθεί να παραβλέπει την ισχυρή πιθανότητα ένα μεγαλύτερο μέρος των δανείων προς την Ελλάδα να μην επιστραφεί ποτέ.
Κατά κάποιο τρόπο, το Eurogroup, έλαβε μία απόφαση τα ξημερώματα της Παρασκευής , ώστε να απομακρυνθεί από το τραπέζι η ελληνική υπόθεση, οι λεπτομέρειες για την ελάφρυνση του χρέους, φαινόταν να μην έχουν καμία σημασία για τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης, παρά τις επιμέρους αντιρρήσεις και τον δραματικό, όπως φαινόταν αρχικά, χαρακτήρα της συνεδρίασης.
Στην πραγματικότητα, αναφέρει η FAZ, μένουν πολλά ακόμη να γίνουν, για να ξεπεραστεί η ελληνική κρίση.
Το περιεχόμενο της συμφωνίας του Λουξεμβούργου είναι τόσο συγκεχυμένο που είναι δύσκολο να εξηγηθεί.
Η ποσοτικοποίησή της και ο υπολογισμός της ελάφρυνσης του χρέους είναι πρακτικά αδύνατη ενώ οι ριζικές αποφάσεις για το ελληνικό χρέος παραπέμπονται στο μέλλον, υπογραμμίζει η εφημερίδα της Φρανκφούρτης.
Πέσαμε στην παγίδα
Ο καθηγητής Π. Λιαργκόβας, πρώην επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής ανέφερε το πρωί:
«Η ελληνική κυβέρνηση έπεσε στην παγίδα να πετύχει υψηλότερα των στόχων πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό ήταν λάθος. Ο Σόιμπλε είχε ζητήσει 2 δισεκ. ευρώ πρωτογενές πλεόνασμα, και συγκεντρώσαμε περίπου 7 δισεκ. αυτό ήταν η παγίδα… Πέσαμε στην παγίδα» ανέφερε, στη σκιά της συμφωνίας της 21ης Ιουνίου.
«Δώσαμε ένα χαρτί στους Γερμανούς, στον Σόιμπλε, ο οποίος από τότε άλλαξε στάση και προσανατολίστηκε στα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, λέγοντας ότι ‘’αφού τα καταφέρνετε συνεχίστε με αυτό το ρυθμό’’ άρα με τη λιτότητα» εξήγησε ο κ. Λιαργκόβας. Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση πανηγύριζε για τα σαφώς υψηλότερα των στόχων πρωτογενή πλεονάσματα.
Το Eurogroup δεν έφερε ριζική λύση για την ελάφρυνση του χρέους. Θα υπάρξει λιτότητα με συνεχή επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας έως το 2060 σχολίασε ακόμα ο οικονομολόγος.
«Δεν υπήρξε οριστική ριζική λύση του χρέους, το χρέος δεν απομειώθηκε, ρυθμίστηκε. Κλωτσήσαμε το τενεκεδάκι να πάει λίγο πιο κάτω και βλέπουμε… Πρόκειται για νίκη των Γερμανών» σχολίασε ο κ. Λιαργκόβας.
Ο εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ένωσης για θέματα δημοσίων οικονομικών, Έκχαρντ Ρέμπεργκ δήλωσε: «Για τη Γερμανία έχει αποφασιστική σημασία το εξής: διαγραφή χρέους ή κούρεμα χρέους για την Ελλάδα δεν πρόκειται να υπάρξει». Ο ίδιος θεωρεί επίσης σωστό, μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, να εξακολουθήσουν να ισχύουν όροι για την Ελλάδα. Έτσι θα διασφαλιστεί, υποστηρίζει, ότι η Ελλάδα θα παραμείνει σε μεταρρυθμιστική πορεία.
Τρεις οικονομολόγοι στα «Νέα»
Ακόμη πιο δηκτικοί για το Eurogroup είναι τρεις οικονομολόγοι που μίλησαν στα Νέα Σαββατοκύριακο:
Ανεπαρκείς για τη βιωσιμότητα του χρέους χαρακτηρίζει ο οικονομολόγος του έγκυρου think tank Bruegel Ζολτ Νταρβάς τις αποφάσεις που έλαβε το Eurogroup για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους και προβλέπουν 10ετή επέκταση των ωριμάσεων των δανείων ύψους περίπου 130 δισ. του EFSF και 10ετή αναβολή της καταβολής των τόκων. Μάλιστα, θεωρεί ότι οι αγορές μπορεί να αντιδράσουν νευρικά, στην περίπτωση που η ανάπτυξη στην Ελλάδα επιβραδυνθεί, σε τέτοιο βαθμό που να αναγκαστεί η χώρα να επιστρέψει σε νέο Μνημόνιο.
