Την εβδομάδα που πέρασε, ένας
καρδιοχειρουργός του Ευαγγελισμού, συνελήφθη επειδή ζήτησε "φακελάκι" από ασθενή.
Στην Ελλάδα της κρίσης, λίγα πράγματα έμειναν όρθια και ένα από
αυτά είναι η νοοτροπία της
συναλλαγής κάτω από το τραπέζι. Θύτες,
που βάζουν το χρήμα πάνω απ' όλα, θύματα
που διστάζουν να μιλήσουν και ένα κράτος, που επιτρέπει ή ακόμα και ενθαρρύνει
με τις παραλείψεις του αυτές τις συμπεριφορές.
Επτά συντάκτες του NEWS 247 γράφουν για το "φακελάκι" που ποτέ δεν πεθαίνει στην
Ελλάδα.
"Όλοι
μας συνένοχοι", λέει η Μίκα Κοντορούση
Ήμασταν κι εμείς εκεί. Συνένοχοι και
συμμέτοχοι στο κράτος – τέρας που διόγκωσε τη διαφθορά και επέτρεψε στο «φακελάκι» να γίνει θεσμός. Ήμασταν κι εμείς
εκεί όταν η καλύτερη εξυπηρέτηση μετατράπηκε σε «υπόγειο» δούναι και λαβείν, η ελεύθερη πρόσβαση σε
αυτονόητες υπηρεσίες πέρασε από τον υποχρεωτικό μονόδρομο του «κάτω από το τραπέζι», όταν επιτρέψαμε στο
σκληρό «ευρω-πάζαρο» να γίνει συνώνυμο
της παρακαμπτήριας οδού από τις λίστες αναμονής και όταν το «γρηγορόσημο» κατάφερε να καθορίσει ακόμα και
την ποιότητα συναλλαγής σε εφορίες, πολεοδομίες και νοσοκομεία. «Αν έχεις φράγκα… διάβαινε»,
που λένε.
Μόνο που την
παθητική δωροδοκία δεν την προκαλούν αποκλειστικά και μόνο οι «μίζες της Siemens» στις εποχές των μεγάλων
έργων, των «παχιών αγελάδων» και του νεοπλουτισμού, αλλά και οι εποχές της απόλυτης ένδειας και οικονομικού
αδιεξόδου. Οι συμπιεσμένοι προς τα κάτω μισθοί, η πολυνομία, οι
ανύπαρκτοι ελεγκτικοί μηχανισμοί, ακόμα και η κατάργηση του αφορολόγητου ή οι
κατασχέσεις τραπεζικών καταθέσεων και ο «Μινώταυρος»
των μνημονιακών χαρατσιών, ευνόησαν τη μεγάλη αλυσίδα του μαύρου χρήματος και
αποτέλεσαν σημείο εκκίνησης της «λαμογιάς»
και των συμφωνιών που «νικούν το νόμο».
Ας το πάρουμε χαμπάρι: Όσο τα πολιτικά
κόμματα, ΜΜΕ, κρατικοί νόμοι και κυβερνήσεις δεν δημιουργούν την αναγκαία
ασπίδα, μπας και αναχαιτιστούν οι επιθέσεις του παραλογισμού και όσο εμείς οι
ίδιοι ως πολίτες ζούμε με την ανέχεια στο «τέρμα»
και την ελπίδα στο «μηδέν»,
το μαύρο και αδήλωτο χρήμα, όπως και οι εξωθεσμικές ιδιωτικές εξυπηρετήσεις θα
γίνονται στάση ζωής, μετατρέποντας τους Τσοχατζόπουλους,
τον Τομπούλογλου και (πρόσφατα) τον κάθε διευθυντή κλινικής στον Ευαγγελισμό να
μοιάζει σαν το «χούι» που θα φύγει τελευταίο. Προηγείται η ψυχή μας!
"Δεύτερη
φύση μας το φακελάκι", υποστηρίζει ο Χρήστος Δεμέτης
Γιατί το φακελάκι
αντέχει ακόμα στην Ελλάδα; Γιατί οι Έλληνες ακόμα ψηφίζουν τις κυβερνήσεις που
"ξεπουλάνε" τη χώρα; Εντός και εκτός εισαγωγικών το
ξεπουλάνε. Σκεφτόμουν πως τελικά, είναι ζήτημα νοοτροπίας. Δε μου αρέσει να
γενικεύω, να "τσουβαλιάζω"
και να τους βάζω όλους στην ίδια κατηγορία. Όμως μεγάλο ποσοστό των νεοελλήνων
ακολουθούν τον παλαιό δικομματισμό και στηρίζουν ακόμα το σύστημα που έχει
αποτύχει, γιατί έχουν μάθει στο ρουσφέτι
και πιστεύουν σε αυτό σαν άλλο Ευαγγέλιο.
Λυπάμαι, αλλά αυτή είναι η προσωπική μου αλήθεια.
Οι πελατειακές σχέσεις, το "δόντι", το "βύσμα", το "μέσον"
και κατ' επέκταση το "λάδωμα"
και το φακελάκι, αποτελούν ακόμα
ίδιον γνώρισμα της μικροαστικής ελληνικής κοινωνίας. Ακόμα κι αν σε κάποιους
δεν αρέσει αυτό, η Αγία Οικογένεια
συντηρεί την οικογενειοκρατία και τις σχέσεις δοσοληψίας σε όλες τις εκφάνσεις
της καθημερινής ζωής.
Και φυσικά το αυτό ισχύει και για το
καταταλαιπωρημένο μέτωπο της υγείας. Να
πληρώσω τον Αγά, να με φροντίσει πιο καλά, αυτό είναι το μότο. Πόσω
μάλλον τώρα που το ΠΕΔΙ νοσεί. Φυσικά και έχει ευθύνη η Πολιτεία που δεν το
έχει φροντίσει σωστά.
Το φακελάκι θα σβήσει όταν τα καθ'ημών
ζητούμενα διαπλοκής εξυγιανθούν με τρόπο ουσιαστικό. Και τότε ίσως το ρουσφέτι, βγει από το DNA αυτού του
πολύπαθου λαού που δε λέει να μάθει από τα λάθη του παρελθόντος.
"Οι
παλιές συνήθειες δύσκολα αλλάζουν", λέει η Μαρίνα Κουτσούμπα
Οι Έλληνες κακά τα ψέμματα δεν παίζουν με
την υγεία τους. Από την ευγνωμοσύνη
άλλωστε κάποιων ασθενών προς τους γιατρούς τους πρέπει να καθιερώθηκε και το
"φακελάκι".
Αφού καταφέραμε εν μέσω σκανδάλων να το κάνουμε και διεθνώς αναγνωρισμένη λέξη,
φαίνεται πως έχει ριζώσει στις συνειδήσεις μας.
Είναι δύσκολο να αλλάξουν οι παλιές
"καλές" (;) συνήθειες του λαού μας. Μπορεί εύκολα κανείς να
αντιληφθεί την ανάγκη κάποιου ασθενούς που λίγο έλειψε να χάσει τη ζωή του να
ευχαριστήσει τον "σωτήρα" του.
Ακόμα και σε αυτή όμως την περίπτωση ο
λειτουργός της υγείας δεν δικαιολογείται για την αποδοχή μιας τέτοιας
ενέργειας. Πόσω μάλλον όταν απαιτεί ο ίδιος
το "δωράκι" του.
Σε μία τόσο δύσκολο περίοδο για τις τσέπες
των πολιτών, το φακελάκι είναι πραγματικά αδιανόητο. Ο φόβος όμως που έχει
καλλιεργηθεί απόλυτα δικαιολογημένος. Ποιος θα έπαιρνε άλλωστε το ρίσκο να
θέσει σε κίνδυνο την υγεία του;
Όσο όμως δεν καταγγέλλονται τέτοιες
ανεύθυνες συμπεριφορές, θα συνεχίσουμε να είμαστε θύμα των ασυνείδητων
λειτουργών που δεν είναι ικανοί να τηρήσουν τον όρκο που έδωσαν στον Ιπποκράτη.
"Θα
πάρει μία γενιά και ακόμα μία για την αλλαγή", λέει η Σοφία Κατσαρέλη
Δεν
υπάρχει σωτηρία! Αυτή είναι η πρώτη μου αντίδραση, κάθε, μα κάθε (μα
κάθε) φορά που πέφτουν στην αντίληψή μου τέτοια περιστατικά. Καμία έκπληξη,
κανένα σοκ... καμία σωτηρία. Το πρόβλημα ξεκινά από, εστιάζεται και καταλήγει
στο γεγονός ότι κάποιος, κάποια δεδομένη στιγμή έχει στα χέρια του την εξουσία
κι ένας άλλος, την ίδια στιγμή, πέφτει στην ανάγκη του. Είναι ο καρδιοχειρουργός, που σου ζητάει
"φακελάκι" για να σε
χειρουργήσει, με θράσος, αλητεία και αναισθησία; Είναι ο εφοριακός, που για να σε διευκολύνει, σου ζητάει το
ανάλογο αντίτιμο, για να σε βγάλει από τη δύσκολη θέση; Είναι ο εξεταστής, που θέλει το "λάδωμά" του, για να βρει την αποτυχημένη
οπισθογωνία σου, αλφαδιασμένη σαν κίνηση πιλότου F1 και να σου δώσει το
δίπλωμα; Σε ποιον τομέα ακριβώς στην
Ελλάδα, μπορείς να σηκώσεις μία πέτρα και να μην βρεις από κάτω αυτού του
είδους τη βρωμιά;
Μιλάμε για κρίση και κατ'ανάγκην αλλαγή. Μα
αλήθεια, πιστεύει κανείς, πως έχει αλλάξει ο μέσος Έλληνας, ο Ελληνάρας;
Ειδικά, όσον αφορά το "καθεστώς"
του δεν κόβω απόδειξη και του απαιτώ φακελάκι, δεν έχει αλλάξει τ-ί-π-ο-τ-α απολύτως.