Παράλληλα, δύο έτεροι οικονομολόγοι, ο διευθυντής του ευρωπαϊκού ινστιτούτου CEPS Ντάνιελ Γκρος και ο Φρίντριχ Χέινεμαν, επικεφαλής του τμήματος δημόσιων οικονομικών στο φημισμένο γερμανικό κέντρο έρευνας ZEW, επιδεικνύουν έλλειψη εμπιστοσύνης προς την ελληνική κυβέρνηση και προειδοποιούν για το ενδεχόμενο προεκλογικών παροχών και μη τήρησης των δεσμεύσεων. Επιπλέον, ο Χέινεμαν θεωρεί ότι η μη πλήρης συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα «αντιπροσωπεύει ένα πολύ ασθενέστερο αξιόπιστο πλαίσιο δεσμεύσεων» στην μεταπρογραμματική περίοδο.
Ο Νταρβάς προειδοποιεί ότι «οι αποφάσεις δεν θα είναι αρκετές για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους», παρότι τις χαρακτηρίζει «χρήσιμες», όπως άλλωστε και τις μεταπρογραμματικές δεσμεύσεις. Οπως επεξηγεί ο οικονομολόγος του Bruegel, που εδρεύει στις Βρυξέλλες, «η απόφαση αναβάλλει την αποπληρωμή των δανείων του EFSF, αλλά η Ελλάδα θα πρέπει να δανειστεί πολύ τα επόμενα χρόνια για να εξοφλήσει το πρώτο δάνειο στήριξης, το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και ιδιωτικό χρέος που λήγει». Επίσης, επισημαίνει ότι «οι μεταπρογραμματικές δεσμεύσεις δεν είναι τόσο ισχυρές καθώς αυτές συνδέονται μόνο με την επιστροφή των κερδών της ΕΚΤ και την κατάργηση του αυξητικού περιθωρίου επιτοκίου». Θεωρεί, μάλιστα, ότι η ελληνική κυβέρνηση, καθότι τα ποσά που αντιστοιχούν στα μέτρα αυτά είναι μόλις μερικά δισεκατομμύρια ευρώ, «θα μπορούσε να τα θυσιάσει για να ανακτήσει πολιτική αυτονομία».
Ο Φρίντριχ Χέινεμαν του ZEW εκτιμά ότι «η αναβολή των αποπληρωμών μέχρι το 2033 μαζί με τα χαμηλά επιτόκια του ESM συνεπάγεται χαμηλά βάρη για την εξυπηρέτηση του χρέους για τουλάχιστον 15 έτη». Ομως, σημειώνει, «η αποχώρηση του ΔΝΤ από την τελική δόση του προγράμματος αντιπροσωπεύει ένα πολύ ασθενέστερο αξιόπιστο πλαίσιο δεσμεύσεων», εξέλιξη, που αποτελεί, κατά τον γερμανό οικονομολόγο «ευκαιρία, αλλά και κίνδυνο» για την Ελλάδα. Για περίπου μια δεκαετία υπάρχουν αρκετά περιθώρια για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων για την προώθηση του αναπτυξιακού δυναμικού της χώρας, υποστηρίζει ο Χέινεμαν, όμως, «υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει κατάχρηση του νέου περιθωρίου ελιγμών και επιστροφή στις παλαιότερες συνήθειες των δαπανηρών προεκλογικών εκστρατειών και υποσχέσεων».
Κατά τον επικεφαλής του CEPS Ντάνιελ Γκρος οι αποφάσεις του Eurogroup αποτελούν «ένα σημαντικό βήμα», αλλά εμμέσως πλην σαφώς υποστηρίζει ότι η απόφαση είναι ανεπαρκής, καθώς θεωρεί ότι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «σημαντική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους» στην περίπτωση που οι ιδιωτικοί πιστωτές είχαν συμφωνήσει με τους όρους αυτούς. «Το ταμπού της αποφυγής ονομαστικής μείωσης του χρέους δεν έσπασε» επισημαίνει ο γερμανός οικονομολόγος.