Κι είναι τόσο βαθιά ριζωμένη μέσα μας αυτή η νοοτροπία, που το θεωρούμε σχεδόν
δεδομένο, ή αν δεν φτάνουμε ως αυτό το σημείο, σίγουρα έχουμε πάθει ανοσία στο
φαινόμενο. Διοικητής νοσοκομείου άλλωστε, έχει
χαρακτηρίσει στο παρελθόν το φακελάκι "εθιμικό δίκαιο"!
Με θλίβει και με απογοητεύει το γεγονός (και
το πιστεύω), ότι όλοι αυτοί που φωνάζουν για τους πολιτικούς και
όσους διαχειρίστηκαν εξουσία και μας έχουν φέρει στη σημερινή κατάσταση, αν
τους τάξει αύριο κιόλας κάποιος πάλι λίγο "τυράκι",
θα γίνουν (και πάλι) οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές του. Η
αλλαγή που θέλουμε να έρθει, όσοι τουλάχιστον βλέπουμε, πως με τα ίδια μυαλά,
αυτή η χώρα δεν έχει κανένα μέλλον, δεν φαντάζει κοντινή. Νιώθω, ότι για να
καθαρίσει αυτός ο τόπος θα πάρει μία (αυτήν τη) γενιά και άλλη μία, το
λιγότερο. Κι ελπίζω κι (προσ-)εύχομαι σ'αυτό, ότι οι νέοι άνθρωποι έχουν άλλα
όνειρα κι άλλα ιδανικά από τους προγόνους μας. Αλλιώς, πραγματικά δεν υπάρχει
σωτηρία.
Στο
εχθρικό κράτος ρίχνει τις ευθύνες, ο Στέλιος Μπαμιατζής
Το
φακελάκι αντέχει για δύο λόγους.
Πρώτον διότι
είναι μία ρημαδιασμένη "κληρονομιά"
από παλαιότερες εποχές, όταν για να κάνει ένας πολίτης τη δουλειά του έπρεπε να
σκάσει το "μπαξίσι".
Πρόκειται για ένα άθροισμα της πληρωμής για να γίνει η δουλειά σου και
συγχρόνως ένα είδος "ευχαριστώ"
σε αυτόν που σε βοήθησε.
Δεύτερον,
διότι ο Έλληνας δεν μπορεί να αποχωριστεί τις...αγαπημένες του συνήθειες!
Λες στη μαμά σου στη θειά σου
στην ξαδέλφη σου στο χωριό:
"Γιατί ετοιμάζεις φακελάκι στο γιατρό πας για
επίσκεψη" και σου απαντά, "ε πως γιατρός είναι"!
Τι θα πει γιατρός είναι; Ναι, είναι και
κάνει τη δουλειά που σπούδασε να κάνει. Αυτό που οφείλει.
"Δεν έχει σημασία" σου απαντά, "εγώ έτσι κάνω".
Το "έτσι
κάνω" μεταφράζεται ως εξής:
"Έτσι έχω μάθει, έτσι κάνουν όλοι και είμαι ένας
"αμόρφωτος" άνθρωπος του χωριού, ενώ ο άλλος κοτζάμ γιατρός".
Και καλά με το γιατρό, πιθανότατα μας
σώζει, έρχεται και πολύ κοντά μας, "δενόμαστε" μαζί του. Στις άλλες
περιπτώσεις; Σε πολεοδομίες, εφορίες, κ.λπ, κ.λπ;
Σε αυτές τις περιπτώσεις ισχύει το πρώτο
που αναφέρθηκε. Σε ένα εχθρικό κράτος,
ακόμα και σήμερα, ο μέσος πολίτης έχει ως συνείδηση πως για να ξεμπλέκει
γρήγορα και με επιτυχία, πρέπει να πληρώσει. "Να τα σκάσει"! Δεν νομίζω πως θα πάψει ποτέ εντελώς
αυτό. Απλούστατα γιατί το κράτος δεν θα γίνει ποτέ τόσο μα τόσο φιλικό προς τον
πολίτη, ώστε να πάψει εκείνος να βλέπει ως μόνη λύση το "μπαξίσι".
"Εμείς
φταίμε που τα δίνουμε" λέει η Ανθή Κουτσουμπού
Πρώτα βγαίνει η ψυχή του ανθρώπου, λένε,
και μετά το χούι. Αν κρίνω από το “αειθαλές”
φακελάκι, δεν έχουν και άδικο. Πλήρως ενταγμένο στη ζωή και την καθημερινότητα
του νεοέλληνα, “'άνθισε” την εποχή των
“παχιών αγελάδων” αλλά συνεχίζει να
βασιλεύει και την περίοδο της κρίσης. Και πώς άλλωστε να εκλείψει το φαινόμενο,
όταν οι νοοτροπίες δεν αλλάζουν.
Πάντα θα υπάρχουν οι εφοριακοί, οι γιατροί, οι
υπάλληλοι πολεοδομιών και πολλοί άλλοι του δημόσιου και ιδιωτικού
τομέα, με “ξεχειλωμένη” ηθική
και χαλαρές αξίες που θα ζητάνε φακελάκι, όπως πάντα θα υπάρχει και ο απλός
πολίτης, ο οποίος είτε από απόγνωση, είτε για “βόλεμα”, θα το δίνει. Το μοναδικό, ίσως, που έχει αλλάξει, σε σχέση με τις
παλιές, καλές εποχές, είναι το ύψος της “ταρίφας”. Η “φιλοσοφία”, όμως παραμένει ίδια και
απαράλλακτη.
Πριν μερικά χρόνια, σε μια σύντομη συζήτηση
με έναν γιατρό, τυχαία καταλήξαμε σ' αυτό το θέμα. “Εσείς φταίτε, που τα δίνετε”, είπε κάποια στιγμή ο γιατρός
με στόμφο και επικριτική διάθεση. Θύμωσα
στο πρώτο άκουσμα της προκλητικής αυτής δήλωσης, ωστόσο, θεωρώ, ότι είπε μια μεγάλη αλήθεια. Από
τη στιγμή που δεν υπάρχει κρατικός μηχανισμός ή αδυνατεί να εξαλείψει το
πρόβλημα, ει δυνατόν εν τη γενέσει του, ο καθένας είναι υπεύθυνος για τις
επιλογές του. Όπως άλλωστε, για όλα τα πράγματα.
"Ας
γίνει η αρχή από εμάς, τους απλούς πολίτες" λέει η Μαρίνα Χατζηδημητρίου
Όσο
φταίει ο γιατρός που τα ζητάει ή τα δέχεται, άλλο τόσο φταίει και ο εκάστοτε
ασθενής που τα δίνει. Να μου πεις και τι να κάνει ο ασθενής; Μπροστά
στην υγεία του δεν υπολογίζει τίποτε. Κάποιος όμως πρέπει να κάνει την αρχή. Υπάρχουν πολλοί καλοί γιατροί που δεν χρηματίζονται
και βλέπουν το επάγγελμά τους ως λειτούργημα. Αλλά το θέμα είναι πως
το φακελάκι δεν χαίρει άκρας υγείας μόνο στο χώρο της Υγείας. Γενικά υπάρχει η
νοοτροπία πως άμα χρηματίσουμε πχ
εφοριακούς, πολεοδομίες κτλ θα περάσουμε "level" και θα
διεκπεραιώσουμε την δουλειά μας πιο γρήγορα.
Για παράδειγμα, αν δεν λαδώσεις, δεν παίρνεις δίπλωμα οδήγησης ούτε του Οσίου
Ονούφριου. Και αυτό είναι μια παγκόσμια σταθερά στη χώρα μας. Έχω
ακούσει ατάκα εξεταστή σε δάσκαλο οδήγησης: "Κρίμα το παιδί οδηγεί καλά, δεν του είπες να μας δώσει κατιτίς γιατί
θα κοπεί;!". Για να αλλάξει αυτή η νοοτροπία, θεωρώ πως
χρειάζεται φυσικά κόπος αλλά το πρώτο βήμα πρέπει να γίνει από εμάς, τους
πολίτες. Ας κάνουμε λοιπόν την αρχή όλοι μαζί και την επόμενη φορά που θα μας
ζητήσουν φακελάκι να αρνηθούμε.
